Chọn con đường 'nhân trị', Chủ tịch Lộc Trời (LTG) đương đầu với khủng hoảng ở tuổi xế chiều

Từ tin tưởng chuyển sang ngờ vực

Hơn 4 năm trước, vào tháng 5/2020, CTCP Tập đoàn Lộc Trời (Mã TLG) đã bổ nhiệm ông Nguyễn Duy Thuận, khi đó 50 tuổi, vào vị trí Tổng Giám đốc kiêm người đại diện pháp luật. Sự thay đổi này nằm trong chiến lược lớn của Lộc Trời nhằm thúc đẩy mảng kinh doanh lúa gạo.

Chủ tịch Huỳnh Văn Thòn và tân Tổng Giám đốc Nguyễn Duy Thuận cách đây 4 năm

Dưới sự dẫn dắt của ông Thuận, Lộc Trời liên tục tăng trưởng về doanh thu; từ mức 5.800 tỷ đồng trong năm 2020 tăng gấp 2,3 lần lên mức kỷ lục 13.600 tỷ đồng chỉ ba năm sau đó. Lợi nhuận LTG cũng tăng trưởng mạnh, từ mức tăng nhẹ 10% ban đầu lên hơn 410 tỷ đồng trong hai năm 2021 và 2022.

Tuy nhiên, bước sang năm 2023, lợi nhuận công ty bất ngờ giảm tới 96%, khiến kỷ lục doanh thu trở nên vô nghĩa. Ngay sau đó, LTG báo lỗ gần 100 tỷ đồng trong quý I/2024. Đây cũng là thời điểm khởi đầu cho sự ra đi của ông Thuận khỏi vị trí CEO.

Cùng với áp lực chi phí hoạt động tăng và dự phòng phải thu khó đòi đến cuối năm 2023 gần 500 tỷ, việc Lộc Trời chấm dứt hợp tác với đối tác chiến lược Syngenta trong lĩnh vực thuốc bảo vệ thực vật cũng làm gia tăng sự căng thẳng và gây rạn nứt trong nội bộ ban lãnh đạo.

Ngày 15/7/2024, Lộc Trời thông báo miễn nhiệm chức vụ Tổng Giám đốc đối với ông Nguyễn Duy Thuận. Chỉ hơn một tuần sau đó, doanh nghiệp tiếp tục gửi văn bản đề nghị UBND tỉnh An Giang thu hồi thẻ APEC và áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với ông Thuận, với lý do ông có thái độ né tránh, thiếu hợp tác trong việc bàn giao và có dấu hiệu tìm cách xuất cảnh để thoái thác trách nhiệm.

Trả lời báo giới vào ngày 5/10, ông Thuận cho biết đã nắm được thông tin này, đồng thời nhấn mạnh: "Lộc Trời đang trong giai đoạn rất khó khăn, bất kỳ phát ngôn thiếu cẩn trọng nào cũng có thể làm mọi việc trở nên khó khăn hơn. Thời gian sẽ trả lời mọi chuyện".

>> Chủ tịch Lộc Trời (LTG) tiết lộ về 2 'kẻ thù', có người từng giúp công ty đạt 60.000 tỷ doanh thu

Một ngày sau đó, tại một sự kiện ở Cần Thơ, ông Huỳnh Văn Thòn - Chủ tịch HĐQT, thẳng thắn thừa nhận sai lầm trong việc lựa chọn người điều hành, khiến doanh nghiệp rơi vào tình thế nguy hiểm. Dù không nhắc trực tiếp đến cựu CEO, ông Thòn chia sẻ: "Trong một trận chiến mà nội gián đã xâm nhập sâu, chúng tôi đã trao quyền cho người khác, nhưng người này đã dẫn doanh nghiệp vào bẫy phục kích của kẻ thù...

Tôi đang cân nhắc dừng lại, nhưng không phải để nghỉ ngơi mà để tránh tổn thương thêm. Tuy nhiên, nếu tiếp tục, tôi sẽ phải đối mặt với rủi ro về sức khỏe, tâm lý, thậm chí là nguy cơ tù tội... Khi đã gặp phục kích, người chỉ huy phải quên đi mạng sống của mình, dám hy sinh để thay đổi tình huống... Việc dừng lại có thể dẫn đến nguy cơ những người khác thổi phồng công ty để bán đi".

Vấp ngã ở tuổi U70

Gần một năm trước khi ông Thuận làm Tổng Giám đốc Tập đoàn Lộc Trời, Chủ tịch Huỳnh Văn Thòn từng có buổi chia sẻ với báo giới về câu chuyện vai trò giữa lãnh đạo, quản trị và quản lý trong điều hành doanh nghiệp để đạt hiệu quả cao trong kinh doanh.

Khi đó, vị Chủ tịch tuổi U70 cho rằng, làm lãnh đạo là đưa ra tầm nhìn, biện pháp, điều bắt buộc khi doanh nghiệp lớn lên. "Với Lộc Trời, nếu người quản trị không đi từ tầm nhìn, hiểu sứ mệnh phụng sự nông dân là gì thì không thể dẫn dắt đội ngũ. Từ tầm nhìn đó, phải có đội ngũ để cụ thể hóa đưa ra tầm nhìn rõ ràng, có chiến lược thì công việc mới chạy".

Chủ tịch Tập đoàn Lộc Trời chia sẻ: "Mình đi trước anh Dương (Chủ tịch Thaco), anh Tài (Chủ tịch Thế giới Di động) về 'Nhân trị' nhưng bây giờ phải học hai anh ấy"

Chia sẻ về cách điều hành theo kiểu “nhân trị”, ông Thòn nói: “Hồi xưa thành lập công ty xuất phát từ một nhóm người cùng khát vọng, anh em muốn làm thực, phải tính cách để làm ra tiền và lo cho nông dân. Chúng tôi vẫn hay nói đùa 'Trước là phục vụ, sau là kiếm ăn'. Tôi rút ra được một câu từ cuốn sách Lê-Nin viết: 'Phân phối và phân phối lại', anh em coi đó là kim chỉ nam để hành động".

Tuy nhiên, ông Thòn cũng chia sẻ: "Khi doanh nghiệp lớn lên, nhân viên đông hơn, bị chi phối thị trường quá nhiều, văn hoá 'Hợp lý và Đạo lý' không đủ cảm hóa người mới vào, đó là cuộc vật lộn dữ dội. May mắn các anh em thương nhau từ nhỏ, dù cãi nhau tối ngày nhưng không đánh nhau".

Từ thực tiễn, vị Chủ tịch cho rằng: "Lãnh đạo phải là người tạo ra sự tin tưởng trong tổ chức; là cái gì đó tự nhiên, không học được. 'Đạo lý' là lãnh đạo, còn 'Hợp lý' nói về quản lý, điều đó hình thành rất tự nhiên ở Lộc Trời.

Điều tôi thấm dần là khi doanh nghiệp mình đông quá, trách nhiệm xã hội với mọi người thay đổi. Tôi nghĩ ra một cách, kêu mấy anh ấy đi làm từ thiện. Trực tiếp bản thân lãnh đạo tự đi hiến máu, làm từ thiện cho học sinh mới thấy bản thân xã hội còn khốn khó quá, từ đó biết chia sẻ nhiều hơn và khỏi cãi nhau.

Lộc Trời đi lên từ doanh nghiệp nhỏ, tự đi nên còn nghiệp dư.

"Lúc đầu tôi làm hết, vừa quản lý vừa quản trị, nó lộn xộn nên mình tạm gọi là 'Nhân trị'. Gần đây khi phát triển lên mới thấm, mình đi trước anh Dương (Chủ tịch Thaco), anh Tài (Chủ tịch Thế giới Di động) về 'nhân trị' nhưng bây giờ phải học hai anh ấy, vì phải xây dựng kỹ trị, pháp trị trước rồi mới đến nhân trị".

>> Khủng hoảng kép tại Lộc Trời (LTG): Chủ tịch nói về 'nguy cơ tù tội', sợ nội gián bán rẻ công ty