Cảnh báo khẩn cấp về vi khuẩn gương có thể gây đại dịch hủy diệt mọi sự sống trên Trái Đất

Tạp chí khoa học uy tín Science mới đây đã đăng tải lời cảnh báo từ 38 nhà khoa học hàng đầu thế giới, trong đó có nhiều người từng đoạt giải Nobel, về mối đe dọa tiềm tàng từ việc nghiên cứu vi khuẩn phản chiếu.

Theo các chuyên gia, loại vi khuẩn này được tạo ra dựa trên hình ảnh phản chiếu của các phân tử tự nhiên, có khả năng tồn tại trong môi trường và vượt qua hàng rào miễn dịch của sinh vật. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ gây nhiễm trùng và tử vong cho con người, động vật và thực vật.

"Về cơ bản, chúng ta đang hướng dẫn cách chế tạo một vũ khí sinh học hoàn hảo", TS. Kate Adamala, đồng tác giả nghiên cứu và là trưởng phòng thí nghiệm sinh học tổng hợp tại Đại học Minnesota, cảnh báo.

Nhận thức được mối nguy hiểm này, TS. Adamala đã quyết định chấm dứt nghiên cứu về tế bào gương tại phòng thí nghiệm của mình. Bà cho biết đã không tiếp tục xin gia hạn khoản tài trợ cho nghiên cứu này.

"Mặc dù ban đầu chỉ là hoài nghi, nhưng hiện tại chúng tôi đang vô cùng lo ngại về mức độ rủi ro của vi khuẩn phản chiếu", nhóm nghiên cứu viết trong bài báo. Họ kêu gọi cộng đồng khoa học toàn cầu ngừng các nghiên cứu tương tự để tránh những rủi ro chưa từng có đối với sự sống trên Trái Đất.

“Vi khuẩn phản chiếu” là gì?

Để hiểu về vi khuẩn phản chiếu, cần nắm được nguyên lý cơ bản về tính quang hợp - một đặc tính quan trọng của sự sống trên Trái Đất. Theo đó, các phân tử như đường và axit amin chỉ tồn tại theo một trong hai hướng: thuận tay phải hoặc thuận tay trái.

Điều đặc biệt là trong tự nhiên, sự sống chỉ sử dụng một dạng quang học của mỗi phân tử. Điển hình như DNA luôn sử dụng đường thuận tay phải làm "xương sống", khiến nó có cấu trúc xoắn sang phải.

Trong lĩnh vực sinh học gương, các nhà khoa học đang nỗ lực tạo ra những tế bào sống với tính quang học bị đảo ngược. TS. Kate Adamala và nhóm nghiên cứu tại Đại học Minnesota đã tập trung vào việc tổng hợp các peptide gương, hướng tới phát triển dược phẩm có thời gian tác dụng kéo dài.

"Tế bào gương có thể là giải pháp ngăn ngừa ô nhiễm trong các lò phản ứng sinh học sản xuất hóa chất xanh, vì về lý thuyết, chúng không tương tác với vi sinh vật tự nhiên", TS. Adamala giải thích. Tuy nhiên, chính đặc tính này lại tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng: "Bạn có thể có một lò phản ứng sinh học hoàn hảo mà không sợ nhiễm bẩn, nhưng đó cũng chính là vấn đề".

Các chuyên gia cảnh báo, vi khuẩn gương có khả năng vượt qua các cơ chế kiểm soát tự nhiên, bao gồm cả việc đối kháng với các vi khuẩn khác và né tránh hệ miễn dịch của cơ thể - điều này có thể dẫn đến những hậu quả khó lường.

Ngày tàn của sự sống

Nghiên cứu về tế bào gương của TS. Kate Adamala tại Đại học Minnesota đã phải dừng lại sau khi các nhà miễn dịch học chỉ ra những rủi ro nghiêm trọng. Theo đó, hệ thống miễn dịch của con người và các sinh vật khác hoạt động dựa trên tính quang học, khiến chúng không thể nhận diện được các protein từ tế bào phản chiếu.

"Vi khuẩn phản chiếu không tương tác với vật chủ, mà chỉ xem vật chủ như một môi trường ấm áp, giàu chất dinh dưỡng để phát triển", TS. Adamala giải thích. Điều này đồng nghĩa với việc nếu loại vi khuẩn này thoát khỏi phòng thí nghiệm, nó có thể gây ra các bệnh nhiễm trùng gần như không thể điều trị, do không thể chữa bằng kháng sinh thông thường.

Kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra là vi khuẩn gương sẽ sinh sôi không kiểm soát, tấn công mọi sinh vật và hệ sinh thái, từ mùa màng đến động vật. "Đây có thể là mầm bệnh của bất kỳ sinh vật nào có khả năng nhiễm bệnh", TS. Adamala nhấn mạnh.

GS. Ting Zhu, trưởng phòng thí nghiệm sinh học phản chiếu tại Đại học Westlake (Trung Quốc), cho rằng cần thận trọng nhưng đánh giá "khả năng tổng hợp thành công vi khuẩn phản chiếu hoàn chỉnh trong tương lai gần là không cao".

Mặc dù ước tính còn khoảng một thập kỷ nữa mới có thể tạo ra vi khuẩn gương đầu tiên, TS. Adamala vẫn kêu gọi dừng nghiên cứu ngay lập tức. "Hiện nay, công nghệ chưa đủ trưởng thành nên chúng ta vẫn được bảo vệ khỏi những người có ý định xấu. Tuy nhiên, chúng ta nên ngừng phát triển các công cụ có thể bị lạm dụng trong tương lai", bà nhấn mạnh.

Nhóm nghiên cứu đang kêu gọi cộng đồng khoa học đánh giá kỹ lưỡng hơn về những rủi ro tiềm ẩn. "Nếu có ai đó chứng minh được chúng tôi đã nhầm, tôi sẽ rất vui mừng", TS. Adamala chia sẻ.

Science (Journal), Business Insider

>> Hiểm họa y tế nguy hiểm hơn cả ung thư, có thể khiến 10 triệu người thiệt mạng mỗi năm