12 loại quả 'ngậm thuốc trừ sâu' nhiều nhất, có loại người Việt rất yêu thích

Trái cây và rau xanh luôn là nền tảng của chế độ dinh dưỡng lành mạnh, nhưng ăn nhiều không đồng nghĩa với ăn an toàn, nhất là khi nhiều loại nông sản có thể chứa dư lượng thuốc trừ sâu vượt mức mong muốn.

Thực tế, theo thông tin được Insider tổng hợp từ Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia (Mỹ), hiện có khoảng 800 hoạt chất thuốc trừ sâu được cấp phép sử dụng tại Mỹ. Nhiều nghiên cứu quan sát từng ghi nhận mối liên hệ giữa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và các nguy cơ sức khỏe như tăng cân mất kiểm soát, rối loạn trí nhớ hay một số dạng ung thư.

Trước những lo ngại ngày càng tăng về an toàn thực phẩm, từ năm 2004, nhóm Công tác Môi trường (EWG) - tổ chức phi lợi nhuận chuyên về môi trường bắt đầu công bố danh sách thường niên “Dirty Dozen”, gồm 12 loại rau quả không hữu cơ dễ nhiễm thuốc trừ sâu nhất. Danh sách được tổng hợp dựa trên dữ liệu kiểm nghiệm của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) và Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA).

Theo EWG, trong năm gần đây, 75% mẫu nông sản thông thường được kiểm tra có chứa dư lượng thuốc trừ sâu, riêng 12 loại trong Dirty Dozen có tỷ lệ lên đến 95%. Bên cạnh đó, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) của Mỹ từng đề cập một số hóa chất bảo vệ thực vật có thể liên quan tới nguy cơ sẩy thai, dị tật bẩm sinh hoặc ảnh hưởng sự phát triển của trẻ nhỏ.

Theo đó, 12 loại rau quả nhiễm thuốc trừ sâu nhiều nhất tại Mỹ (Dirty Dozen) là dâu tây, cải bó xôi, cải xoăn, nho, đào, lê, quả xuân đào, táo, ớt chuông, cherry, việt quất, đậu xanh.

Dâu tây và cải bó xôi tiếp tục đứng đầu danh sách

Tương tự nhiều năm trước, dâu tây và cải bó xôi (rau bina) tiếp tục giữ hai vị trí đầu bảng trong danh sách rau quả chứa nhiều dư lượng thuốc trừ sâu nhất theo công bố năm 2024.

Hơn 90% mẫu dâu tây được xét nghiệm cho thấy có từ hai loại thuốc trừ sâu trở lên. Loại quả tưởng chừng vô hại này đã nhiều năm liên tiếp nằm ở vị trí số 1 kể từ 2021.

Đối với rau cải bó xôi, một báo cáo từ USDA cho biết trung bình loại rau này mang theo khoảng 7 hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật, phổ biến nhất là các thuốc diệt nấm. Điều này khiến cải bó xôi trở thành một trong những loại rau được cảnh báo nhiều nhất.

Nho và đào tăng mức cảnh báo trong năm 2024

Năm 2024, nho tăng mạnh mức độ rủi ro khi vươn từ vị trí thứ 8 (năm 2023) lên vị trí thứ 4. Khoảng 90% mẫu nho được phân tích có mặt từ hai hoạt chất pesticide trở lên. Tương tự, các loại quả mềm vỏ như đào, lê, táo, xuân đào cũng tiếp tục góp mặt trong danh sách vì dễ hấp thụ hóa chất trong quá trình sản xuất.

Sở dĩ các quả dâu tây và các loại quả mềm như nho, đào, việt quất dễ nhiễm thuốc trừ sâu vì chúng có vỏ rất mỏng, gần như không có lớp sáp tự nhiên để bảo vệ nên hóa chất dễ thấm sâu vào thịt quả.

Bề mặt dâu tây lại nhiều rãnh nhỏ và hạt lồi, còn đào và xuân đào có lớp lông tơ, khiến thuốc bám chặt và khó rửa sạch. Đây cũng là nhóm cây trồng dễ bị nấm mốc, sâu bệnh, nên nông dân phải phun nhiều loại thuốc hơn. Thêm vào đó, các loại quả này thường được ăn cả vỏ, làm tăng nguy cơ hấp thụ dư lượng hóa chất còn sót lại.

Danh sách này không nhằm gây hoang mang, mà giúp người tiêu dùng nhận diện nhóm thực phẩm cần được sơ chế cẩn thận hơn, đặc biệt với trẻ nhỏ hoặc người có hệ miễn dịch yếu.

CDC đưa ra hướng dẫn đơn giản rửa rau quả

Dù không thể loại bỏ hoàn toàn dư lượng hóa chất bằng các phương pháp tại nhà, việc rửa kỹ rau củ quả vẫn giúp giảm đáng kể lượng tồn dư trên bề mặt. Theo hướng dẫn của CDC (Mỹ), khâu đầu tiên cần thực hiện là rửa tay sạch và vệ sinh khu vực sơ chế để tránh đưa thêm vi khuẩn vào thực phẩm.

Rau củ nên được đặt trực tiếp dưới vòi nước lạnh và rửa trong một bồn sạch, đồng thời dùng khăn giấy, bàn chải hoặc dụng cụ chuyên dùng để chà nhẹ nhằm làm sạch lớp bụi bẩn và hóa chất bám ngoài.

Sau khi rửa, nên lau khô bằng khăn giấy trước khi bảo quản. Với các loại rau lá, việc sử dụng máy quay rau giúp loại bỏ lượng nước thừa, giữ thực phẩm tươi lâu và hạn chế nguy cơ phát sinh vi khuẩn.

Nhiều người tin rằng dùng giấm hoặc baking soda giúp làm sạch hiệu quả hơn, nhưng theo khuyến nghị được Insider dẫn lại, không nhất thiết phải dùng các dung dịch này, và nước sạch kết hợp chà rửa đúng cách vẫn là giải pháp đơn giản, an toàn, hiệu quả nhất.

Dù danh sách Dirty Dozen gây chú ý, các chuyên gia vẫn nhấn mạnh rằng trái cây và rau xanh dù là hữu cơ hay không, đều mang lại lợi ích sức khỏe vượt trội so với rủi ro tiềm ẩn từ dư lượng thuốc trừ sâu. Điều quan trọng là người tiêu dùng cần biết cách lựa chọn và sơ chế thông minh hơn: ưu tiên trái cây theo mùa, rửa kỹ, gọt vỏ khi cần thiết, và đa dạng hóa bữa ăn.

Khi hiểu rõ rủi ro và cách giảm thiểu, mỗi gia đình đều có thể an tâm hơn khi đưa nông sản vào khẩu phần ăn hàng ngày, mà không đánh mất những giá trị dinh dưỡng quý giá từ rau củ quả.