Khai quật ‘kho báu’ di sản hơn 600 tuổi trên diện tích 10.000m2
Nơi đây là một bộ phận quan trọng cấu thành Di sản thế giới Thành nhà Hồ ở Thanh Hóa.
Ngày 11/11, ông Nguyễn Văn Long (Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ) cho biết Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã cho phép trung tâm phối hợp với Viện Khảo cổ học tiến hành khai quật quy mô lớn tại khu vực đàn tế Nam Giao.
Đàn Nam Giao thuộc Di sản thế giới Thành nhà Hồ ở xã Vĩnh Lộc (tỉnh Thanh Hóa ), gắn liền với sự ra đời của vương triều Hồ trong lịch sử nước ta. Công trình có kiến trúc độc đáo, lưng dựa núi, mặt nhìn về hướng Nam, các nền đàn được sắp xếp giật cấp cao dần lên.
Theo kế hoạch, đợt khai quật sẽ diễn ra từ tháng 10/2025 đến tháng 7/2026 trên diện tích gần 10.000m2, với 94 hố khai quật thuộc hai khu vực nền 4 và nền 5, những vị trí quan trọng trong tổng thể kiến trúc đàn tế Nam Giao.
Theo ông Long: “Đây là đợt khai quật lớn nhất từ trước đến nay tại đàn tế Nam Giao, hứa hẹn hé lộ thêm nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ẩn sâu trong lòng đất của kinh đô triều Hồ. Hoạt động này cũng thể hiện cam kết của tỉnh Thanh Hóa với UNESCO trong việc bảo tồn và phát huy giá trị Di sản thế giới Thành nhà Hồ”.
Ông Long cho biết trong quá trình thực hiện, các đơn vị được cấp phép phải đảm bảo an toàn địa tầng, di vật và hiện trường, đồng thời tuân thủ tiến độ, mục tiêu và các quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Mọi cổ vật, di vật phát hiện sẽ được bảo vệ tại chỗ, chỉnh lý khoa học và báo cáo để xem xét phương án bảo tồn, trưng bày phù hợp.
Năm 1400, Hồ Quý Ly lên ngôi, lập ra triều Hồ và dời đô về Tây Đô (nay thuộc huyện Vĩnh Lộc cũ, Thanh Hóa). Năm 1402, vua Hồ Hán Thương cho xây dựng đàn tế Nam Giao (nơi hành lễ tế trời đất của triều đình) hoàn thành vào tháng 8 cùng năm, rộng hơn 2ha, cách Thành nhà Hồ khoảng 2,5km về phía Đông Nam.
Từ năm 2004 đến nay, khu vực này đã 4 lần được khai quật với tổng diện tích gần 18.000m2, giúp làm rõ cấu trúc gồm 5 cấp nền quay hướng Nam, thể hiện quan niệm “trời tròn, đất vuông”. Toàn bộ kiến trúc sử dụng đá xanh, loại vật liệu đặc trưng cũng được dùng để xây Thành nhà Hồ.
Ngoài ra, các nhà khoa học còn tìm thấy nhiều hiện vật bằng đất nung như gạch chữ nhật, ngói lá đề khắc hình rồng cùng nhiều di vật phản ánh trình độ kỹ thuật và tư duy thẩm mỹ cao thời bấy giờ.
Khu di tích đàn tế Nam Giao được xếp hạng Di tích cấp tỉnh năm 1990 và đến năm 2007 trở thành Di tích khảo cổ cấp Quốc gia. Đây cũng là 1 trong 3 bộ phận hợp thành vùng lõi Thành nhà Hồ (cùng với Thành nội và khu lăng mộ triều Hồ), được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vào năm 2011.
