Giải mã sức mạnh của VPS: Bộ 'DNA khác biệt' kiến tạo nên định chế FinTech hàng đầu
CTCP Chứng khoán VPS - doanh nghiệp dẫn đầu thị phần môi giới chuẩn bị chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) với mức giá tối thiểu 60.000 đồng/cp. Với 202,3 triệu cổ phiếu chào bán, VPS dự kiến thu về tối thiểu 12.138 tỷ đồng. Nếu thành công, con số này sẽ vượt cả kỷ lục huy động vốn qua IPO mà TCBS vừa thiết lập với khoảng 10.800 tỷ đồng.
Chứng khoán VPS sau đó sẽ được niêm yết trên sàn HoSE với mã cổ phiếu VCK. Với định giá gần 3,4 tỷ USD, đây là một trong các doanh nghiệp có vốn hóa lớn hàng đầu thị trường, cùng với TCBS, SSI, VPBankS.
Thương vụ này là cột mốc đáng nhớ trong hành trình gần 20 năm phát triển của VPS, cũng là bước khởi đầu mở ra VPS 2.0 - bước nhảy vọt về “chất”, củng cố vị thế định chế tài chính hàng đầu.
Chứng khoán VPS có tiền thân là Công ty Chứng khoán VPBank, thành lập năm 2006. Năm 2015, VPBank quyết định không tiếp tục phát triển mảng chứng khoán và thoái toàn bộ vốn, mở ra cơ hội cho nhóm cổ đông mới tiếp quản. 4 năm sau, doanh nghiệp đổi tên thành Chứng khoán VPS, đánh dấu một chương hoàn toàn mới trong hành trình phát triển.
Trong khi đó, năm 2022, VPBank quay lại lĩnh vực này khi mua lại Công ty Chứng khoán ASC và đổi tên thành VPBankS. Doanh nghiệp này hiện cũng chuẩn bị IPO cùng thời điểm với VPS, với mức định giá khoảng 2,4 tỷ USD - thấp hơn VPS.
Người gắn liền với hành trình chuyển mình của VPS là ông Nguyễn Lâm Dũng - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc, người điều hành VPS từ năm 2010 và cùng nhóm cổ đông mua lại toàn bộ cổ phần từ VPBank năm 2015. Ông chia sẻ: “Năm 2015 là bước ngoặt không thể lớn hơn đối với VPS”.
Hành trình leo lên vị trí Top 1 môi giới của VPS có thể chia làm 2 giai đoạn lớn sau khi là công ty độc lập. Mỗi bước đi đều gắn với những chính sách, chiến lược vượt trội, khác biệt so với toàn ngành cùng thời điểm.
Không dừng lại ở đó, VPS là một trong những doanh nghiệp đầu tiên tại Việt Nam khai thác sức mạnh của mạng xã hội và livestream. Năm 2020, công ty mời chuyên gia trong lĩnh vực thể thao điện tử xây dựng nhóm hỗ trợ môi giới triển khai livestream tư vấn tài chính - một hình thức tương tác trực tiếp với khách hàng đang bùng nổ tại Trung Quốc.
VPS cũng là công ty chứng khoán đầu tiên triển khai mở tài khoản eKYC vào đầu năm 2020. Khi dịch Covid-19 bùng phát, số lượng khách hàng của VPS lập tức bùng nổ trong bối cảnh nhà đầu tư không ra ngoài được và các công ty chứng khoán khác vẫn đang áp dụng mở tài khoản qua hợp đồng giấy.
Nhờ chiến lược linh hoạt, dựa trên công nghệ, con người và trải nghiệm khách hàng, VPS nhanh chóng tạo ra sự bứt phá ngoạn mục. Năm 2021, công ty chính thức vươn lên dẫn đầu thị phần môi giới cổ phiếu tại Việt Nam trên tất cả các sàn HoSE, HNX, UPCoM và phái sinh. Vị thế Top 1 vẫn được duy trì đến nay, thị phần của VPS thường bằng Top 2 và 3 cộng lại.
Từ 71.000 tài khoản năm 2019, VPS hiện có hơn 1,6 triệu khách hàng, tổng giá trị tài sản quản lý vượt 250.000 tỷ đồng. Đội ngũ hơn 30.000 nhân sự và cộng tác viên biến VPS trở thành công ty chứng khoán có quy mô lớn nhất thị trường.
Khác với phần lớn doanh nghiệp trong ngành kiếm tiền bằng tự doanh, VPS chọn mô hình kinh doanh tập trung vào dịch vụ, không tự doanh cổ phiếu hay phái sinh. Điều này tạo nên sự bền vững trong mô hình kinh doanh, bất chấp những biến động của thị trường.
VPS đã chuyển mình mạnh mẽ từ một công ty chứng khoán truyền thống thành định chế công nghệ tài chính (FinTech), lấy công nghệ làm động lực cốt lõi để thực hiện sứ mệnh “bình dân hóa” các sản phẩm tài chính.
Từ năm 2016, VPS đã tự thành lập đội ngũ công nghệ và xây dựng toàn bộ hệ thống giao dịch từ con số 0. Đến năm 2018, VPS ra mắt ứng dụng SmartOne, là nền tảng tiên phong “all - in -one” cho phép nhà đầu tư giao dịch, tích lũy, quản lý tài sản và tiếp cận thông tin phân tích ngay trên di động.
Hiện nay, hơn 99% lệnh giao dịch của nhà đầu tư của VPS được thực hiện qua SmartOne. Hệ thống có khả năng xử lý gấp 3 lần nhu cầu thị trường hiện tại. Dù xử lý tới 1 triệu lệnh/ngày, công suất sử dụng chỉ khoảng 30%, bảo đảm tốc độ và khả năng mở rộng trong mọi kịch bản. Độ ổn định được chứng minh trong các giai đoạn biến động mạnh, từ đại dịch Covid-19 đến khủng hoảng trái phiếu năm 2022.
Đến nay, VPS sở hữu hơn 200 kỹ sư công nghệ, tăng gấp nhiều lần so với giai đoạn đầu. Hạ tầng gồm 3 trung tâm dữ liệu: 2 chính, 1 dự phòng, kết hợp giữa công nghệ điện toán đám mây và hệ thống máy chủ tốc độ cao. Từ khi nhà đầu tư đặt lệnh đến khi giao dịch được phản hồi, toàn bộ quá trình chỉ mất khoảng 200 mili giây, thể hiện năng lực xử lý hàng đầu thị trường.
Bảo mật cũng là yếu tố được đặt lên hàng đầu. VPS duy trì 3 đội giám sát an ninh hệ thống, hoạt động 24/7, trong đó đội nội bộ từng đạt giải nhất tại cuộc thi diễn tập an ninh mạng quốc gia với sự tham gia của hơn 50 tổ chức tài chính.
Không dừng lại ở đó, VPS đang đầu tư mạnh cho giai đoạn “FinTech 2.0” – lấy trí tuệ nhân tạo (AI) làm động lực tăng trưởng tiếp theo. Doanh nghiệp đã đầu tư sớm vào hạ tầng dữ liệu lớn, hướng tới việc ứng dụng AI trong toàn bộ hoạt động, từ quản trị nội bộ đến hỗ trợ nhà đầu tư. Trong 3 năm tới, VPS dự kiến rót hàng trăm triệu USD cho công nghệ và tăng gấp đôi số lượng nhân sự công nghệ, đặc biệt trong mảng dữ liệu và AI.
Với định hướng này, VPS đang củng cố vị thế của một định chế FinTech dẫn đầu, sẵn sàng mở rộng quy mô, nâng tầm trải nghiệm khách hàng và tiếp tục theo đuổi mục tiêu bình dân hóa tài chính - đưa đầu tư trở nên dễ dàng với mọi người dân Việt Nam.
Trong lần IPO này, VPS chào bán 202,3 triệu cổ phiếu, với giá tối thiểu 60.000 đồng/cp. Lượng cổ phiếu chào bán chiếm 13,65% vốn điều lệ sau phát hành, qua đó định giá doanh nghiệp vào khoảng 3,4 tỷ USD - cao hơn SSI hiện tại và chỉ xếp sau TCBS.
Về kết quả kinh doanh, 9 tháng đầu năm 2025, VPS ghi nhận doanh thu hoạt động 5.900 tỷ đồng, tăng 20% so với cùng kỳ. Mảng môi giới mang về 1.739 tỷ đồng, trong khi lãi cho vay ký quỹ đạt 2.850 tỷ đồng, lần lượt tăng 33% và 11% so với cùng kỳ. Sau khi trừ chi phí, công ty báo lãi sau thuế 2.564 tỷ đồng - mức kỷ lục, tăng 52% so với cùng kỳ
Tại ngày 30/9, tổng tài sản của VPS đạt 39.178 tỷ đồng, tăng 8.810 tỷ đồng so với đầu năm. Trong đó, dư nợ cho vay ký quỹ đạt 22.479 tỷ đồng, gần gấp đôi so với đầu năm. Danh mục tự doanh (FVTPL và HTM) còn 6.647 tỷ đồng, giảm 8.507 tỷ đồng, chủ yếu là trái phiếu và tiền gửi có kỳ hạn, phản ánh chiến lược tập trung vào mảng môi giới dịch vụ.
Ở phía nguồn vốn, nợ phải trả đạt 25.251 tỷ đồng, phần lớn là các khoản vay phục vụ hoạt động cho vay ký quỹ. Vốn chủ sở hữu đạt 13.927 tỷ đồng, gồm vốn điều lệ 12.800 tỷ đồng và 1.127 tỷ đồng lợi nhuận chưa phân phối.
Sau thương vụ IPO, số tiền huy động được dự kiến giúp vốn chủ sở hữu của VPS vượt 26.000 tỷ đồng. Tính cả đợt phát hành cổ phiếu thưởng gần đây, vốn điều lệ công ty sẽ tăng lên gần 15.000 tỷ đồng, thuộc nhóm cao nhất thị trường. Trần cho vay margin qua đó được vượt 52.000 tỷ đồng, mở ra dư địa lớn trong thời gian tới trong bối cảnh thanh khoản thị trường lên mạnh.
Trong năm 2026, VPS dự kiến tiếp tục thực hiện một đợt phát hành riêng lẻ cho nhà đầu tư chiến lược nhằm nâng vốn điều lệ lên 16.442 tỷ đồng - gấp gần 3 lần hiện tại, giúp củng cố vị thế đầu ngành, nằm trong nhóm các công có vốn điều lệ trên 15.000 tỷ đồng cùng TCBS, VPBankS, SSI, VNDirect và VIX.
Hiệu quả kinh doanh của VPS hiện ở nhóm dẫn đầu thị trường, với tỷ lệ ROE năm 2024 đạt 22,2%, gấp hơn hai lần mức bình quân toàn ngành (9,1%). Đến quý III/2025, ROE tiếp tục duy trì ở mức 24,4%, thể hiện khả năng sử dụng vốn hiệu quả của công ty.
Công tác quản trị và kiểm soát rủi ro được thực hiện chặt chẽ, giúp VPS không phát sinh nợ xấu hay mất vốn trong hoạt động cho vay suốt 5 năm qua.
IPO và niêm yết cổ phiếu là cột mốc quan trọng sau gần 20 năm hình thành và phát triển, đánh dấu bước ngoặt lớn đưa VPS bước sang chương mới - VPS 2.0. Đây sẽ là bước nhảy vọt về “chất” của doanh nghiệp. VPS 2.0 chuyển hóa VPS từ một công ty chứng khoán dẫn đầu thị phần trở thành định chế công nghệ tài chính (FinTech) tiên phong của Việt Nam.
Công ty sẽ tiếp tục triết lý “lấy khách hàng làm trung tâm”, xây hệ sinh thái sản phẩm đa tầng, hạ tầng công nghệ hiện đại để tiếp tục duy trì vị thế số 1 và mở rộng sang các mảng dịch vụ tài chính thế hệ mới, nơi công nghệ, dữ liệu và trải nghiệm người dùng là trung tâm.
Chiến lược phát triển giai đoạn mới được xây dựng trên 3 trụ cột: Mở rộng và dẫn đầu thị trường; Đổi mới sáng tạo và nâng cao trải nghiệm khách hàng; Tăng trưởng bền vững - linh hoạt.
Mục tiêu của VPS là duy trì tốc độ tăng trưởng nhanh nhưng ổn định, đồng thời mở rộng biên lợi nhuận thông qua mô hình vận hành tối ưu dựa trên công nghệ và dữ liệu.
4 động lực tăng trưởng chính được xác định gồm: (1) Đa dạng hóa sản phẩm; (2) Nâng cao năng lực công nghệ; (3) Gia tăng độ phủ thị trường; (4) Mở rộng mạng lưới đối tác chiến lược.
VPS dự kiến chi hàng trăm triệu USD cho công nghệ thông tin trong 3 năm tới, đồng thời tăng gấp đôi đội ngũ kỹ sư CNTT từ 200 lên 400 người.
Các sản phẩm mới sẽ ra mắt thời gian tới gồm: nền tảng SmartOne Web (10/2025), phát triển nền tảng dữ liệu phục vụ định lượng và ứng dụng AI, phân tích dữ liệu lớn trong tư vấn đầu tư (nửa đầu 2026).
Song song đó, VPS đẩy mạnh chuyển đổi số theo mô hình Agile, tăng cường quản trị dữ liệu và an toàn thông tin, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình mở rộng quy mô và hội nhập sâu hơn với thị trường tài chính toàn cầu.
Bên cạnh công nghệ, VPS chú trọng mở rộng quan hệ đối tác chiến lược, vừa củng cố mối liên kết với các đối tác hiện hữu, vừa mở rộng kết nối với các định chế tài chính hàng đầu như Vietcombank, BIDV, VPBank, OCB, SeABank, Shinhan Bank, Viettel Digital, Vietnam Airlines… Mạng lưới liên kết này giúp VPS hình thành hệ sinh thái dịch vụ tài chính – đầu tư tích hợp, tạo ra giá trị khác biệt và bền vững cho nhà đầu tư, hướng tới tầm nhìn trở thành nền tảng tài chính công nghệ hàng đầu Việt Nam và khu vực.
