Bộ Lao động Mỹ hôm 10/6/2022 thông báo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ tăng 8,6% trong tháng 5/2022 so với năm ngoái; CPI lõi tăng 6% - đều cao hơn tháng 4 và cũng là cao nhất kể từ năm 1981.
Giá nhiên liệu tăng 34,6% so với cùng kỳ năm ngoái - chủ yếu do giá xăng tăng gần 50% trong một năm qua; giá xăng trung bình tại Mỹ hiện vào khoảng 4,99 USD một gallon đồng thời đã lập kỷ lục 31 lần trong 32 ngày qua. Vì vậy, CPI tháng 6 (công bố tháng sau) có thể ghi nhận mức tăng vọt về giá xăng.
Ngoài giá xăng, CPI Mỹ tăng còn do giá thực phẩm. Giá thực phẩm tăng 10,1% - lần đầu tiên tăng ở mức 2 chữ số kể từ năm 1981. Chỉ số nơi ở, theo dõi chi phí thuê nhà và các chi phí khác liên quan đến chỗ ở - tăng 5,5% - cao nhất kể từ năm 1991.
Số liệu này đã dập tắt kỳ vọng lạm phát đạt đỉnh và sẽ tăng thêm sức ép lên Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed). Tuy nhiên, nếu tăng lãi suất quá nhanh và mạnh, cơ quan này sẽ đẩy Mỹ vào suy thoái. Đây là rủi ro được cảnh báo liên tục gần đây. Một số nhà kinh tế cho rằng Mỹ sẽ suy thoái năm tới.
Sal Guatieri – nhà kinh tế cấp cao tại BMO Capital Markets nhận định: "Fed có lẽ sẽ tăng lãi suất cơ bản thêm 0,5% tuần tới. Tuy nhiên, con số này có thể dễ dàng tăng lên nếu lạm phát tiếp tục lập đỉnh".
Fed sẽ tiếp tục hành động
Số liệu của tháng 5 cũng dập tắt hy vọng rằng lạm phát có thể đã đạt đỉnh đồng thời thổi bùng lo ngại rằng nền kinh tế sắp rơi vào suy thoái.
Báo cáo của Cục Thống kê Lao động được công bố trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang trong giai đoạn đầu của chu kỳ tăng lãi suất nhằm làm chậm tăng trưởng và hạ nhiệt giá cả.
Theo CNBC, báo cáo tháng 5 có thể củng cố khả năng Fed tăng lãi suất 50 điểm cơ bản thêm nhiều lần nữa.
Ông Julian Brigden, Chủ tịch của công ty nghiên cứu kinh tế vĩ mô toàn cầu MI2 Partners cho hay: “Rõ ràng là không có gì tốt đẹp trong báo này. Fed cũng không nhận được sự khích lệ nào…”
Hiện, Fed đã nâng lãi suất tổng cộng 75 điểm cơ bản. Thị trường dự đoán ngân hàng trung ương Mỹ sẽ tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ trong năm nay và có thể kéo dài sang năm 2023.
CME Group ước tính, lãi suất cho vay ngắn hạn của Fed hiện đang neo ở mức 0,75 - 1% và dự kiến sẽ tăng lên khoảng 2,75 - 3% vào cuối năm 2022.
Mặt khác, lạm phát đang là một vấn đề chính trị đau đầu đối với Nhà Trắng và Tổng thống Joe Biden.
Washington cho rằng áp lực lạm phát phình to là do các vấn đề chuỗi cung ứng, tình trạng mất cân bằng giữa nhu cầu hàng hóa và dịch vụ và cuộc tấn công của Nga vào Ukraine.
Trong một bài luận gần đây trên Wall Street Journal, ông Biden cam kết sẽ thúc đẩy các cải cách mới đối với chuỗi cung ứng và tiếp tục giảm thâm hụt ngân sách.
Tuy nhiên, cả ông và Bộ trưởng Bộ Tài chính Janet Yellen đều nhấn mạnh rằng phần lớn trách nhiệm trong cuộc chiến chống lạm phát thuộc về Fed. Chính quyền ông Biden phủ nhận rằng các gói viện trợ COVID trị giá hàng nghìn tỷ USD là nguyên nhân gây ra lạm phát.
