6 nhóm người cần đi khám gan định kỳ để phòng ngừa ung thư và biến chứng nguy hiểm

Ung thư gan là một trong những bệnh lý thầm lặng và nguy hiểm nhất hiện nay. Ở giai đoạn đầu, bệnh hầu như không có triệu chứng rõ ràng. Chỉ khi khối u lớn, gây chèn ép đường mật hoặc làm suy giảm chức năng gan, người bệnh mới xuất hiện các biểu hiện như chán ăn, đầy bụng, đau âm ỉ vùng hạ sườn phải, vàng da.

Điều này khiến đa số bệnh nhân đến viện khi bệnh đã tiến triển, làm giảm khả năng điều trị và tốn kém chi phí.

Các chuyên gia y tế cho biết, các nhóm nguy cơ cao như viêm gan B mạn tính, xơ gan,gan nhiễm mỡ do rượu hoặc rối loạn chuyển hóa cần được khám và theo dõi định kỳ mỗi 3-6 tháng. Việc kiểm tra thường xuyên thông qua xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh giúp phát hiện bất thường từ sớm, khi tổn thương còn nhỏ và cơ hội điều trị hiệu quả cao hơn.

Số liệu từ Globocan 2022 ghi nhận Việt Nam có hơn 24.500 ca mắc mới ung thư gan và 23.300 ca tử vong mỗi năm. Tỷ lệ tử vong cao phản ánh tình trạng phát hiện muộn vẫn còn phổ biến. Trong thực trạng bệnh gan ngày càng trẻ hóa và gia tăng, việc xác định các nhóm nguy cơ để sàng lọc định kỳ trở nên vô cùng quan trọng.

Dưới đây là 6 nhóm người đặc biệt cần đi khám gan thường xuyên:

Người mắc viêm gan B mạn tính

Theo các chuyên gia, phần lớn trường hợp ung thư gan tại Việt Nam phát triển trên nền viêm gan siêu vi, trong đó phổ biến nhất là viêm gan B. Virus HBV tồn tại lâu trong cơ thể sẽ liên tục gây viêm trong gan, dẫn đến sự lặp đi lặp lại của quá trình tổn thương - hồi phục. Lâu dài, mô gan bị thay thế bằng mô xơ, hình thành xơ gan và làm tăng nguy cơ đột biến tế bào, từ đó dẫn đến ung thư.

Người mắc viêm gan B mạn tính cần xét nghiệm tải lượng virus, kiểm tra men gan và siêu âm định kỳ 6-12 tháng/lần. Việc theo dõi thường xuyên giúp bác sĩ phát hiện sớm những thay đổi bất thường dù nhỏ nhất.

Người uống rượu, bia kéo dài

Rượu, bia là chất độc trực tiếp gây tổn thương tế bào gan. Khi cơ thể phải liên tục chuyển hóa cồn, tế bào gan bị viêm và thoái hóa, dẫn đến gan nhiễm mỡ, xơ gan rồi ung thư gan. Điều nguy hiểm là quá trình này diễn ra âm thầm, nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện khi gan đã mất chức năng đáng kể.

Người thường xuyên uống rượu, bia nên khám gan định kỳ để đánh giá mức độ tổn thương. Nếu phát hiện sớm, gan vẫn có khả năng hồi phục khi người bệnh giảm hoặc ngừng uống rượu.

Người có tiền sử gia đình mắc ung thư gan

Ung thư gan không phải bệnh di truyền trực tiếp, nhưng các nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc bệnh tăng lên rõ rệt nếu trong gia đình đã có người từng bị ung thư gan, đặc biệt khi người đó đồng thời nhiễm HBV hoặc HCV. Nguy cơ có thể tăng tới 70 lần nếu có cả yếu tố gia đình và virus.

Người thuộc nhóm này cần đi khám định kỳ ngay cả khi cảm thấy khỏe mạnh, bởi sự kết hợp nhiều yếu tố dễ khiến bệnh phát triển nhanh hơn.

Người có men gan tăng kéo dài

Men gan tăng phản ánh tế bào gan đang bị tổn thương. Mặc dù không phải mọi trường hợp men gan cao đều nguy hiểm, nhưng nếu tình trạng kéo dài và không rõ nguyên nhân, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo viêm mạn tính, gan nhiễm mỡ tiến triển hoặc tổn thương gan nghiêm trọng hơn.

Theo chuyên gia, người có men gan tăng kéo dài cần được xét nghiệm chuyên sâu, siêu âm gan và theo dõi thường xuyên để xác định đúng nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Người mắc gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ đang ngày càng phổ biến, đặc biệt ở người thừa cân, ít vận động hoặc mắc tiểu đường. Nếu không kiểm soát, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành viêm gan mạn, xơ hóa, xơ gan và cuối cùng là ung thư gan.

Hiệp hội Gan mật châu Âu (EASL) khuyến cáo người mắc gan nhiễm mỡ cần được đánh giá mức độ xơ hóa định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ biến chứng nặng.

Người có triệu chứng cảnh báo tổn thương gan

Một số biểu hiện lâm sàng có thể là dấu hiệu gan đang gặp vấn đề nghiêm trọng, gồm: Vàng da, vàng mắt, sưng phù mắt cá chân, chân hoặc bụng, ngứa da kéo dài, phát ban, bầm tím bất thường, xuất hiện các cục mỡ màu vàng trên mí mắt hoặc da.

Những biểu hiện này cho thấy gan không còn lọc bỏ bilirubin hiệu quả hoặc mạch máu dưới da đang bị tổn thương do chức năng gan suy giảm. Khi có cácdấu hiệu này, người bệnh cần đi khám ngay.

Nếu ung thư gan được phát hiện ở giai đoạn sớm, người bệnh có cơ hội được điều trị bằng nút mạch, xạ trị, phẫu thuật hoặc ghép gan với tỷ lệ sống thêm 5 năm lên đến 70-80%. Tuy nhiên, trường hợp này vẫn rất hiếm do đa số bệnh nhân đến viện muộn.

Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo nhóm nguy cơ cao cần khám gan định kỳ đúng lịch, ngay cả khi không có triệu chứng. Điều này không chỉ giúp kéo dài thời gian sống mà còn mở ra cơ hội điều trị cá thể hóa hiệu quả hơn, giảm biến chứng và tạo điều kiện duy trì chất lượng cuộc sống.

Trong bối cảnh bệnh lý gan ngày càng tăng nhanh và trẻ hóa, kiểm tra gan định kỳ chính là lá chắn quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe trước khi quá muộn.