Vùng biển rộng 4,5 triệu km2 nhưng không có bờ, không sóng không gió, được mệnh danh là ‘biển nghĩa địa'
Là vùng biển không bờ duy nhất trên trái đất, nơi này chứa đựng nhiều điều huyền bí và hiểm nguy, là mục tiêu nghiên cứu của không ít nhà khoa học.
Vùng biển không bờ duy nhất trên Trái Đất
Biển Sargasso nằm ở phía đông nước Mỹ, nằm tại trung tâm vòng xoáy Bắc Đại Tây Dương. Khu vực này trải dài khoảng 2.000 hải lý, rộng 1.000 hải lý, với tổng diện tích vượt hơn 4,5 triệu km2.
Được bao bọc bởi bốn dòng hải lưu lớn – Gulf Stream ở phía tây, Bắc Đại Tây Dương ở phía bắc, Canary ở phía đông và Bắc Xích Đạo ở phía nam – Sargasso nổi bật là vùng biển duy nhất trên thế giới không có bờ, mang nét đặc trưng độc đáo của Đại Tây Dương.
Biển Sargasso có nhiều thực vật nổi, đặc biệt là loài tảo sargassum, còn gọi là tảo mơ hoặc tảo đuôi ngựa, tạo nên một cảnh quan tựa thảm cỏ trải rộng trên mặt biển. Dù vậy, vùng biển này còn được mệnh danh là "biển nghĩa địa". Nguyên nhân xuất phát từ việc Sargasso không có gió, dù được bao quanh bởi các dòng chảy mạnh, khiến sóng nước luôn tĩnh lặng. Thời kỳ trước khi máy hơi nước xuất hiện, tàu thuyền dựa vào gió để di chuyển. Thậm chí, nhà hàng hải Christopher Columbus từng bị mắc kẹt tại đây suốt một tháng, trước khi toàn bộ thủy thủ đoàn nỗ lực giải thoát thành công.
Biển Sargasso sở hữu môi trường độc đáo với làn nước yên tĩnh quanh năm, dòng hải lưu yếu và sự trao đổi nước giữa các tầng rất hạn chế. Điều này khiến quá trình tái tạo chất dinh dưỡng ở tầng nước nông diễn ra chậm chạp, dẫn đến lượng sinh vật phù du tại đây cực kỳ ít ỏi.
Do thiếu hụt nguồn thức ăn, các loài cá lớn và động vật biển ăn phù du hiếm khi xuất hiện, hoặc nếu có, thường mang hình dáng và màu sắc khác biệt so với các khu vực khác. Sự cách biệt với các cửa sông càng làm giảm lượng phù du, khiến nước biển tại Sargasso trong suốt đến mức có thể nhìn sâu hơn 60m. Nhờ đó, vùng biển này được mệnh danh là một trong những vùng nước trong nhất thế giới.
Tảo sargassum, một loài tảo nâu phổ biến tại biển Sargasso, nổi bật với khả năng nổi trên mặt nước và sức sống mạnh mẽ. Loài tảo này tăng trưởng rất nhanh, đạt tốc độ 2-3cm mỗi ngày và có thể phát triển hơn 20m trong một năm.
Nhờ tốc độ phát triển vượt trội, các cụm tảo sargassum tại đây bao phủ diện tích rộng lớn, tương đương tổng diện tích của Pháp và Tây Ban Nha cộng lại. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng này đôi khi khiến tảo sargassum lấn át các loài sinh vật biển khác, ảnh hưởng đến hệ sinh thái đại dương.
Nghiên cứu của các nhà khoa học
Sự đa dạng sinh học, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ sinh thái, lại rất hạn chế tại biển Sargasso. Do nguồn dinh dưỡng ít ỏi và thiếu sinh vật phù du, các loài thường thấy ở những vùng biển khác trở nên hiếm hoi tại đây.
Các sinh vật sống ở Sargasso đã phát triển để thích nghi với điều kiện đặc thù, tạo thành một cộng đồng độc đáo, chủ yếu phụ thuộc vào tảo sargassum và rong biển. Ngoài rùa biển, cá voi và một số ít loài cá, hầu như không có loài nào khác sinh sống ở đây. Bất kỳ tổn thương nào đối với cộng đồng sargassum đều có nguy cơ dẫn đến sự sụp đổ toàn bộ hệ sinh thái này.
Các nhà khoa học đã thực hiện nhiều nghiên cứu lâu dài để khám phá đặc điểm đặc biệt của tảo sargassum tại biển Sargasso. Họ phát hiện loài tảo này có khả năng lan rộng, phủ kín bề mặt biển và tạo thành các mảng lớn màu nâu sẫm.
Những mảng tảo này thậm chí có thể làm một số tàu thuyền, từ nhỏ đến lớn, bị mắc kẹt và bao phủ hoàn toàn, gây khó khăn trong việc di chuyển. Đặc biệt, trong trường hợp tàu gặp nạn và dầu tràn ra biển, lớp tảo sargassum nhanh chóng che phủ vùng rò rỉ, giúp hạn chế dầu lan rộng ra khu vực khác.
Hệ sinh thái độc đáo của biển Sargasso đang đứng trước nguy cơ bị tổn thương nghiêm trọng bởi các tác động từ con người. Vùng biển này từng được biết đến với tên gọi "vĩ độ Ngựa" vì trong quá khứ, nhiều thuyền chở ngựa bị mắc kẹt ở đây hàng tuần liền, buộc thủy thủ phải vứt bớt ngựa xuống biển để giảm tải trọng.
Bên cạnh đó, sự phát triển của ngành đánh bắt cá đã gây áp lực lớn lên các loài sinh vật biển tại đây. Việc khai thác quá mức tài nguyên, xả thải và ô nhiễm môi trường đã góp phần hủy hoại hệ sinh thái, khiến nhiều loài sinh vật biển suy giảm mạnh hoặc biến mất hoàn toàn.
Ngoài ra, biển Sargasso còn đối mặt với sự xuất hiện của đảo rác Bắc Đại Tây Dương, nơi rác thải bị kẹt giữa các dòng chảy với mật độ lên tới 200.000 mảnh rác trên mỗi km2, làm gia tăng những thách thức đối với môi trường sinh thái nơi đây.
Nguồn: Zhihu, Missionblue
