77% Gen Z ưu tiên tận hưởng cuộc sống, mức chuẩn bị tài chính thấp nhất các nhóm tuổi

Ngân hàng UOB (trụ sở tại Singapore) vừa công bố Nghiên cứu tâm lý người tiêu dùng ASEAN (ACSS), cho thấy Việt Nam tiếp tục dẫn đầu khu vực về mức độ lạc quan, ghi nhận 67 điểm - cao hơn nhiều so với mức trung bình khu vực là 54 và tăng ba điểm so với năm trước.

Kết quả này phản ánh niềm tin bền vững của người tiêu dùng Việt đối với sức khỏe nền kinh tế và triển vọng tài chính cá nhân, bất chấp những biến động toàn cầu, bao gồm cả các chính sách thuế quan của Mỹ công bố ngày 2-4-2025.

Chỉ số tâm lý ASEAN của UOB được xây dựng từ sáu chỉ số thành phần, đánh giá nhận định của người tiêu dùng về điều kiện kinh tế hiện tại - tương lai và tình hình tài chính cá nhân.

Trên bình diện vĩ mô, hơn 8 trong 10 người Việt tham gia khảo sát bày tỏ sự lạc quan về kinh tế chung. Tâm lý này được củng cố bởi kết quả kinh tế ấn tượng của nửa đầu năm 2025, với mức tăng trưởng GDP đạt 7,52%, cao nhất kể từ năm 2011. Dựa trên các tín hiệu tích cực, UOB đã nâng dự báo tăng trưởng GDP cả năm của Việt Nam lên 7,7%, từ mức 7,5%, sau khi quý 3 đạt mức 8,23%.

Ông Paul Kim, Giám đốc Khối Dịch vụ Tài chính Cá nhân của UOB Việt Nam, đánh giá người tiêu dùng Việt giữ được sự tự tin vượt trội so với khu vực, nhờ nền tảng kinh tế ổn định, giá hàng hóa bình ổn và dòng vốn FDI duy trì đều đặn. Theo ông, đây là những nhân tố duy trì sự bền bỉ của tâm lý tiêu dùng, đồng thời thúc đẩy kế hoạch tài chính dài hạn.

Niềm tin vào kinh tế vĩ mô tiếp tục chuyển hóa thành sự lạc quan về tài chính cá nhân. Hơn 70% người Việt được khảo sát kỳ vọng tình hình tài chính của họ sẽ cải thiện trong năm tới. Mối lo ngại về chi phí sinh hoạt tăng đã giảm so với năm ngoái, đặc biệt trong nhóm Gen Z. Tuy nhiên, các vấn đề rộng hơn như môi trường lại nổi lên rõ rệt: 66% người tham gia khảo sát coi biến đổi khí hậu, thiên tai và ô nhiễm là mối quan tâm hàng đầu, thậm chí vượt qua những yếu tố kinh tế như thuế quan của Mỹ (59%).

Xu hướng quan tâm môi trường đang định hình lại hành vi tiêu dùng, khi cứ ba người Việt thì có một người sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho sản phẩm thân thiện môi trường, mức này cao hơn trung bình khu vực 11 điểm %. Nhóm người trẻ có vai trò nổi bật trong sự thay đổi này, khi khả năng chi tiêu ngày càng cải thiện và nhận thức về lối sống bền vững gia tăng.

Song song với xu hướng tiêu dùng xanh, người Việt đang tăng chi mạnh cho các nhu cầu thiết yếu và trải nghiệm nâng cao chất lượng sống.

Nghiên cứu ACSS cho thấy 67% người Việt dự kiến chi nhiều hơn cho giáo dục, chăm sóc sức khỏe và duy trì thể chất trong năm 2025, cao hơn mức 53% dành cho nhu yếu phẩm hằng ngày. Hơn một nửa số người tham gia khảo sát cho biết họ đã chi nhiều hơn cho các dịch vụ cao cấp như giải trí, ẩm thực và du lịch; 8/10 người xem đây là phần tất yếu của cuộc sống hiện đại. Dữ liệu UOB ghi nhận tổng chi tiêu qua thẻ cho ăn uống, giải trí và du lịch tăng 8% so với cùng kỳ, trong đó chi cho giải trí tăng tới 48%.

Về quản lý tài chính cá nhân, người tiêu dùng Việt tiếp tục thể hiện sự tự tin cao với 94% khẳng định họ kiểm soát tốt tài chính của mình, một trong những tỷ lệ cao nhất ASEAN. Có 86% cho biết họ có quỹ dự phòng khẩn cấp, 79% tự tin xử lý các khoản nợ, 82% có đủ bảo hiểm và 76% tin rằng các khoản đầu tư hiện tại đáp ứng được mục tiêu dài hạn. Thói quen tiết kiệm ổn định vẫn được duy trì, với 8 trong 10 người tiết kiệm hơn 10% thu nhập hằng tháng. Phụ nữ là nhóm tiết kiệm tích cực nhất, khi 57% cho biết đã tích lũy đủ để chi tiêu trong 3-6 tháng.

Trong lĩnh vực bảo hiểm, Việt Nam dẫn đầu ASEAN về tỷ lệ sử dụng bảo hiểm sức khỏe tư nhân với mức 44%. Tuy nhiên, tỷ lệ sở hữu bảo hiểm nhân thọ giảm 14% so với năm ngoái và thấp hơn mức trung bình khu vực. Nhu cầu về bảo hiểm tử kỳ và bảo hiểm thương tật lại tăng lên.

Về đầu tư, tiền gửi cố định tại ngân hàng tiếp tục là lựa chọn phổ biến nhất. được 93% người khảo sát lựa chọn, phản ánh sự thận trọng trước bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động.

Dù nhiều người chủ động học hỏi kiến thức tài chính, tỷ lệ biến kiến thức thành hành động lại có xu hướng giảm, khi chỉ 57% đầu tư hơn 10% thu nhập mỗi năm, giảm 13 điểm phần trăm so với năm trước.

Trong các nhóm tiêu dùng, Gen Z là nhóm có mức độ chuẩn bị tài chính thấp nhất. Khoảng 5% hoàn toàn không có quỹ dự phòng hay bảo hiểm; chỉ 47% có khoản tiết kiệm đủ để chi tiêu quá 3 tháng; 33% sở hữu bảo hiểm sức khỏe tư nhân và 13% cảm thấy không sẵn sàng xử lý nợ.

Khoảng cách này gắn liền với hành vi chi tiêu thiên về phong cách sống: 77% Gen Z cho biết họ ưu tiên tận hưởng cuộc sống hiện tại hơn là lo nghĩ cho tương lai và cũng 77% thừa nhận áp lực xã hội, bạn bè khiến việc tiết kiệm trở nên khó khăn, mức cao nhất trong toàn bộ các nhóm tuổi.

Nghiên cứu ACSS năm 2025 khảo sát 5.000 người từ 18-65 tuổi tại Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan và Việt Nam, thực hiện trực tuyến từ tháng 5 đến tháng 6-2025 với sự phối hợp của Boston Consulting Group. Tổng thể kết quả cho thấy người tiêu dùng Việt Nam đang duy trì tâm lý tích cực, nền tảng tài chính vững vàng và sức mua bền bỉ, qua đó tiếp tục tạo động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế và củng cố vị thế của Việt Nam như một thị trường tiêu dùng đầy sức hút trong khu vực.