Xuất khẩu thủy sản đạt 10 tỷ USD, vì sao doanh nghiệp Việt vẫn chật vật tìm chỗ đứng ngay trên sân nhà?

Trong nỗ lực thúc đẩy phát triển thị trường nội địa và giảm dần sự phụ thuộc vào xuất khẩu, sáng 1/8/2025, Bộ Công Thương phối hợp cùng Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) tổ chức Hội nghị “Thúc đẩy tiêu thụ thủy sản phục vụ nhu cầu trong nước” tại TP.HCM.

Hội nghị có sự chủ trì của đại diện Cục Quản lý và Phát triển Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), lãnh đạo VASEP cùng hơn 120 đại biểu là đại diện các Sở Công Thương, hệ thống bán lẻ lớn (Co.opmart, Big C, Winmart, Lotte, Aeon Mall), đơn vị phân phối kênh HORECA và nhiều doanh nghiệp chế biến – sản xuất thủy sản.

Tại hội nghị, nhiều chuyên gia nhấn mạnh thị trường nội địa với hơn 100 triệu dân là một “mỏ vàng” nếu được khai thác hiệu quả. Đây hoàn toàn có thể trở thành trụ cột chiến lược giúp ngành thủy sản Việt Nam duy trì tăng trưởng ổn định và bền vững trong dài hạn.

Dù là quốc gia xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới, doanh nghiệp Việt Nam hiện đang gặp khó trong việc chinh phục thị trường trong nước.

Các sản phẩm thủy sản nội địa mới chỉ chiếm khoảng 60–70% thị phần tại các kênh phân phối, trong khi hàng nhập khẩu đã chiếm đến 40% thị trường – theo ông Nguyễn Thành Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển Thị trường Trong nước (Bộ Công Thương).

Doanh nghiệp thủy sản Việt Nam gặp khó tại thị trường trong nước

Nghịch lý đáng chú ý là nhiều doanh nghiệp Việt vốn có vị thế vững chắc tại thị trường quốc tế lại đang "đuối sức" khi quay về bán trong nước. Nguyên nhân được doanh nghiệp đưa ra là do sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu thường có giá cao hơn khoảng 20%, khiến khó cạnh tranh với hàng thủy sản ở chợ truyền thống – vốn rẻ hơn và quen thuộc với người tiêu dùng.

Ông Võ Trần Ngọc, Giám đốc kinh doanh Saigon Co.op, chia sẻ: Thủy sản trong kênh siêu thị có tiềm năng phát triển mạnh nhờ nhu cầu ngày càng tăng. Tuy nhiên, người tiêu dùng Việt vẫn giữ thói quen mua tôm, cá ở chợ truyền thống – nơi giá rẻ nhưng nguồn gốc, chất lượng không được kiểm soát chặt chẽ. Trong khi đó, tại siêu thị, dù hàng hóa được bảo đảm an toàn và truy xuất nguồn gốc rõ ràng, giá lại cao hơn, khiến sức mua yếu.

Trước thực trạng đó, tại hội nghị, 16 biên bản ghi nhớ (MoU) giữa các nhà phân phối lớn và doanh nghiệp thủy sản thuộc VASEP đã được ký kết. Đây được kỳ vọng là bước tiến quan trọng nhằm tăng cường kết nối giữa nhà sản xuất và thị trường nội địa, giúp hàng Việt có thêm cơ hội tiếp cận người tiêu dùng trong nước.

Trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt 10 tỷ USD, tăng 12,7% so với năm 2023. Các mặt hàng chủ lực đều tăng trưởng ấn tượng: tôm đạt 4 tỷ USD (tăng 16,7%), cá tra 2 tỷ USD (tăng 9,6%) và cá ngừ gần 1 tỷ USD (tăng 17%).