Bất ngờ ngừng nhập khẩu gạo và tự cung tự cấp chỉ sau 5 tháng: Nền kinh tế số 1 Đông Nam Á chính thức vượt mặt Việt Nam

Theo trang tin nổi tiếng Chanel Asia News (CNA), Indonesia đã vươn lên trở thành quốc gia sản xuất gạo hàng đầu Đông Nam Á, vượt qua các cường quốc truyền thống trong lĩnh vực này cùng khu vực như Thái Lan và Việt Nam.

Đất nước có đến hơn 17.000 hòn đảo đặt mục tiêu sản xuất 32 triệu tấn gạo trong năm nay, tăng 3% so với năm ngoái.

Tuy nhiên, việc số lượng nông dân ngày càng giảm đang làm dấy lên lo ngại về tính bền vững lâu dài của ngành nông nghiệp và khả năng đáp ứng nhu cầu lương thực ngày càng tăng của Indonesia – nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á.

Cột mốc lịch sử về an ninh lương thực

Tổng thống Indonesia, ông Prabowo Subianto cho biết sản lượng gạo đã tăng vọt 48%, với lượng dự trữ gạo quốc gia đạt mức kỷ lục 4,2 triệu tấn. Từ tháng 5 năm nay, nước này đã hiện thực hóa được tham vọng "tự cung tự cấp", không cần nhập khẩu gạo.

Đáng chú ý, trong 11 tháng đầu năm 2024, Indonesia đã nhập khẩu hơn 1,12 triệu tấn gạo từ Việt Nam, với tổng giá trị đạt khoảng 679 triệu USD. Điều này giúp “xứ sở vạn đảo” duy trì vị trí là thị trường nhập khẩu gạo lớn thứ hai của nước ta trong năm ngoái. Tính đến thời điểm hiện tại, Indonesia chưa nhập khẩu gạo từ Việt Nam trong năm 2025.

Tuy vậy, những thách thức như phân bố đất đai không đồng đều và việc thiếu sự hỗ trợ cần thiết cho nông dân vẫn cản trở tiến trình phát triển của nền nông nghiệp “xứ sở vạn đảo”.

Hai nông dân Isna và Caca, như nhiều người Indonesia khác, thường làm việc 7 tiếng mỗi ngày. Cặp vợ chồng này thu hoạch khoảng 1,2 tấn gạo ít nhất 3 lần mỗi năm và bán toàn bộ sản lượng cho các nhà máy. Tuy nhiên, họ chỉ có thu nhập khoảng 360 USD (hơn 9,4 triệu đồng) mỗi năm.

Bà Caca cho biết mình chưa từng nhận được phân bón hay hỗ trợ tài chính nào và nhấn mạnh rằng nếu nhận được hỗ trợ, cuộc sống hàng ngày của họ sẽ đỡ vất vả hơn.

Chồng bà Caca, ông Isna nói thêm: “Chính phủ nên giúp đỡ nông dân. Họ cần hỗ trợ vốn và thu mua lúa tươi để ổn định giá cả”.

Nhằm tăng sản lượng gạo, chính quyền Indonesia đã tăng trợ cấp phân bón, nâng cấp máy móc nông nghiệp, đẩy nhanh lịch gieo trồng và nâng giá sàn của lúa tươi.

Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực đó, đất nước đông dân thứ tư thế giới (hơn 285 triệu dân) vẫn chưa đẩy mạnh xuất khẩu vì ưu tiên giữ lại gạo để dự trữ trong nước và theo dõi điều kiện khí hậu.

Thúc đẩy tự cung tự cấp và “bài toán khó” nông dân già hóa và đang giảm dần

Giới quan sát cho rằng câu hỏi lớn hiện nay là liệu Indonesia có thể duy trì khả năng tự chủ lương thực một cách bền vững hay không.

Ông Said Abdullah, điều phối viên quốc gia của Liên minh Nhân dân vì An ninh Lương thực cho rằng cần phải xem xét các khía cạnh kinh tế, xã hội và môi trường trong tính bền vững.

“Nếu chúng ta muốn tự chủ bền vững thì ba yếu tố này là thiết yếu. Chúng phải được đảm bảo đầy đủ. Tất nhiên, điều đó cần được hỗ trợ bởi các chính sách mạnh mẽ, có lợi cho nông dân và ngành nông nghiệp”, ông nói.

Video nền nông nghiệp Indonesia đối diện thách thức lớn vì số lượng nông dân sụt giảm mạnh - Nguồn clip CNA:

Theo điều tra nông nghiệp của Indonesia, số lượng nông dân nước này đang giảm dần. Các chuyên gia phân tích cho rằng cần nỗ lực hơn để khiến nghề nông trở nên hấp dẫn hơn ở “xứ sở vạn đảo”.

Ông Rajendra Aryal, Giám đốc Quốc gia của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) tại Indonesia và Timor Leste cho biết 80% nông dân ở Indonesia hiện nay đều trên 40 tuổi.

“Trong 20 năm nữa, họ sẽ bước sang tuổi 60”, ông nói. “Nếu chúng ta không giữ được lực lượng lao động trên đồng ruộng thì không thể duy trì sản lượng lâu dài”.

Dữ liệu của Chính phủ cho thấy số lượng nông dân Indonesia trên tất cả các lĩnh vực đã giảm từ khoảng 35 triệu người vào năm 2003 xuống còn 28 triệu người vào năm 2023.

Với việc 17% hộ nông nghiệp sở hữu chưa đến 0,5ha đất và 15 triệu nông dân chủ yếu canh tác lúa gạo, các chuyên gia cho rằng Indonesia cần cải thiện phúc lợi cho nông dân nếu muốn nuôi sống bền vững hơn 285 triệu dân.

Theo CNA