Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: ‘Vai trò đầu tàu dẵn dắt của TP. Hồ Chí Minh đang có xu hướng suy giảm’

Nhiều tiềm năng, thế mạnh của TP. HCM chưa được khai thác hiệu quả

Dự thảo Quy hoạch TP. HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được công bố. Tại đó, TP. HCM đặt mục tiêu trở thành thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình, năng động sáng tạo, có nguồn nhân lực chất lượng cao. Là thành phố dịch vụ - công nghiệp hiện đại, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, văn hoá, giáo dục, khoa học - công nghệ của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng, có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á.

Tăng trưởng bình quân đạt khoảng 8-8,5%/năm; GRDP bình quân đầu người khoảng 14.500 USD; kinh tế số đóng góp 40% vào GRDP.

TP. HCM có tăng trưởng kinh tế chưa tương ứng tiềm năng lợi thế.

Nhìn lại quá trình phát triển của TP. HCM trong thời gian qua, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng thời gian qua, TP. HCM đối mặt với những khó khăn, thách thức, nhiều tiềm năng, thế mạnh của địa phương và các đột phá sáng tạo chưa được khai thác hiệu quả, tăng trưởng kinh tế chưa tương ứng tiềm năng lợi thế, kỳ vọng, vai trò đầu tàu, dẫn dắt đang có xu hướng suy giảm.

“Mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế chậm thay đổi, chất lượng tăng trưởng và năng suất lao động đóng góp vào tăng trưởng thấp hơn trung bình cả nước; tỷ trong công nghiệp trong cơ cấu kinh tế giảm dần; cơ cấu nội bộ của ngành công nghiệp còn lạc hậu, dựa nhiều vào thâm hụt lao động”, ông Dũng nói.

>>Làm đường Vành đai 4 TPHCM với tinh thần 'phải nghĩ đến ngày mai', tránh phá dỡ về sau

Trong khi đó, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, nói địa phương chủ yếu dựa vào lợi thế có sẵn, không có giá trị gia tăng mới. “TP. HCM đang có xu hướng rơi vào bẫy thu nhập trung bình một cách nhanh chóng”, ông Cung nói.

Cụ thể, ông Cung cho biết, thành phố đang đối diện một số vấn đề như các ngành công nghiệp thế hệ sau không phát triển đủ mạnh, lớn để thay thế cho thế hệ đầu tiên (thâm dụng lao động lớn) trong khi đang phải công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Các ngành dịch vụ hiện đại, có giá trị gia tăng cao cũng chưa xuất hiện đủ nhanh.

Ông phân tích, thực chất thành phố có đủ tiềm lực, điều kiện để hướng đến mục tiêu, các kịch bản tăng trưởng cao hơn nhưng bị vướng bởi chưa có chính sách, thể chế đúng.

“Gốc rễ là TP. HCM không được trao đủ quyền, không được tự chủ đủ mức để có tư duy mới với dư địa chính sách, thể chế đặc thù đủ lớn trong xây dựng bộ máy, đội ngũ lãnh đạo, công chức đủ năng lực xây dựng, thực thi, giải quyết yêu cầu, mẫu thuẫn trong phát triển kinh tế - xã hội”, ông Cung nhìn nhận.

Phải đẩy mạnh đầu tư phát triển cho TP. HCM

Thừa nhận thực tế này, Chủ tịch TP. HCM Phan Văn Mãi cho rằng mô hình, thể chế là điểm nghẽn gốc của địa phương. Thực tế, trong một số cuộc họp trước đó, ông Mãi cũng cho biết, bản thân TP. HCM chỉ cần cơ chế, không cần tiền.

Mô hình, thể chế là điểm nghẽn gốc của địa phương.

Về kiến nghị, ông Nguyễn Đình Cung cho rằng cần đẩy mạnh đầu tư phát triển cho TP. HCM vì mức chi hiện nay quá thấp.

“Nhiều năm, TP. HCM đã bị lấy đi quá nhiều nguồn thu ngân sách nhưng đổi lại không có cơ chế, chính sách, công cụ phù hợp, đủ hấp dẫn để huy động nguồn lực xã hội. Gần đây TP. HCM có Nghị quyết 98 nhưng mới chỉ là nửa chừng xuân”, ông Cung nói.

>>Đến năm 2050 cơ bản hoàn thiện mạng lưới đường sắt khu vực đầu mối TPHCM

Trong khi đó, kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn cũng đặt vấn đề về tính cần thiết tăng tỷ lệ điều tiết ngân sách giữ lại của thành phố (hiện là 21%) trong bối cảnh nhu cầu vốn cho đầu tư phát triển tại địa phương là rất lớn.

“TP. HCM không xin hoàn toàn mà chỉ cần vốn mồi. Việc phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng cần hàng tỷ USD nhưng nếu làm tốt thì khi đi vào vận hành, thành phố sẽ có nguồn thu trả lại ngân sách”, ông Sơn nói.

Chuyên gia này cũng cho rằng TP. HCM đang đi đầu trong việc làm những thứ “chưa có tiền lệ” và nếu thành công, sẽ có ý nghĩa lớn trong nhân rộng cả nước.

>>Kiều hối về Thành phố Hồ Chí Minh trong năm 2023 đạt gần 9,5 tỷ USD