Chưa đầy 1 tháng nữa sẽ bước vào Nhà Trắng, ông Trump đối diện thách thức khó nhằn

Washington, D.C. tràn ngập cảm giác nhẹ nhõm sau khi Quốc hội Mỹ thông qua dự luật chi tiêu ngắn hạn vào ngày 21/12, chấm dứt bế tắc ngân sách và tránh được nguy cơ đóng cửa Chính phủ. Tuy nhiên, cuộc chiến lập pháp cuối năm này có thể báo hiệu những hỗn loạn tài chính khác vào năm 2025, bao gồm cả nguy cơ hạ bậc tín nhiệm nợ công của Mỹ.

Ông Donald Trump sẽ nhậm chức Tổng thống vào ngày 20/1, với sự hỗ trợ từ Đảng Cộng hòa, hiện đang kiểm soát cả hai viện của Quốc hội. Sự kiểm soát hoàn toàn này đã khơi dậy hy vọng rằng ông Trump sẽ gia hạn được các đợt cắt giảm thuế lớn sẽ hết hạn vào cuối năm 2025 và có thể kiềm chế chi tiêu Chính phủ.

Ông Donald Trump

Tuy nhiên, chương trình nghị sự của ông Trump giờ đây có vẻ lung lay hơn, và cuộc chiến ngân sách vừa qua đã cho thấy lý do tại sao.

Mặc dù Đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện, nhưng nội bộ đảng lại bị chia rẽ thành nhiều phe phái, trong đó có một nhóm “diều hâu ngân sách” với hơn 30 thành viên kiên quyết phản đối bất kỳ đợt cắt giảm thuế hoặc tăng chi tiêu nào làm tăng đáng kể nợ quốc gia – hiện đã vượt hơn 36 nghìn tỷ USD.

Dự luật chi tiêu ngày 21/12 được Hạ viện thông qua với tỷ lệ 366 phiếu thuận và 34 phiếu chống, phần lớn nhờ vào toàn bộ phiếu ủng hộ từ phe Dân chủ. Các nghị sĩ Dân chủ đồng ý cùng Đảng Cộng hòa thông qua dự luật này để Tổng thống Biden không phải đối mặt với tình trạng đóng cửa Chính phủ trong những ngày cuối nhiệm kỳ. Sau khi Hạ viện thông qua, Thượng viện cũng dễ dàng thông qua dự luật này.

Tuy nhiên, phe Dân chủ – hiện đang là thiểu số – có khả năng sẽ không ủng hộ các ưu tiên của Đảng Cộng hòa khi ông Trump nhậm chức. Khi Quốc hội mới bắt đầu làm việc vào ngày 3/1, Đảng Cộng hòa sẽ chỉ nắm giữ đa số mong manh với chênh lệch 5 ghế, thậm chí còn mỏng hơn hiện tại. Điều đó có nghĩa là các dự luật mang tính đảng phái sẽ cần sự đồng thuận gần như tuyệt đối từ toàn bộ thành viên Đảng Cộng hòa – điều vốn đã trở nên khó khăn trong những năm gần đây do sự phân hóa trong nội bộ đảng này.

Các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa hiện đang chuẩn bị một gói cắt giảm thuế lớn được kỳ vọng là dấu ấn cho năm đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump. Điều này bao gồm việc gia hạn tất cả các khoản cắt giảm thuế cá nhân được ban hành năm 2017, sẽ hết hạn vào cuối năm 2025. Đảng Cộng hòa cũng hy vọng đưa vào các đề xuất mới của ông Trump, chẳng hạn như bãi bỏ thuế thu nhập đối với tiền boa.

Tuy nhiên, cuộc chiến ngân sách gần đây đã làm dấy lên nghi ngờ về khả năng Đảng Cộng hòa thực hiện được mục tiêu này.

“Các cuộc thảo luận của chúng tôi với đội ngũ nhân viên Đảng Cộng hòa tại Điện Capitol ngày càng cho thấy rằng một dự luật mang tính đảng phái để giải quyết vấn đề cắt giảm thuế sắp hết hạn sẽ vô cùng khó khăn, nếu không muốn nói là bất khả thi, vào năm tới”, Henrietta Treyz, đồng sáng lập Veda Partners, viết trong một phân tích gần đây.

Vấn đề cơ bản là việc gia hạn các khoản cắt giảm thuế năm 2017 có thể làm tăng khoảng 4 nghìn tỷ USD vào nợ quốc gia, và con số này sẽ còn cao hơn nếu Quốc hội bổ sung thêm các khoản ưu đãi thuế mới. Đảng Cộng hòa sẽ cố gắng cắt giảm chi tiêu để bù đắp một phần, nhưng phần lớn chi tiêu hiện nay dành cho quốc phòng – một lĩnh vực được hầu hết Đảng Cộng hòa ủng hộ – cùng các chương trình phổ biến như Medicare và an sinh xã hội.

Việc cắt giảm chi tiêu lớn sẽ khiến cử tri, bao gồm cả nhiều người thuộc Đảng Cộng hòa, phẫn nộ. Điều này có nghĩa là không có cách thực tế nào để ngăn các đợt cắt giảm thuế làm gia tăng nợ công.

Khi Quốc hội thông qua các đợt cắt giảm thuế của ông Trump vào năm 2017, đã có 12 nghị sĩ Đảng Cộng hòa bỏ phiếu chống lại dự luật. Tuy nhiên, khi đó Đảng Cộng hòa có đa số lớn hơn nhiều và có thể chịu được sự bất đồng nội bộ. Đến năm 2025, chỉ cần hai hoặc ba nghị sĩ bất đồng là đủ để khiến các dự luật của Đảng Cộng hòa thất bại.

Khoảnh khắc đáng chú ý nhất trong cuộc tranh cãi ngân sách gần đây không phải là kết quả bỏ phiếu cuối cùng mà là kết quả của một dự luật trước đó, mà ông Trump đã kêu gọi toàn bộ Đảng Cộng hòa ủng hộ. 38 nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã chống lại ông Trump, khiến dự luật thất bại. Lý do chính là họ phản đối việc dự luật này đình chỉ giới hạn nợ công – luật giới hạn tổng số tiền Chính phủ Mỹ được phép vay.

Dự luật cuối cùng được Quốc hội thông qua vào ngày 21/12 không đề cập đến giới hạn nợ công, đồng nghĩa với việc ông Trump sẽ phải đối mặt với vấn đề này – điều ông hy vọng có thể tránh được. Trong cuộc chiến ngân sách lớn gần đây vào năm 2023, Quốc hội đã đình chỉ giới hạn nợ công, nhưng chỉ đến ngày 1/1/2025. Điều này đồng nghĩa với việc Quốc hội sẽ phải nâng giới hạn nợ một lần nữa trong năm tới, gây thêm khó khăn chính trị cho ông Trump.

12 tháng tới hứa hẹn sẽ đầy rẫy các cuộc chiến tài khóa. Sẽ có một cuộc tranh cãi ngân sách khác vào tháng 3, khi thời hạn của khoản chi tiêu tạm thời hiện tại hết hiệu lực. Đồng thời, hạn chót nâng giới hạn nợ công có thể đến gần. Sau đó, sẽ là một cuộc chiến ngân sách khác vào tháng 9, khi năm tài khóa của Chính phủ kết thúc và Quốc hội cần phê duyệt ngân sách cho năm tiếp theo.

Thị trường thường vượt qua các cuộc đóng cửa Chính phủ mà không bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhưng các cuộc chiến giới hạn nợ công lại mang tính rủi ro cao hơn, vì chúng chứa đựng nguy cơ Mỹ có thể vỡ nợ nếu Quốc hội không nâng giới hạn vay.

Tình hình tài chính của Mỹ ngày càng xấu đi, những mối quan ngại này càng gia tăng. Vào năm 2023, khi Fitch hạ xếp hạng tín nhiệm của Mỹ, nợ quốc gia ở mức 32 nghìn tỷ USD. Mười tám tháng sau, con số này tăng thêm 4 nghìn tỷ USD. Thêm vào đó, có những dấu hiệu cho thấy việc vay mượn vô tận của Mỹ bắt đầu gây bất ổn cho thị trường trái phiếu – điều có thể là khởi nguồn cho một cuộc khủng hoảng nợ của Mỹ.

Ông Trump vẫn có thể thực hiện được các khoản cắt giảm thuế của mình. Nhưng các cuộc chiến chính trị để đạt được điều đó sẽ khiến tình hình tài chính của Mỹ trở nên bấp bênh hơn bao giờ hết.

Theo Yahoo Finance

>> Ông Trump nhắm vào Canada, Greenland và Panama trong thông điệp Giáng sinh