Con người sở hữu một đặc điểm tưởng chừng rất mơ hồ nhưng là lợi thế ưu việt trong công việc mà AI sẽ không thể có

Từng dẫn dắt phòng nghiên cứu AI tại Nvidia và là một trong những chuyên gia hàng đầu về học sâu, Giáo sư Anima Anandkumar hiểu rõ tiềm năng của trí tuệ nhân tạo. Thế nhưng, chính bà lại khẳng định rằng AI không thể thay thế con người bởi con người sở hữu một năng lực độc đáo mà máy móc không thể có được, đó là trí tò mò.

Giáo sư Anima Anandkumar hiểu rõ tiềm năng của trí tuệ nhân tạo. Ảnh minh hoạ

Trong bối cảnh các công cụ như ChatGPT hay những phần mềm lập trình tự động đang khiến không ít người trẻ lo lắng về tương lai nghề nghiệp, lời khuyên của bà mang tính bất ngờ. Bà cho rằng thay vì chỉ tập trung học thêm kỹ năng để vượt mặt AI, con người nên nuôi dưỡng tinh thần học hỏi suốt đời. Hãy để trí tò mò dẫn dắt bạn đến những điều mới mẻ, đến những câu hỏi chưa ai từng đặt ra, bà nói.

>>Thành phố Hồ Chí Minh thí điểm ‘chợ thịt online’, kỳ vọng bình ổn giá và minh bạch thị trường

Nỗi lo về AI là có cơ sở. Theo khảo sát năm 2025 của nền tảng nghề nghiệp Handshake với hơn 3.000 sinh viên Mỹ, có tới 62 phần trăm người quen thuộc với AI cho biết họ lo ngại công nghệ này sẽ tác động tiêu cực đến sự nghiệp. Tỷ lệ này tăng gần 20 điểm phần trăm so với năm 2024. Trong nhóm sinh viên ngành công nghệ thông tin, 28% mô tả bản thân là rất bi quan.

Giáo sư Anandkumar không phủ nhận sức mạnh của AI. Chính bà từng tham gia xây dựng mô hình dự báo thời tiết bằng AI và phát triển nhiều hệ thống học sâu tại các tập đoàn công nghệ lớn. Tuy nhiên, bà khẳng định AI vẫn chưa thể đảm đương vai trò của nhà khoa học, những người biết cách đặt câu hỏi chứ không chỉ tìm kiếm câu trả lời.

Ngay cả khi có AI chuyên làm khoa học, vấn đề không nằm ở chỗ thiếu ý tưởng mà là khả năng kiểm nghiệm chúng. Các bước thử nghiệm trong thế giới thực vẫn rất tốn kém và chậm chạp, bà phân tích.

Theo bà, công việc của nhà khoa học là giải mã những bài toán chưa có đáp án, từ vật chất ở cấp độ hạ nguyên tử đến cấu trúc của vũ trụ. Danh sách những điều con người chưa biết là vô tận. Đó chính là lý do vì sao khoa học và trí tò mò không thể bị thay thế.

Ngay cả trong ngành công nghệ, đặc biệt là lập trình, nơi AI đang len lỏi mạnh mẽ, bà Anandkumar thừa nhận sự chuyển dịch là tất yếu. Nhưng không phải ai cũng nằm trong nhóm có nguy cơ bị thay thế.

Những lập trình viên yếu hơn AI sẽ bị thay thế. Nhưng những người biết cách kiểm tra, điều chỉnh, hiểu sâu về hệ thống và có khả năng sáng tạo sẽ càng được săn đón, bà nhận định.

Quan điểm này trùng khớp với lời khuyên của CEO OpenAI Sam Altman đưa ra vào tháng 3. Theo ông, sinh viên nên tập trung vào việc thành thạo các công cụ AI thay vì cố gắng cạnh tranh với chúng trong những công việc đơn giản.

Khi một số lãnh đạo công nghệ như Victor Lazarte thuộc Benchmark lên tiếng cảnh báo AI đang dần thay thế nhân sự trong các ngành như pháp lý hay tuyển dụng, Giáo sư Anandkumar vẫn giữ góc nhìn tích cực hơn. Với bà, AI chỉ thực sự hữu ích khi được con người dẫn dắt.

Chúng ta với tư cách con người vẫn là người quyết định AI sẽ làm gì, đặt ra tiêu chí đánh giá và chịu trách nhiệm cuối cùng. Đó là quyền năng không thể thay thế, bà nhấn mạnh.

Và bà kết luận bằng một lời nhắn gửi: “ AI chỉ là công cụ. Hãy dùng nó để học nhanh hơn, khám phá sâu hơn và nuôi dưỡng trí tò mò, thứ sẽ dẫn bạn đến những điều mà AI không bao giờ có thể nghĩ ra”.

>>Hàng loạt đơn hàng bị hoãn, một loại thuỷ sản Trung Quốc đang 'chết dần' trên đất Mỹ