Châu Âu tê liệt vì mất điện: 60 triệu người vật lộn trong bóng đêm, đổ xô tích trữ thực phẩm

Ngày 29/4, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đồng loạt ban bố tình trạng khẩn cấp sau sự cố mất điện trên diện rộng chưa rõ nguyên nhân, gây hỗn loạn tại nhiều tuyến đường, sân bay và hệ thống giao thông công cộng.

Nhà điều hành lưới điện Bồ Đào Nha, Redes Energéticas Nacionais (REN), cho biết sự cố xảy ra vào đầu giờ chiều, ảnh hưởng toàn bộ bán đảo Iberia và một số khu vực của Pháp. Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez xác nhận chính quyền vẫn đang điều tra nguyên nhân.

Sự cố khiến đèn giao thông, ổ cắm điện và hệ thống tàu điện ngầm ngừng hoạt động. Tại Madrid, giao thông hỗn loạn khi đèn tín hiệu bất ngờ tắt. "Tôi đang lái xe thì đột nhiên đèn giao thông ngừng hoạt động... Đường phố như biến thành một khu rừng rậm," anh Luis Ibánẽz Jiménez kể lại với CNN.

Ảnh hưởng của sự cố lan rộng, buộc các trung tâm giao thông phải đóng cửa và chính phủ hai nước – với tổng dân số khoảng 60 triệu người – phải triệu tập họp khẩn. Bộ Nội vụ Tây Ban Nha đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại các khu vực Andalucia, Extremadura, Murcia, La Rioja và Madrid. Tại Bồ Đào Nha, sau cuộc họp nội các đêm muộn, Thủ tướng Luis Montenegro tuyên bố đất nước bước vào tình trạng khủng hoảng năng lượng, đồng thời cảnh báo việc khôi phục hoàn toàn nguồn điện sẽ là một "quá trình phức tạp".

Sự cố mất điện ngày 28/4 đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các thành phố lớn và đông đúc của bán đảo Iberia, bao gồm Madrid, Lisbon, Barcelona, Seville và Valencia – những trung tâm giao thông, tài chính và du lịch trọng yếu. Theo dữ liệu của EU, Madrid và Barcelona nằm trong số năm sân bay bận rộn nhất Liên minh châu Âu năm 2023.

Trong vài giờ sau sự cố, nhiều hoạt động hiện đại bị gián đoạn: tiền mặt thay thế thanh toán thẻ, cảnh sát phải ra hiệu bằng tay để điều phối giao thông, các nhà hàng, siêu thị và cửa hàng đồng loạt đóng cửa. Lực lượng cứu hỏa Madrid cho biết đã thực hiện 174 trường hợp giải cứu người mắc kẹt trong thang máy trong ngày, trong khi nhiều người dân đổ xô tích trữ thực phẩm thiết yếu và đồ hộp.

Các kịch bản tồi tệ nhất tạm thời được ngăn chặn. Bộ Y tế Tây Ban Nha xác nhận các nhà máy điện hạt nhân hoạt động an toàn, bệnh viện chuyển sang chạy bằng máy phát điện dự phòng. Viện Y tế Khẩn cấp Quốc gia Bồ Đào Nha cũng kích hoạt hệ thống dự phòng cho hệ thống điện thoại và công nghệ thông tin.

Tuy nhiên, ngành du lịch chịu thiệt hại nặng nề. Các chuyến bay tại các sân bay lớn bị hoãn hoặc hủy bất ngờ, gây tình trạng hỗn loạn cho hành khách. Một số sân bay ghi nhận toàn bộ hoạt động khởi hành dừng lại sau buổi trưa. Hãng hàng không quốc gia TAP Air Portugal đã khuyến cáo hành khách không tới sân bay cho đến khi có thông báo mới.

Tại sân bay Humberto Delgado ở Lisbon, du khách Ellie Kenny mô tả cảnh hàng trăm người xếp hàng trong bóng tối, không điều hòa, không nước sinh hoạt. Các cửa hàng chỉ chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt.

Giao thông đường sắt cũng bị tê liệt. Các đoàn tàu dừng đột ngột tại Madrid, tàu điện ngầm rơi vào cảnh tối đen, các ga tàu bị phong tỏa. Các sự kiện thể thao như Madrid Open cũng phải tạm dừng khi mất điện giữa trận đấu.

Tại miền Nam nước Pháp, tình hình nhẹ hơn. Phát ngôn viên công ty truyền tải điện RTE, bà Emilie Grandidier, xác nhận với CNN rằng khu vực Xứ Basque chỉ bị "mất điện nhỏ" kéo dài vài phút và nhanh chóng được khắc phục.

Suốt nhiều giờ trong ngày 28/4, hàng chục triệu người dân hoang mang đặt câu hỏi: khi nào điện sẽ trở lại, và nguyên nhân sự cố là gì. Tuy nhiên, câu trả lời vẫn chưa rõ ràng.

Dù điện đã được khôi phục phần lớn, giới chức cảnh báo phải mất nhiều ngày mới khắc phục hết hậu quả. Bộ trưởng Giao thông Tây Ban Nha cho biết các tuyến tàu trung và đường dài sẽ chưa thể hoạt động lại ít nhất cho tới thứ Ba, và tình trạng ùn ứ chuyến bay có thể kéo dài trong suốt cả tuần.

Đến cuối ngày 28/4 (giờ địa phương), các nhà điều hành lưới điện cho biết nguồn cung năng lượng tại Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đang dần được khôi phục. Tại Tây Ban Nha, hơn 87% điện đã được khôi phục vào sáng sớm thứ Ba, với tất cả các trạm biến áp bị ảnh hưởng đã hoạt động trở lại. Trong khi đó, tại Bồ Đào Nha, nhiều video trên mạng xã hội ghi lại cảnh người dân reo hò khi điện được khôi phục vào ban đêm.

Trước đó, Thị trưởng Madrid José Luis Martínez-Almeida đã kêu gọi người dân hạn chế di chuyển và chỉ gọi dịch vụ khẩn cấp khi thực sự cần thiết, đồng thời yêu cầu nhường đường cho lực lượng cứu hộ. Trong diễn biến sau đó, nhà cung cấp dịch vụ khẩn cấp Madrid thúc giục chính phủ tuyên bố tình trạng khẩn cấp toàn quốc, còn lãnh đạo khu vực Madrid, Isabel Díaz Ayuso, đề nghị triển khai quân đội.

Về nguyên nhân sự cố, Chủ tịch Hội đồng châu Âu và cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Costa khẳng định chưa có dấu hiệu cho thấy đây là một cuộc tấn công mạng. Tuy nhiên, Thủ tướng Bồ Đào Nha Luis Montenegro cho rằng vấn đề không phát sinh từ Bồ Đào Nha mà "mọi dấu hiệu đều chỉ ra" rằng sự cố bắt nguồn từ Tây Ban Nha.

Giải thích thêm về mức độ ảnh hưởng, Giám đốc điều hành REN, ông João Faria Conceição, cho biết Bồ Đào Nha bị tác động nặng nề do phụ thuộc vào nguồn điện nhập khẩu từ Tây Ban Nha vào buổi sáng. Ông nhấn mạnh rằng vào những giờ này, điện mặt trời của Tây Ban Nha rẻ hơn so với điện sản xuất nội địa. "Chúng tôi đang ở vị trí ngoại vi," Conceição phát biểu trong cuộc họp báo tối 28/4. Ông cũng cho biết, trong khi Tây Ban Nha nhận được hỗ trợ điện từ Pháp và Morocco, Bồ Đào Nha không có nước láng giềng nào để hỗ trợ khẩn cấp.

Tham khảo CNN

>> Tây Ban Nha muốn tham gia phát triển hạ tầng, đường sắt của Việt Nam