Hành trình 'hạ giá' của cổ phiếu ngân hàng ABBank: Dấu ấn từ một hệ sinh thái?

Dấu ấn nhóm cổ đông liên quan ông Vũ Văn Tiền

Thị trường chứng khoán Việt Nam với 25 năm phát triển đã chứng kiến nhiều mối liên hệ chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, tạo ra những hệ sinh thái đáng chú ý. Ngân hàng TMCP An Bình - ABBank (Mã ABB) và Tập đoàn Geleximco của ông Vũ Văn Tiền là một ví dụ điển hình.

ABBank, mặc dù không trực tiếp đứng tên sở hữu bởi ông Vũ Văn Tiền, vẫn mang dấu ấn mạnh mẽ của vị doanh nhân này. Ông Tiền từng giữ chức Chủ tịch HĐQT ABBank từ năm 2005 đến ngày 24/4/2018, trước khi rời ghế do quy định của Luật Tổ chức Tín dụng 2018. Ông Đào Mạnh Kháng, em rể ông Tiền, đã tiếp quản vai trò Chủ tịch HĐQT, duy trì ảnh hưởng của nhóm liên quan đến ông Tiền tại ngân hàng.

Geleximco và Glexhomes, hai doanh nghiệp liên quan đến ông Tiền, hiện nắm giữ 17,21% vốn tại ABBank. Các bên liên quan đến Geleximco sở hữu thêm 4,65% cổ phần, nâng tổng số vốn của nhóm này tại ABBank lên 21,86%, tương đương hơn 226 triệu cổ phiếu.

Nguồn: ABBank

Về cá nhân, ông Vũ Văn Tiền tuy chỉ nắm giữ 0,366% cổ phần ABBank (3,8 triệu cổ phiếu), nhưng sở hữu tới 33,5% vốn cổ phần tại Geleximco. Ông còn giữ vai trò Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc của tập đoàn này, điều hành nhiều hoạt động kinh doanh trong các lĩnh vực bất động sản, tài chính – ngân hàng, công nghiệp và thương mại – dịch vụ. Sau 31 năm hình thành và phát triển, đến cuối năm 2023, Geleximco đã đạt quy mô tài sản hơn 3 tỷ USD.

Tại ABBank, các thành viên trong gia đình ông Tiền cũng giữ nhiều cổ phần quan trọng. Em trai Vũ Văn Hậu, hiện sở hữu 1,96% vốn ABB. Nhóm người liên quan đến ông Hậu nắm giữ thêm 15,45% cổ phần ngân hàng, củng cố thêm quyền lực của gia đình ông Tiền tại đây.

Ngoài ra, một số cổ đông cá nhân khác cũng nắm giữ lượng cổ phần đáng kể như bà Vũ Thị Hải Yến (4,23%), bà Kiều Thị Liễu (3,54%) cùng các cá nhân khác như ông Tô Tuấn Anh và bà Tạ Thị Hồng Hà. Hệ sinh thái Geleximco - ABBank, dưới sự điều hành và ảnh hưởng của ông Vũ Văn Tiền, đã trở thành một mắt xích quan trọng trong bức tranh kinh tế tư nhân Việt Nam.

ABB - cổ phiếu có giá thấp nhất hệ thống ngân hàng

Trong khi Tập đoàn Geleximco tiếp tục phát triển mạnh mẽ, nhiều nhà đầu tư thắc mắc liệu mối liên hệ giữa Geleximco và ABBank có mang lại lợi ích thực sự cho ngân hàng này hay không.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu ABB là mã có giá thấp nhất nhóm ngân hàng, hiện chỉ hơn 7.000 đồng/cp, qua đó thuộc nhóm 4 cổ phiếu giao dịch dưới mệnh giá, cùng với VAB, NVB và VBB.

4 tháng qua, cổ phiếu ABB đã giảm gần 18%. Kể từ sau đợt giảm sâu 66% trong giai đoạn tháng 2-10/2022, đã hai năm cổ phiếu ABBank giao dịch dưới mệnh giá khiến nhiều cổ đông trung và dài hạn vẫn chưa thể "về bờ".

ABB hiện giao dịch thấp hơn giá trị sổ sách (gần 13.000 đồng/cp)

Hiện tại, giá cổ phiếu ABB thậm chí thấp hơn giá trị sổ sách (gần 13.000 đồng), khi P/B chỉ đạt 0,59 lần - một trong ba mức thấp nhất trong ngành ngân hàng. Dù định giá có vẻ hấp dẫn khi so sánh với P/B trung bình của ngành là 1,6 lần nhưng thực tế trên biểu đồ kỹ thuật không cho thấy sự tích cực.

Xét về kết quả kinh doanh, lợi nhuận sau thuế của ABBank trong nửa đầu năm 2024 chỉ đạt 419 tỷ đồng - giảm 22,5% so với cùng kỳ. Sau giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ từ 2017 đến 2021, khi lãi sau thuế đạt đỉnh 1.560 tỷ đồng, ngân hàng này đã chứng kiến sự sụt giảm mạnh trong năm 2023, với lợi nhuận chỉ còn 454 tỷ đồng - mức thấp nhất trong 7 năm.

Tính đến cuối tháng 6/2024, tổng tài sản của ABBank đạt 152.175 tỷ đồng, giảm 6,12% so với đầu năm. Điều đáng lo ngại là chất lượng nợ vay đang xấu đi, khi tổng nợ xấu tăng 13% so với cuối năm 2023, lên 3.227 tỷ đồng. Đặc biệt, nợ có khả năng mất vốn tăng tới 34%, đạt 1.392 tỷ đồng và tỷ lệ nợ xấu tăng từ 2,91% lên 3,55%.

Tháng 7/2024, Moody’s đã hạ xếp hạng tín nhiệm của ABBank, bao gồm xếp hạng tiền gửi dài hạn bằng đồng nội tệ và ngoại tệ từ B1 xuống B2, cùng với đánh giá tín dụng cơ bản (BCA) từ b3 xuống b2. Đánh giá rủi ro đối tác dài hạn và xếp hạng tín dụng cũng bị hạ, trong khi các xếp hạng ngắn hạn được giữ nguyên ở mức Not Prime.

Moody’s nhận định, các chỉ số tín dụng của ABBank đã suy yếu, đồng thời cảnh báo rằng vốn hóa và lợi nhuận của ngân hàng có thể tiếp tục chịu áp lực trong 12-18 tháng tới, do chi phí dự phòng liên quan đến nợ xấu được bán cho VAMC. Cơ quan này cũng cho rằng chất lượng tài sản của ABBank đã suy giảm trong hai năm qua do tác động từ tình hình kinh tế chậm lại.

>> Một nhóm cổ đông nắm gần 22% vốn ABBank, đang đầu tư dự án nhà máy sản xuất ô tô điện 19.000 tỷ tại Thái Bình