Không ngôi sao, không Mercedes: Diễn đàn kinh tế Nga phơi bày cái giá của cuộc 'ly hôn' với phương Tây

Trong những năm đầu tại Điện Kremlin, Tổng thống Vladimir V. Putin đã biến Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg thành sự kiện hàng đầu nhằm thể hiện hình ảnh nước Nga đang trở thành điểm đến hấp dẫn của giới kinh doanh phương Tây.

Tại đây, các thỏa thuận dầu khí trị giá hàng tỷ USD từng được ký kết, bao gồm cả dự án xây dựng đường ống Nord Stream 2 nối Nga với Đức. Những tập đoàn hàng đầu thế giới như BP, Chevron, Deutsche Bank và Total đều cử các CEO hàng đầu tham dự. Năm 2018, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron là khách mời danh dự. Năm 2011, nam ca sĩ nổi tiếng Sting còn trình diễn trước Cung điện Mùa Đông.

Tuy nhiên, phiên bản năm nay của sự kiện – khai mạc từ thứ Tư và kéo dài đến thứ Bảy – phản ánh một nước Nga đã thay đổi căn bản kể từ khi xung đột Ukraine bùng nổ năm 2022.

Khách mời danh dự của năm nay là Vương quốc Bahrain, và mẫu xe chính thức của sự kiện không còn là Mercedes mà là Tank – một thương hiệu Trung Quốc. Thay vì giám đốc điều hành của Morgan Stanley hay Citibank, người ta thấy các đại diện của Taliban đi lại trong khu triển lãm rộng lớn. Các tiết mục biểu diễn chỉ còn là những ca sĩ pop và rock hạng hai trong nước – hoàn toàn vắng bóng tên tuổi quốc tế. Ngay cả Coca-Cola cũng không còn – được thay thế bằng sản phẩm nội địa của Nga.

Thông điệp của hội nghị năm nay rất rõ ràng: Nga sẽ không bao giờ còn phụ thuộc vào phương Tây như trước đây.

Ông Putin bắt đầu nối lại liên lạc với ông Trump, nhưng giới đầu tư Mỹ vẫn quay lưng

Dù gần đây ông Putin đã có cuộc điện đàm đầu tiên với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump kể từ sau khi xung đột Ukraine bùng nổ, các nhà đầu tư lớn của Mỹ tiếp tục tránh xa sự kiện năm nay. Buổi thảo luận Mỹ – Nga, được quảng bá là nhằm “xác định lợi ích chung và xây dựng các mối quan hệ đối tác dài hạn”, đã được tổ chức kín, không có báo chí và chỉ có sự tham gia của một nhà đầu tư tiền số ít tên tuổi cùng một cựu giám đốc trong lĩnh vực hóa dầu thuộc sở hữu nhà nước Nga.

Kirill Dmitriev – người phụ trách đàm phán với Nhà Trắng từ phía Nga – cho biết: “Chúng tôi không thể phụ thuộc vào phương Tây, nhưng cũng cần duy trì sự cân bằng”.

Ông tiết lộ rằng có hơn 70 đại diện từ Mỹ tham dự nhưng phần lớn không công khai sự hiện diện. Dmitriev cho biết ông kỳ vọng sẽ có “kết quả thực chất” từ đối thoại Nga – Mỹ vào cuối năm nay, với điều kiện có tiến triển trong giải quyết xung đột Ukraine. Ông dự đoán rằng các công ty năng lượng Mỹ sẽ là nhóm đầu tiên quay lại thị trường Nga nếu lệnh trừng phạt được nới lỏng.

Doanh nghiệp Nga không muốn ‘trở lại như trước’

Không phải tất cả doanh nghiệp Nga đều mong muốn sự trở lại của phương Tây.

Ông Oleg Paroyev – Tổng giám đốc chuỗi thức ăn nhanh Vkusno i Tochka (thay thế McDonald’s tại Nga từ năm 2022) – tuyên bố thẳng thắn rằng ông không muốn thấy biểu tượng “vòm vàng” quay lại.

Tại một phiên thảo luận, ông nói: “Một số người cho rằng một ngày nào đó lệnh trừng phạt sẽ được dỡ bỏ và mọi thứ sẽ quay trở lại như trước. Chúng tôi thì không. Chúng tôi tin rằng mọi thứ sẽ khác, không thể quay lại như cũ”.

Ông kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp Nga không nên chờ đợi phương Tây quay lại mà thay vào đó phải tự xây dựng năng lực sản xuất và công nghệ trong nước.

Kỳ vọng trừng phạt được nới lỏng vẫn chưa thành hiện thực

Kể từ sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin hồi tháng Hai, nhiều người Nga đã nuôi hy vọng rằng một phần các lệnh trừng phạt sẽ sớm được dỡ bỏ và các công ty phương Tây sẽ quay trở lại.

Với thực trạng chỉ có xe Trung Quốc và xe nội địa (như Lada) được phân phối rộng rãi, một số người tiêu dùng Nga đã trì hoãn việc mua xe mới, kỳ vọng các hãng châu Âu hoặc Nhật Bản sẽ sớm nối lại hoạt động tại Nga. Đồng ruble từng tăng gần 40% so với USD sau cuộc gọi giữa hai nhà lãnh đạo, phản ánh kỳ vọng thị trường vào việc nới lỏng trừng phạt.

Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có lệnh trừng phạt nào được gỡ bỏ, và chưa một công ty phương Tây nào quay trở lại.

Thứ trưởng Kinh tế Nga, Maksim Reshetnikov, cho biết hôm thứ Năm rằng mặc dù Nga đã gây bất ngờ khi tỏ ra “kiên cường” trước các lệnh trừng phạt, nền kinh tế hiện đang "bên bờ vực suy thoái”.

Nga xoay trục sang phương Đông nhưng sự quan tâm vẫn hạn chế

Trong khi Nga phản ứng với nỗ lực cô lập từ phương Tây bằng cách xoay trục sang Trung Quốc, Ấn Độ và các vương quốc Ả Rập, giới doanh nghiệp từ những khu vực này cũng không hiện diện nhiều tại diễn đàn.

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto dự kiến tham dự một phiên thảo luận với ông Putin vào thứ Sáu, cho thấy mối quan hệ đang phát triển giữa Nga và Đông Nam Á. Bộ trưởng Năng lượng Saudi Arabia – Hoàng tử Abdulaziz bin Salman – đã xuất hiện vào thứ Năm.

Nội dung chương trình năm nay bao gồm các chủ đề như trí tuệ nhân tạo, giáo dục và nhân khẩu học, nhưng phần lớn do các doanh nghiệp nhà nước chi phối. Họ dựng các gian hàng hoành tráng với màn hình lớn trình chiếu viễn cảnh tương lai của Nga: đường sắt cao tốc, hệ thống cao tốc hiện đại...

Mặc dù Điện Kremlin đang cố gắng chuyển hướng sự chú ý của công chúng trong nước khỏi chiến tranh, bóng dáng xung đột vẫn phủ khắp triển lãm: máy bay không người lái cỡ lớn được trưng bày ngay trong khu hội trường, xe bọc thép đỗ trước trung tâm báo chí.

Thống đốc vùng Samara – ông Vyacheslav Fedorishchev – phát biểu: “Mười năm trước, chúng tôi còn tụ họp ở đây để bàn cách thu hút đầu tư nước ngoài càng nhanh càng tốt. Còn ngày nay, chúng tôi đang bàn cách bảo vệ công nghệ và doanh nghiệp của chính mình”.

Theo The New York Times

>> Nền kinh tế Nga đứng trước bờ vực suy thoái, chuyện gì xảy ra?