Khách hàng lớn ở Đông Nam Á ngừng nhập khẩu gạo cho đến cuối năm 2025: Việt Nam có lo mất thị phần khổng lồ?

Indonesia khẳng định không nhập khẩu gạo cho đến hết năm 2025, Việt Nam chịu tác động ra sao?

Mới đây, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Indonesia Andi Amran Sulaiman đã tái khẳng định nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á sẽ không nhập khẩu gạo cho đến hết năm 2025.

Trong một cuộc phỏng vấn, ông Sulaiman cho biết trong 2 năm qua, Chính phủ “xứ sở vạn đảo” thường xuyên nhập khẩu gạo để củng cố dự trữ quốc gia. Tuy nhiên, Indonesia chưa nhập khẩu gạo trong năm nay, mặc dù đang có khủng hoảng lương thực toàn cầu. Nguyên nhân là do lượng dự trữ gạo hiện tại của nước này đạt khoảng 4 triệu tấn, gấp đôi mức 2 triệu tấn của năm ngoái.

“Nếu Chúa muốn, chúng tôi sẽ không phải nhập khẩu gạo vì chúng tôi đã có đủ lượng dự trữ rồi”, ông Sulaiman nói.

Theo số liệu của Cơ quan Thống kê Indonesia (BPS) và Tổ chức Lương thực & Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), sản lượng lúa gạo của Indonesia năm 2025 dự kiến đạt 34–35 triệu tấn, tăng thêm 4 triệu tấn so với những năm trước.

“Mức tăng thêm 4 triệu tấn này cũng đã giúp nông dân tăng thu nhập thêm 60 nghìn tỷ rupiah (3,6 tỷ USD). Chúng tôi rất biết ơn điều đó. Dưới sự chỉ đạo của Tổng thống (Prabowo Subianto), việc đơn giản hóa thủ tục, cải thiện cơ sở vật chất sản xuất và tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua phân bón đã giúp năng suất cải thiện rõ rệt”, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Indonesia giải thích.

Ông Sulaiman cũng cho biết lượng dự trữ gạo của Indonesia cao hơn đã tác động tích cực đến Điều khoản Thương mại của nông dân (NTP) trong năm nay, góp phần nâng cao đời sống nông dân nước này.

“Chỉ số NTP – phản ánh mức sống của nông dân đã tăng 123%. Đây là một thành tựu đáng ghi nhận. Dù thị trường biến động, Chính phủ vẫn có trách nhiệm bình ổn giá cả”, vị Bộ trưởng này nói thêm.

Trong khi đó, bà Mersi Windrayani, Giám đốc Cơ quan Lương thực Quốc gia Indonesia (Bulog) khu vực Nam Sumatra và Bangka Belitung, cho biết lượng dự trữ gạo ở khu vực này hiện đạt 99.000 tấn, đủ đáp ứng nhu cầu trong 5–6 tháng tới.

Việt Nam xuất khẩu gần 5,9 triệu tấn gạo trị giá hơn 3 tỷ USD

Indonesia là một trong những thị trường nhập khẩu gạo lớn của Việt Nam. Năm 2023, quốc gia có đến hơn 17.000 hòn đảo trở thành thị trường xuất khẩu gạo lớn thứ hai của Việt Nam, chỉ sau Philippines. Indonesia dừng nhập “hạt ngọc trời”, Việt Nam mất đi một lượng khách hàng đáng kể, làm giảm nhu cầu và sản lượng xuất khẩu.

Khi Indonesia không nhập khẩu gạo, nhu cầu toàn cầu giảm, có thể khiến giá xuất khẩu mặt hàng nông sản thiết yếu này hạ nhiệt sau đợt tăng giá gần đây. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam.

Lượng gạo dự kiến xuất sang Indonesia có thể phải chuyển hướng sang các thị trường khác, hoặc tiêu thụ trong nước. Nếu không tìm được đầu ra mới, giá lúa gạo trong nước có nguy cơ giảm, ảnh hưởng thu nhập nông dân.

Tuy nhiên, do năm nay Philippines, Trung Quốc và một số nước châu Phi vẫn có nhu cầu cao về gạo, Việt Nam có thể bù đắp phần nào.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), tính đến ngày 15/8/2025, Việt Nam đã xuất khẩu gần 5,9 triệu tấn gạo, trị giá hơn 3 tỷ USD.

Xuất khẩu gạo của cả nước đạt 5,87 triệu tấn, đạt giá trị hơn 3 tỷ USD, tăng 2,88% về số lượng nhưng giảm 16% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Tuần trước, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã chạm mức cao nhất trong 8 tháng qua do nguồn cung thắt chặt. VFA cho biết gạo thơm 5% tấm được chào bán ở mức 455-460 USD/tấn vào ngày 28/8, mức cao nhất kể từ đầu tháng 1 năm nay.

Theo Viện Chính sách và Chiến lược Nông nghiệp & Môi trường Tại TP. Cần Thơ, giá lúa Jasmine hiện được giao dịch ở mức 8.400 đồng/kg, IR 5451 ở mức 6.200 đồng/kg, OM 18 ở mức 6.700 đồng/kg và ST25 ở mức 9.500 đồng/kg.

Sở Nông nghiệp & Môi trường tỉnh An Giang cho biết giá lúa tươi dao động từ 5.700-6.200 đồng/kg tùy giống, trong khi giá gạo bán lẻ tại tỉnh này dao động từ 13.000-22.000 đồng/kg.

Tính đến ngày 25/8, các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đã gieo sạ hơn 1,82 triệu ha lúa hè - thu, thu hoạch 1,08 triệu ha với sản lượng ước tính 6,53 triệu tấn. Vụ thu - đông đã gieo 581.000 ha trên tổng kế hoạch 700.000 ha, đạt 83%, trong khi lúa mùa đạt 145.000 ha, tương đương 43% chỉ tiêu.

Thực tế, tuy Indonesia tuyên bố không nhập khẩu gạo từ giờ cho đến cuối năm 2025, nước này vẫn đối mặt với rủi ro thiên tai, El Nino/La Nina và biến động cung - cầu. Nếu có bất ổn trong sản xuất nội địa, Indonesia vẫn có thể quay lại nhập khẩu gạo đột xuất. Khi đó, Việt Nam – với lợi thế gần gũi về địa lý – sẽ là ứng viên hàng đầu để cung ứng nhanh.

Ngoài ra, việc Indonesia tự chủ lương thực có thể làm giảm áp lực cạnh tranh giá gạo trong khu vực, tạo cơ hội cho Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu sang Philippines, Trung Quốc, châu Phi và Trung Đông.

Trước mắt, việc Indonesia dừng nhập khẩu gạo có thể làm giảm nhu cầu và gây áp lực lên giá gạo xuất khẩu của Việt Nam, nhưng về dài hạn, điều đó tác động không quá lớn vì Việt Nam còn nhiều thị trường thay thế.

Theo Rice News Today/Antara