Gia đình đại trí thức của Việt Nam có 7 cha con đều là GS, PGS, 3 con rể là tướng lừng danh của Quân đội Nhân dân Việt Nam

Giáo sư Đặng Thai Mai là một trong những nhà giáo, nhà văn và nhà phê bình văn học nổi tiếng của Việt Nam. Ông không chỉ là một hình mẫu của trí thức và thành công học thuật, mà các con của ông cũng đã gây ấn tượng mạnh với sự nghiệp học vấn và cống hiến trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ông xuất thân trong một gia đình có truyền thống khoa bảng yêu nước tại làng Lương Điền (nay là xã Thanh Xuân), huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Thân phụ của ông là Phó Bảng Đặng Nguyên Cẩn, từng làm Đốc học Hà Tĩnh và là bạn thân của các chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu, Huỳnh Thúc Kháng. Sinh ra trong một gia đình có truyền thống khoa bảng tại Nghệ An, Giáo sư Đặng Thai Mai được giáo dục từ nhỏ về lòng yêu nước và học vấn, bao gồm cả chữ Hán và chữ Quốc ngữ. Với lòng yêu nước sâu sắc, ông tham gia nhiều hoạt động đòi tự do, độc lập, và thành lập các trường học cùng Hội truyền bá chữ Quốc ngữ.

Theo ĐBND tỉnh Nghệ An, sinh thời, Đặng Thai Mai tham gia hoạt động trên nhiều "địa hạt". Ông từng đảm nhiệm các vai trò: Bộ trưởng Bộ Giáo dục trong Chính phủ liên hiệp (1946), Hội trưởng Hội Văn hóa Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban kháng chiến tỉnh Thanh Hóa, Giám đốc Sở Giáo dục Liên khu 4, Hiệu trưởng Đại học sư phạm văn khoa, Viện trưởng Viện Văn học đầu tiên (gần 20 năm), Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam. GS Đặng Thai Mai cũng là Đại biểu Quốc hội khóa I, II, III, IV và V...

Với những công lao đóng góp của mình, ông đã được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh (1982), Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học xã hội đợt đầu (1996) và nhiều phần thưởng cao quý khác. Tên ông đã được đặt tên đường phố và trường học ở Thành phố Hà Nội, Hồ Chí Minh và một số địa phương trong cả nước.

Giới trí thức, văn nghệ sĩ coi GS Đặng Thai Mai là nhà Văn hóa lớn của thế kỷ XX. Theo ông Đặng Thái Hoàng, khi còn sống cha ông hay được Thủ tướng Phạm Văn Đồng, nhà thơ Tố Hữu mời lên gặp gỡ để trao đổi các vấn đề về văn hóa, văn nghệ. Còn giới trí thức, văn học - nghệ thuật, Đặng Thai Mai là bạn bè chí cốt của Tôn Quang Phiệt, Đào Duy Anh; là tri kỷ tri âm với Nguyễn Tuân, Huy Cận, Nguyễn Đình Thi, Văn Cao, Điềm Phùng Thị... Về quan hệ quốc tế, GS Đặng Thai Mai có không ít bạn bè ở một số quốc gia Châu Á, Châu Âu nhưng ông thường xuyên liên lạc mật thiết hơn cả là các ông Quách Mạt Nhược (Nhà văn hóa kiêm chính trị gia nổi tiếng Trung Quốc), Pierre Abraham (Tổng biên tập Tạp chí Châu Âu), Sharles Forniou (Chủ tịch Hội hữu nghị Pháp - Việt).

Không chỉ là một nhà giáo và nhà văn hóa xuất sắc, Giáo sư Đặng Thai Mai còn là một người cha mẫu mực. Ông và vợ, bà Hồ Thị Toan, có 5 người con gái và 1 người con trai, tất cả đều tiếp nối truyền thống hiếu học của gia đình.

Đặng Bích Hà - Con gái trưởng, là Phó Giáo sư, Tiến sĩ và là vợ của cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một trong những vị tướng kiệt xuất của dân tộc Việt Nam.

Đặng Thị Hạnh - Con gái thứ hai, cũng là Phó Giáo sư, Tiến sĩ và là vợ của cố Trung tướng Phạm Hồng Cư, nguyên Cục trưởng Cục Văn hóa, Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Đặng Thanh Lê - Con trai thứ ba, là Giáo sư, Tiến sĩ, nguyên giảng viên Khoa Ngữ văn, Đại học Sư phạm Hà Nội, và là vợ của nhà nghiên cứu Ý học, Hiệp sĩ danh dự nhà nước Ý, nguyên Phó Viện trưởng Viện Văn học, Phó Giáo sư Nguyễn Văn Hoàn.

Đặng Anh Đào - Con gái thứ tư, là Phó Giáo sư, Tiến sĩ, nguyên giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, và là vợ của cố Trung tướng Phạm Hồng Sơn, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Quân sự, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội Nhân dân Việt Nam, và Phó Viện trưởng Học viện Quân sự cấp cao.

Đặng Thái Hoàng - Con trai, là Phó Giáo sư, Tiến sĩ, và giảng viên tại Trường Đại học Xây dựng.

Đặng Xuyến Như - Con gái út, là Phó Giáo sư, Tiến sĩ, công tác tại Viện Ứng dụng Công nghệ.

Kể về cách giáo dục con cái của GS Đặng Thai Mai, trong cuốn sách "Cô bé nhìn mưa" của bà Đặng Thị Hạnh có viết: "Quả nhiên, ba tôi không bao giờ kèm chúng tôi học, tất nhiên vì ba tôi bận, nhưng trước tiên có lẽ vì ba tôi không muốn có gì "câu thúc" (một từ có phần khó hiểu mà ngay từ bé tôi đã hay thấy ba tôi dùng) đối với tâm hồn và đầu óc đứa trẻ".

>>Gia đình trí thức bậc nhất Việt Nam: 4 Giáo sư, 2 Phó giáo sư, 7 Tiến sĩ