Bộ Công an lý giải thay đổi rất quan trọng liên quan đến hàng triệu tài xế cả nước

Bộ Công an đã chủ trì xây dựng và hoàn thành dự án Luật sửa đổi, bổ sung 10 luật liên quan đến quản lý hành chính, trong đó tập trung vào hoạt động, chức năng và nhiệm vụ của lực lượng CAND. Dự thảo Luật này hiện đang được đưa ra lấy ý kiến đóng góp từ các cơ quan tổ chức và cá nhân. Một trong những nội dung đáng chú ý trong dự thảo là các đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Nhiều thay đổi liên quan đến phương tiện giao thông thông minh

Dự thảo Luật đã đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 34 của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, quy định như sau: "Phương tiện giao thông thông minh là xe cơ giới cho phép tự động hóa toàn bộ hoạt động điều khiển phương tiện, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông đường bộ".

Căn cứ theo khoản 4 Điều 34 của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, phương tiện giao thông thông minh được hiểu là xe cơ giới cho phép tự động hóa một phần hoặc toàn bộ việc điều khiển phương tiện, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông.

Về lý do sửa đổi, cơ quan chủ trì soạn thảo cho biết, theo quy định tại các điều khoản 4, 6 Điều 34 và 7 Điều 41 của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã ban hành Thông tư số 53/2024/TT-BGTVT ngày 15/11/2024.

Thông tư này quy định về phân loại phương tiện giao thông đường bộ, dấu hiệu nhận biết xe cơ giới sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh và thân thiện với môi trường, đồng thời quy định Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe ô tô theo QCVN 09:2024/BGTVT. Điều này phù hợp với phân loại quốc tế ISO/SAE PAS 22736:2021 về hệ thống tự lái của xe cơ giới.

Theo đó, phương tiện giao thông thông minh được chia thành 5 cấp độ. Cụ thể, các xe cơ giới thuộc cấp độ 1, 2, 3, được phân loại là các phương tiện tự động hóa một phần, trong khi xe cơ giới thuộc cấp độ 4 và 5 là những phương tiện tự động hóa toàn bộ, với các hoạt động điều khiển hoàn toàn tự động, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông đường bộ.

Thực tế, hiện nay, nhiều mẫu xe ô tô con tầm trung và cao cấp nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp tại Việt Nam đã đạt cấp độ 1 và tiệm cận cấp độ 2, theo tiêu chuẩn ISO/SAE PAS 22736:2021. Do đó, theo quy định tại khoản 4 Điều 34 của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các xe này được xếp vào nhóm phương tiện giao thông thông minh và phải cấp phép hoạt động theo khoản 3 Điều 35 của Luật.

Đối với các xe cơ giới thuộc cấp độ 1, cấp độ 2 và cấp độ 3 (tự lái có điều kiện), chức năng hỗ trợ của các xe này vẫn chỉ mang tính chất hỗ trợ người lái trong một số điều kiện, tình huống và phạm vi nhất định. Những chức năng này không thể thay thế hoàn toàn người lái xe mà chỉ hỗ trợ như tự động giữ làn đường, giữ khoảng cách an toàn, phanh khẩn cấp, cảnh báo nguy cơ khi có xe vượt và tự động đỗ xe vào vị trí.

Mặc dù các chức năng này có thể được kích hoạt theo sự lựa chọn của người lái nhưng chúng giúp giảm bớt căng thẳng, mệt mỏi khi lái xe đường dài và góp phần nâng cao mức độ an toàn khi tham gia giao thông.

Do đó, loại xe này hiện nay rất phù hợp với điều kiện giao thông của Việt Nam và không cần thiết phải hạn chế hoặc cấm hoạt động. Những xe thuộc cấp độ 1, 2, 3 này có thể giúp tăng cường an toàn và giảm thiểu nguy cơ tai nạn giao thông.

Về phía các xe cơ giới thuộc cấp độ 4 và cấp độ 5, chúng hiện nay chỉ đang được thử nghiệm tại một số khu vực như Trung Quốc (Vũ Hán, Trùng Khánh, Bắc Kinh, Thượng Hải) với xe taxi không người lái. Tuy nhiên, những thử nghiệm này vẫn đang trong giai đoạn đánh giá độ an toàn và tin cậy. Các quốc gia phát triển như Hoa Kỳ và các nước EU cũng chỉ đang thử nghiệm xe tự lái cấp độ 4 trong một phạm vi nhất định và vẫn yêu cầu có người lái hoặc người giám sát trên xe.

Với tình hình giao thông hiện nay tại Việt Nam, xe cơ giới tự động hóa toàn bộ (cấp độ 4 và 5) chưa phù hợp để hoạt động rộng rãi, do nguy cơ tiềm ẩn về an toàn giao thông. Vì vậy, cần có các quy định hạn chế và cấp phép hoạt động đối với những phương tiện này, bao gồm cả các xe thử nghiệm tham gia giao thông nhằm đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông và hỗ trợ phát triển công nghệ.

Bỏ quy định không lái xe quá 48 giờ/tuần

Cơ quan chủ trì soạn thảo đã đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 35 của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Mục tiêu của thay đổi này là yêu cầu xe ô tô kinh doanh vận tải phải lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe và xe vận tải nội bộ cũng cần trang bị thiết bị giám sát hành trình kết hợp với thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái.

Theo cơ quan chủ trì soạn thảo, lý do cho sự sửa đổi này nhằm tăng cường quản lý các phương tiện kinh doanh vận tải, đồng thời phục vụ công tác phòng ngừa và phát hiện các vi phạm trật tự, an toàn giao thông. Việc lắp đặt các thiết bị này giúp giám sát người lái xe, đặc biệt trong những tình huống vi phạm như sử dụng điện thoại hay thiết bị điện tử khi lái xe, chở quá số người quy định, không thắt dây an toàn hoặc thực hiện các hành động nguy hiểm như buông tay khỏi vô lăng hay dùng chân điều khiển vô lăng.

Đồng thời, nó cũng giúp phát hiện các hành vi vi phạm trật tự xã hội như hành hung giữa hành khách và lái xe, cũng như truy tìm tội phạm có thể đang di chuyển trên xe.

Dự thảo Luật cũng đã sửa đổi, bổ sung điểm g khoản 1 Điều 57, theo đó bỏ quy định người có giấy phép lái xe hạng D1 được phép điều khiển xe của hạng C. Quy định này được thay đổi vì hạng D1 dành cho người lái xe ô tô chở người từ 8 đến 16 chỗ, trong khi đó hạng C cấp cho người lái xe ô tô tải và ô tô chuyên dùng có khối lượng toàn bộ trên 7.500kg.

Xe ô tô 16 chỗ có kích thước và khối lượng nhỏ hơn nhiều so với xe ô tô tải có khối lượng lớn và kỹ năng điều khiển cũng rất khác biệt. Việc cho phép người có giấy phép lái xe hạng D1 điều khiển xe của hạng C có thể dẫn đến những tình huống nguy hiểm, làm tăng nguy cơ tai nạn giao thông.

Ngoài ra, dự thảo Luật còn sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 5 Điều 62, bổ sung quy định về việc thu hồi giấy phép lái xe đối với những trường hợp "người được cấp giấy phép lái xe có hành vi gian dối để được cấp, đổi, cấp lại giấy phép lái xe". Thay đổi này được đưa ra nhằm đảm bảo việc cấp và đổi giấy phép lái xe được kiểm soát chặt chẽ hơn, nhất là trong bối cảnh hiện nay việc mua bán giấy phép lái xe giả diễn ra phổ biến.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng sửa đổi khoản 1 Điều 64, bỏ quy định "thời gian lái xe của người lái xe ô tô không quá 48h/tuần" và thay thế bằng quy định thực hiện theo Bộ luật Lao động. Tuy nhiên, quy định về thời gian lái xe không quá 10 giờ mỗi ngày và không lái xe liên tục quá 4 giờ vẫn được giữ nguyên.

>> Bộ Công an chính thức có đề xuất liên quan hơn 700.000 người chưa được sát hạch giấy phép lái xe