EVN xây nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1: Giá điện có bị ảnh hưởng?

EVN đang đề xuất bù lỗ vào giá điện

Thúc tiến độ 2 dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

Văn phòng Chính phủ vừa công bố kết luận của Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về triển khai Quyết định 768, điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và giải pháp bảo đảm cung cấp điện trong thời gian tới. Trọng tâm là yêu cầu các tập đoàn quyết liệt đẩy nhanh tiến độ các dự án nguồn, lưới điện, đặc biệt hai nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc phối hợp chặt chẽ với bộ, ngành, địa phương để tháo gỡ khó khăn trong giải phóng mặt bằng, đấu nối, đầu tư. Riêng với EVN, ông yêu cầu sớm hoàn tất đàm phán hợp đồng mua bán điện theo tinh thần hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính, EVN được giao làm chủ đầu tư Ninh Thuận 1, PVN phụ trách Ninh Thuận 2. Hai tập đoàn phải đàm phán với đối tác quốc tế ngay từ tháng 2, chuẩn bị cả phương án dự phòng, đồng thời xác định quy mô, công suất và tổng vốn đầu tư để trình cấp thẩm quyền phê duyệt.

Dự án ước tính cần khoảng 2.400 nhân lực. Thủ tướng yêu cầu rà soát lực lượng đã được đào tạo, đồng thời bổ sung, thu hút nhân sự cho các vị trí chủ chốt. Hungary đã cam kết hỗ trợ đào tạo 1.000 chuyên gia vận hành nhà máy hạt nhân cho Việt Nam.

Hiện công suất điện cả nước đạt khoảng 85.000MW. Theo Quy hoạch điện VIII, đến năm 2030 cần tăng lên 150.000MW và 400.000-500.000MW vào năm 2050. Với mục tiêu tăng trưởng GDP 8% và hai chữ số trong các năm tới, nhu cầu điện dự báo tăng 12-14% mỗi năm.

Điện hạt nhân được kỳ vọng bổ sung nguồn cung, bảo đảm an ninh năng lượng và giúp Việt Nam đạt cam kết Net Zero vào năm 2050.

EVN lấy vốn đâu làm dự án tỷ USD?

Trước đó, hồi đầu tháng 2, theo dự thảo điều chỉnh Quy hoạch điện VIII được Bộ Công Thương xin ý kiến, suất đầu tư của nhà máy điện hạt nhân khoảng 5.500 USD/kW.

Theo kế hoạch được thông qua từ 2009, tổng công suất 2 nhà máy Ninh Thuận 1 và 2 là 4.000 MW. Với suất đầu tư ước tính trên, tổng vốn đầu tư sẽ khoảng 22 tỷ USD - cao hơn dự tính ban đầu theo ba kịch bản là 10,8 tỷ USD, 11,2 tỷ USD và 12,2 tỷ USD, trên diện tích 1.642ha.

Việt Nam đặt kế hoạch đưa vào vận hành 2 nhà máy điện hạt nhân trong giai đoạn 2031-2035

Bộ Công Thương cho rằng nếu suất đầu tư điện hạt nhân giảm xuống thì điện hạt nhân sẽ trở nên cạnh tranh hơn so với các nguồn điện hóa thạch truyền thống và các nguồn năng lượng tái tạo khác như điện gió, điện gió ngoài khơi. Điều này dẫn tới khả năng xuất hiện điện hạt nhân sớm hơn và quy mô lớn hơn trong hệ thống điện Việt Nam, so với kế hoạch đưa vào vận hành 2 nhà máy điện hạt nhân trong 2031-2035.

Câu chuyện đặt ra là, nếu PVN là doanh nghiệp top đầu Việt Nam về lợi nhuận cũng như đóng góp ngân sách trong nhiều năm qua, quy mô doanh thu xấp xỉ mức triệu tỷ đồng, EVN vẫn đang gặp khó khi lỗ lũy kế hơn 50.000 tỷ đồng trong hai năm 2022 - 2023. Đến hết năm 2024, số lỗ lũy kế của công ty mẹ EVN vẫn còn khoảng 44.792 tỷ đồng. Điều này dẫn đến việc vốn đầu tư Nhà nước vào EVN giảm, không bảo toàn được vốn đầu tư của Nhà nước tại doanh nghiệp.

Theo đó, EVN mới đây kiến nghị Bộ trưởng Bộ Công Thương, báo cáo Thủ tướng cho phép tính toán khoản lỗ lũy kế là một khoản chi phí được phép tính vào giá bán lẻ điện bình quân.

Ngay lập tức, nhiều ý kiến phản biện đề xuất của EVN, cho rằng từ năm 2023 đến nay, giá điện được điều chỉnh tăng ba lần liên tiếp, liệu tính khoản lỗ vào giá điện có đồng nghĩa với việc người dân tiếp tục phải trả giá cao hơn?

Trong bối cảnh lỗ chồng lỗ, việc EVN được giao Ninh Thuận 1 khiến dư luận đặt câu hỏi: Ngoài vốn ngân sách, EVN sẽ xoay sở ra sao để đảm bảo dòng tiền, liệu rủi ro tài chính có đẩy giá điện tiếp tục leo thang?