ĐBQH: Thời gian xây dựng sân bay Gia Bình từ 2026 đến 2050 là hơi dài, cần rút ngắn lại

Sáng 19/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết về chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Gia Bình (sân bay Gia Bình). Nhiều đại biểu đồng tình về sự cần thiết của dự án và góp ý thêm một số nội dung.

ĐBQH Tạ Văn Hạ (Đà Nẵng) đánh giá, dự án Cảng HKQT Gia Bình là một chủ trương rất lớn, được xây dựng với quy mô tầm quốc tế, hy vọng sẽ nằm trong một trong 10 sân bay hàng đầu thế giới, đạt chuẩn 5 sao.

"Tôi ủng hộ cao sự cần thiết của dự án. Đây là một chủ trương rất đúng, dự án không chỉ để vận chuyển hành khách mà còn tạo động lực phát triển cho vùng Thủ đô, trong đó Bắc Ninh là một phần của vùng đó, chia sẻ gánh nặng với sân bay Nội Bài hiện đang quá tải; đồng thời, phục vụ quốc phòng và an ninh. Báo cáo đồng chí, không chỉ có gần 2.000 ha diện tích đất để làm sân bay, mà còn có tới 15.000 ha nữa để quy hoạch các khu vệ tinh, phát triển kinh tế - xã hội của vùng đó, đây là ý tưởng rất cụ thể và kỹ lưỡng", ông lý giải.

Cũng theo đại biểu, lần đầu tiên chúng ta có một mô hình khuyến khích nhà đầu tư tư nhân đầu tư sân bay, mở ra một thị trường mới trong hàng không Việt Nam, là một bước đi rất hay.

Tuy vậy, đại biểu Hạ cho rằng thời gian thực hiện dự án từ 2026 đến 2050 là "hơi dài". Giai đoạn một dự kiến triển khai 2026-2030 để đạt công suất 30 triệu hành khách và 1,6 triệu tấn hàng hóa mỗi năm là phù hợp, song giai đoạn hai không nhất thiết kéo dài đến 2050. Ông đề nghị Chính phủ thúc đẩy tiến độ nhanh hơn, triển khai tập trung và quyết liệt hơn để rút ngắn thời gian hoàn thành hạ tầng quan trọng này.

Ông cũng nhấn mạnh yêu cầu tính toán kết nối giao thông giữa sân bay với hệ thống cao tốc và đường sắt đô thị nhằm đảm bảo vận hành hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, khu vực quy hoạch sân bay nằm trên địa bàn có nhiều làng xóm, chứa đựng các giá trị văn hóa - lịch sử lâu đời nên cần có chính sách hỗ trợ, đền bù thỏa đáng để người dân không bị thiệt thòi khi nhường đất phát triển hạ tầng quốc gia.

Với 25 di tích phải di dời, ông đề nghị Chính phủ làm rõ cơ chế đối với di tích cấp quốc gia, cũng như cách thức công nhận lại sau khi dịch chuyển. "Địa danh gắn với nền đất qua nghìn đời. Di chuyển cả cái đình sang chỗ khác thì còn được gọi là di tích lịch sử cấp quốc gia nữa không?", ông đặt vấn đề.

Theo báo cáo, dự án sân bay Gia Bình khởi công từ ngày 19/8, đến nay đã thực hiện giải phóng mặt bằng khoảng 700/1.900 hộ.

Cùng mối bận tâm về việc giải phóng mặt bằng, đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn TP.HCM) nhấn mạnh, đây là tín hiệu tích cực cho việc đảm bảo tiến độ. Tuy nhiên, cần nêu rõ trong hồ sơ dự án trình Quốc hội việc có tách giải phóng mặt bằng thành dự án thành phần nhằm đẩy nhanh tiến độ, theo quy định đối với dự án nhóm A hay không.

Đối với hỗ trợ người dân bị thu hồi đất, đại biểu cho rằng cần có phương án chuyển đổi nghề nghiệp, đảm bảo sinh kế bền vững.

Tại phiên thảo luận, ĐBQH Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) cũng đề nghị quan tâm tính hiệu quả, làm thế nào khi triển khai bảo đảm khả thi hơn. "Hồ sơ đã cung cấp, phân tích kỹ tác động, ảnh hưởng hạ tầng..., song cần quan tâm hơn vấn đề giải phóng mặt bằng khi có 7.100 hộ dân có thể bị ảnh hưởng. Yếu tố giải phóng mặt bằng cũng rất khó, nếu không có giải pháp tốt có thể làm chậm tiến độ - cần có giải pháp giúp giải phóng nhanh, tránh ảnh hưởng tiến độ. Cùng với đó, có phương án đảm bảo sinh kế cho người dân khi thu hồi đất; vấn đề tác động môi trường như tiếng ồn, dòng chảy, hạ tầng thoát nước, đầu tư, xử lý chất thải... cần nghiên cứu kỹ để không bị giảm thiểu tác động lâu dài sau này", bà đề cập.

Còn theo đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh (Cần Thơ), việc xây dựng sân bay Gia Bình có thể tạo thành một trung tâm trung chuyển hàng hóa, trung chuyển khách là rất tốt. Tuy nhiên, bà bày tỏ băn khoăn về hiệu quả khi khoảng cách với Nội Bài là rất gần, chỉ khoảng 40km, trong khi với lượng khách hiện hữu các sân bay hiện cũng đáp ứng nhu cầu thì công suất hiện hành như tờ trình có phù hợp?

"Về lâu dài tôi nghĩ sẽ đáp ứng được, là trung tâm trung chuyển hàng hóa hoặc chia sẻ, giảm bớt những áp lực cho sân bay Nội Bài. Thế nhưng trước mắt tôi thấy chưa hiệu quả, nên cần phải phân tích, đánh giá thật cụ thể để khi đầu tư công trình lớn như thế thì phải đảm bảo được hiệu quả và phát huy được tác dụng" - bà Ánh nêu vấn đề, đồng thời đề nghị thêm cần xem xét lại các nội dung liên quan nhà đầu tư.

Theo quy hoạch, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình đặt tại các xã Gia Bình, Lương Tài, Nhân Thắng và Lâm Thao (Bắc Ninh); xây dựng theo tiêu chuẩn 4F của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO). Giai đoạn một, sân bay hướng tới phục vụ 30 triệu hành khách và 1,6 triệu tấn hàng hóa mỗi năm vào 2030; giai đoạn hai đạt 50 triệu hành khách và 2,5 triệu tấn hàng vào 2050.

Tổng mức đầu tư dự án khoảng 196.370 tỷ đồng, trong đó giai đoạn một 141.230 tỷ và giai đoạn hai 55.140 tỷ, sử dụng vốn của nhà đầu tư gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp.

Quốc hội dự kiến thảo luận tại hội trường về chủ trương đầu tư dự án vào ngày 5/12 và xem xét thông qua vào 11/12.