Đặc khu duy nhất của Việt Nam có 5 ngọn núi lửa, là nơi lưu giữ 2 bộ xương cá khổng lồ đã tồn tại hàng thế kỷ
Giữa biển khơi, hòn đảo này đang thu hút du khách bằng cảnh sắc hoang sơ, di sản văn hóa đặc sắc và nhịp sống biển đảo yên bình.
Hòn đảo giữa biển khơi có 5 ngọn núi lửa
Khi nhắc đến những điểm đến ven biển có phong cảnh ấn tượng ở Việt Nam, các hòn đảo xa bờ luôn là lựa chọn nổi bật. Nhờ vị trí tách biệt, phần lớn những hòn đảo này vẫn giữ được vẻ hoang sơ cùng giá trị tự nhiên nguyên vẹn mà thiên nhiên ban tặng.
Trong số đó, đặc khu Lý Sơn (Quảng Ngãi) là một trong những điểm đến nổi bật, thu hút du khách. Cách đất liền khoảng 30km, hòn đảo này là nơi duy nhất ở Việt Nam sở hữu tới 5 ngọn núi lửa lớn. Dấu tích của chúng đã tạo nên những khung cảnh địa chất hiếm thấy và đầy cuốn hút.
Những năm gần đây, khi du lịch bụi và trải nghiệm gần gũi thiên nhiên ngày càng được ưa chuộng, Lý Sơn nhanh chóng trở thành điểm đến quen thuộc. Không ít du khách gọi nơi đây là “Maldives của Việt Nam” nhờ làn nước trong vắt, bãi cát trắng mịn, bầu không khí trong lành và nét văn hóa địa phương độc đáo.
Diện tích đảo vào khoảng hơn 10km² với 5 ngọn núi lửa: Thới Lới, Giếng Tiền, Hòn Vung, Hòn Sỏi và Hòn Tay. Dù đã “ngủ yên” hàng triệu năm, những ngọn núi lửa này vẫn để lại những dạng địa hình độc đáo. Nổi bật nhất là Thới Lới, đỉnh cao nhất đảo, nơi du khách có thể phóng tầm nhìn bao quát toàn cảnh biển trời. Ngay trên đỉnh còn có hồ nước ngọt hình thành từ miệng núi lửa, đóng vai trò là nguồn cung cấp nước sinh hoạt quý giá cho cư dân.
Giếng Tiền lại mang một vẻ đẹp khác, khi nằm giữa những cánh đồng tỏi đặc trưng của Lý Sơn. Đây là điểm đến dễ tiếp cận, phù hợp cho mọi đối tượng, đặc biệt thích hợp cho hành trình trekking nhẹ nhàng kết hợp ngắm cảnh và tìm hiểu đời sống nông nghiệp địa phương. Trong khi đó, ba ngọn núi lửa còn lại, Hòn Vung, Hòn Sỏi và Hòn Tai, nằm gần nhau, tạo thành một cụm thắng cảnh ven biển. Khu vực này nổi bật với những vách đá bazan đen uốn lượn, hình thành từ nham thạch xưa, mang vẻ đẹp kỳ thú, rất thích hợp cho những ai yêu nhiếp ảnh và khám phá sinh thái biển.
Ngoài việc chiêm ngưỡng dấu tích núi lửa, du khách đến Lý Sơn còn có thể thư giãn tại các bãi tắm trong xanh, ghé thăm những điểm check-in nổi tiếng như Hang Câu, Cổng Tò Vò hay dạo bước trong những ngôi làng yên bình, mộc mạc. Với những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về văn hóa và lịch sử, các di tích như đình làng An Hải, Âm Linh Tự hay chùa Hang là những điểm dừng chân giàu ý nghĩa, lưu giữ nhiều câu chuyện gắn liền với truyền thống bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Từ 1/7/2025, huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) chính thức mang tên đặc khu Lý Sơn. Với sự thay đổi mới, chính quyền địa phương cũng đặt mục tiêu phát triển du lịch cộng đồng. Hiện nơi đây có hơn 50 homestay gắn với trải nghiệm như trồng tỏi trên đất núi lửa, đi biển cùng ngư dân, lặn ngắm san hô, chế biến hải sản… nhằm tăng thu nhập và giữ gìn văn hóa. Đặc khu cũng nâng cấp dịch vụ tham quan, gắn mã QR tại 28 điểm di tích và thắng cảnh. Toàn đảo có hơn 50 di tích, gồm 6 di tích quốc gia, 2 di sản văn hóa phi vật thể và 19 di tích cấp tỉnh.
Bộ xương cá Ông giữ kỷ lục Việt Nam
Một dấu ấn văn hóa đặc biệt của đặc khu Lý Sơn là Nhà trưng bày bộ xương cá Ông và Lăng Tân ở thôn Đông An Vĩnh. Đây là nơi trưng bày hai bộ “ngọc cốt” cá voi khổng lồ cùng những câu chuyện huyền bí gắn với tín ngưỡng thờ cá Ông. Hai bộ xương này đã được người dân gìn giữ, thờ phụng qua nhiều thế hệ. Năm 2020, huyện Lý Sơn đầu tư 14 tỷ đồng để xây dựng nhà trưng bày và phục dựng lại hiện vật. Đến tháng 9/2024, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã xác lập kỷ lục "Lăng Tân - Huyện Lý Sơn: Nơi lưu giữ và trưng bày 2 bộ xương cá Ông được phục dựng trên đảo lớn nhất Việt Nam".
Bộ xương cá Ông lớn, được người dân tôn xưng là “Ông Cả” và phong hiệu Đồng Đình Đại vương, có chiều dài 22m, cao 4m, với xương ngà dài 4,7m. Bộ xương còn lại dài 18m, mang danh hiệu “Đức Ngư nhị vị tôn thần”. Mỗi bộ gồm 50 đốt sống, 28 chiếc xương sườn và phần đầu, tất cả được phục dựng bằng kỹ thuật nhựa hóa, kết hợp khung thép cùng các vật liệu chuyên dụng trong lĩnh vực kỹ thuật và mỹ thuật.
Khi đến tham quan Lăng Tân, du khách có thể quét mã QR để tìm hiểu thông tin về lịch sử và truyền thuyết. Theo lời kể của người dân, khi Đồng Đình Đại vương qua đời, thi thể vẫn nguyên vẹn và nặng hơn 55 tấn. Do kích thước quá lớn, họ không thể đưa lên bờ để an táng. Ban tế tự của xóm Đông, làng An Vĩnh lập bàn thờ và làm lễ xin phép thần. Bất ngờ, một cơn sóng lớn kèm gió mạnh đã đưa xác Ông vào huyệt mộ đã đào sẵn. Người dân xem đó là sự linh ứng, cùng nhau góp sức dựng lăng thờ để lưu giữ tín ngưỡng thờ cá Ông.
Ngày xưa, cha ông trên đảo còn dùng gầu hứng mỡ cá Ông, chứa trong các lu nước để bảo quản. Khi chỉ còn phần xương, họ dùng chính mỡ này bôi lên để gìn giữ lâu dài. Lăng Tân ban đầu được dựng vào năm Minh Mạng thứ 13 (1832), trùng tu vào năm Thành Thái thứ 13 (1901) và đến năm 2002 được di dời, xây mới do biển xâm thực.
Hằng năm, vào ngày 3/5 âm lịch, người dân lại tổ chức lễ cúng hoàn nguyện và lễ cầu ngư, bày tỏ lòng tôn kính với hai cá Ông, đồng thời cầu mong một mùa biển bội thu.
Tổng hợp
