Chính thức công bố hình ảnh rõ nét về hiện tượng nhật thực nhân tạo
Đây thực chất là 2 vệ tinh, một vệ tinh đóng vai trò như Mặt Trăng che khuất Mặt Trời, vệ tinh còn lại mang theo kính viễn vọng chụp ảnh vành nhật hoa.
Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) ngày 16/6 đã công bố những hình ảnh đầu tiên được gửi về từ hai vệ tinh thuộc nhiệm vụ Proba-3, hoạt động như một “cỗ máy tạo nhật thực”, theo thông tin từ Space. Proba-3 được phóng lên quỹ đạo bằng tên lửa PSLV-XL từ Trung tâm Vũ trụ Satish Dhawan (Ấn Độ) vào ngày 5/12/2024, là nhiệm vụ đầu tiên trên thế giới triển khai hai vệ tinh bay theo đội hình chính xác. Trong đó, một vệ tinh đóng vai trò như Mặt Trăng che khuất Mặt Trời, vệ tinh còn lại mang theo kính viễn vọng chụp ảnh vành nhật hoa – khu vực vốn rất khó quan sát từ Trái Đất.
Việc nghiên cứu vành nhật hoa đóng vai trò thiết yếu trong việc tìm hiểu các hiện tượng không gian như gió mặt trời và cơn phun trào vành nhật hoa (CME), vốn có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới hệ thống điện và thông tin liên lạc trên Trái Đất. Những bức ảnh do Proba-3 cung cấp còn hỗ trợ các nhà khoa học trong việc phát hiện các cấu trúc tinh vi ở vành nhật hoa, vốn chỉ có thể quan sát rõ ràng trong thời gian ngắn ngủi của nhật thực toàn phần.
Đĩa sáng Mặt Trời có cường độ sáng gấp khoảng một triệu lần so với vành nhật hoa và gây chói lòa cho mắt thường. Trong điều kiện bình thường, chỉ trong sự kiện nhật thực toàn phần – kéo dài vài phút – người quan sát mới có thể thấy được khu vực này. Để khắc phục giới hạn đó, các nhà khoa học sử dụng thiết bị che ánh sáng Mặt Trời (coronagraph), được tích hợp vào kính viễn vọng để chặn ánh sáng trực tiếp, nhờ đó có thể quan sát rõ ràng vành nhật hoa. Tuy nhiên, do khí quyển Trái Đất làm tán xạ ánh sáng, thiết bị này hoạt động hiệu quả hơn khi được đặt ngoài không gian.
Vào tháng 3, hai vệ tinh thuộc Proba-3 – gồm Coronagraph và Occulter – đã thực hiện thành công nhiệm vụ bay thẳng hàng ở khoảng cách chính xác 150 mét trong nhiều giờ liên tục mà không cần điều khiển từ mặt đất. Khi vệ tinh Occulter che khuất đĩa sáng của Mặt Trời, bóng đổ lên thiết bị quang học ASPIICS cực nhạy đặt trên vệ tinh Coronagraph, cho phép ghi lại hình ảnh chi tiết của vành nhật hoa.
Việc xử lý hình ảnh được thực hiện tại Trung tâm Hoạt động Khoa học ASPIICS thuộc Đài quan sát Hoàng gia Bỉ. Mỗi tấm ảnh hoàn chỉnh được tạo thành từ ba ảnh riêng biệt, bao phủ từ vùng trung tâm bị che khuất đến rìa của trường quan sát. "Sự khác biệt giữa chúng chỉ nằm ở thời gian phơi sáng, quyết định khẩu độ của thiết bị che vành nhật hoa tiếp xúc với ánh sáng bao lâu. Kết hợp 3 hình ảnh cung cấp cái nhìn toàn cảnh về vành nhật hoa", nhà nghiên cứu Andrei Zhukov tại Đài quan sát Hoàng gia Bỉ cho biết.
Trong suốt nhiệm vụ kéo dài hai năm, Proba-3 dự kiến sẽ ghi lại khoảng 1.000 giờ hình ảnh vành nhật hoa. Hai vệ tinh này hoạt động bằng năng lượng mặt trời và bay theo quỹ đạo elip, trong đó điểm gần Trái Đất nhất là 600 km và điểm xa nhất lên đến 60.000 km. Việc bay theo đội hình chỉ diễn ra khi vệ tinh ở gần điểm xa nhất trên quỹ đạo, do tại đây lực hấp dẫn, từ trường và lực cản khí quyển của Trái Đất yếu nhất, giúp tiết kiệm nhiên liệu đáng kể.
Độ chính xác trong đội hình bay được duy trì ở mức từng milimet, với vệ tinh Coronagraph luôn giữ khoảng cách 150 mét so với Occulter. Vệ tinh Occulter có đường kính 1,4 mét, tạo bóng với kích thước chỉ 8 cm lên thiết bị quan sát vành nhật hoa. Toàn bộ quá trình bay theo đội hình và ghi hình đều được tự động hóa hoàn toàn.
Theo Space
>> Ngày mai, một hiện tượng thiên nhiên kỳ thú sẽ xảy ra trên bầu trời
