Hợp thức hóa nhà ở không phép, trái phép là việc được phép thực hiện thủ tục đề nghị cấp giấy phép xây dựng hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng đối với công trình xây dựng không phép, trái phép.
Xây dựng không phép là việc thi công xây dựng mà không có giấy phép xây dựng đối với trường hợp yêu cầu phải có giấy phép.
Xây dựng sai phép (trái phép) là việc thi công xây dựng không đúng với nội dung giấy phép xây dựng đã cấp.
Hợp thức hóa nhà ở không phép, trái phép là việc được phép thực hiện thủ tục đề nghị cấp giấy phép xây dựng hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng đối với công trình xây dựng không phép, trái phép.
Căn cứ Khoản 12, Khoản 13 Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP và Điều 5 Thông tư 03/2018/TT-BXD, đối với nhà ở cấp 4 hoặc các loại nhà ở riêng lẻ khác xây dựng không phép, trái phép mà đang thi công xây dựng thì tổ chức, cá nhân vi phạm có thời hạn để hợp thức hóa.
Cụ thể, Khoản 12 Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP quy định những trường hợp sau đây mà đang thi công xây dựng thì được thực hiện thủ tục đề nghị cấp giấy phép hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng:
(1) Xây dựng nhà ở sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp.
(2) Xây dựng nhà ở không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng.
(3) Xây dựng nhà ở sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp trong trường hợp cấp phép sửa chữa, cải tạo.
Mặc dù thuộc 03 trường hợp trên nhưng sẽ không được hợp thức hóa nếu thuộc những trường hợp sau:
- Xây dựng không phù hợp với quy hoạch xây dựng được duyệt.
- Xây dựng nhà ở vi phạm chỉ giới xây dựng.
- Xây dựng công trình sai cốt xây dựng.
Lưu ý: Trường hợp điều chỉnh thiết kế xây dựng mà không thuộc trường hợp phải điều chỉnh giấy phép xây dựng theo quy định tại Điều 98 Luật Xây dựng 2014 thì không coi là hành vi xây dựng sai nội dung giấy phép.