Quyết tháo chạy khỏi khí đốt Nga, Đức tức tốc xây dựng 'cửa ngõ năng lượng' mới của châu Âu

Nền tảng cảng LNG mới của Đức

Khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022, Đức nhận ra rằng sự phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên dẫn qua đường ống từ Nga đã đặt an ninh năng lượng của nước này vào thế nguy hiểm. Khi đó, Đức chưa có cảng nào để tiếp nhận các nguồn năng lượng thay thế nhằm duy trì hoạt động cho các nhà máy và đảm bảo sưởi ấm cho các hộ gia đình. Nhưng chỉ sau ba năm, Đức đã có bốn cảng như vậy.

Mới nhất là cảng vừa đi vào hoạt động vào cuối tháng 5 vừa qua, khi tàu chở hàng Energy Endurance cập cảng Wilhelmshaven – một thị trấn ven biển – để dỡ hàng là khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ vùng duyên hải Vịnh Mexico của Hoa Kỳ.

Marco Alverà – CEO của TES, một công ty năng lượng xanh tại Hà Lan, đơn vị đồng xây dựng cảng theo đề nghị của chính phủ Đức với tổng chi phí khoảng 400 triệu euro – nhận xét: "Đây là tàu phá băng đầu tiên".

Wilhelmshaven và bước nhảy vọt của châu Âu

Ban đầu, ông Alverà và đồng sự định biến Wilhelmshaven thành cảng nhập khẩu nhiên liệu sạch sản xuất từ hydro tái tạo, nhằm giúp Đức đạt mục tiêu trung hòa khí thải vào năm 2045. Nhưng khi Nga cắt giảm nguồn cung khí đốt sang Tây Âu, Đức hiểu rằng dù đang đẩy mạnh phát triển điện gió và điện mặt trời, nước này vẫn cần thêm nguồn khí đốt – hiện chiếm khoảng 20% tổng nhu cầu năng lượng quốc gia.

Cảng mới ở Wilhelmshaven là một phần trong loạt nỗ lực trên khắp châu Âu nhằm xây dựng hạ tầng tiếp nhận LNG – qua đó giảm sự phụ thuộc vào khí đốt Nga. Lợi thế của LNG là có thể nhập từ nhiều quốc gia – Mỹ, Qatar, Úc – những nơi có công nghệ làm lạnh khí thành dạng lỏng để vận chuyển bằng tàu chuyên dụng.

Từ mùa hè 2022 đến nay, châu Âu đã tăng công suất tiếp nhận LNG thêm khoảng 30% mỗi năm, tương đương 60 triệu tấn, theo bà Laura Page, chuyên gia phân tích tại công ty nghiên cứu Kpler. Bà cho biết: “Phần lớn tăng trưởng này là ở Đức”.

Năm 2024, LNG chiếm khoảng 40% tổng cung khí đốt của châu Âu – gần gấp đôi so với năm 2020 – và gần một nửa số đó đến từ Hoa Kỳ.

Tổng lượng tiêu thụ khí đốt của châu Âu đang giảm, nhưng LNG đáp ứng nhiều nhu cầu năng lượng và có thể mua từ nhiều nguồn khác nhau. Do đó, tỷ trọng của LNG có thể tiếp tục tăng trong những năm tới, nhất là khi EU cam kết cắt giảm thêm lượng khí nhập từ Nga – vốn vẫn chiếm gần 20% tổng khí nhập khẩu (đường ống và LNG) của khu vực năm 2024.

Cơ quan hợp tác điều tiết năng lượng châu Âu (ACER) gần đây nhận định: "LNG từ các nguồn ngoài Nga được kỳ vọng sẽ ngày càng đóng vai trò quan trọng nhờ tính linh hoạt và sự đa dạng về địa lý".

TES: Dự án tỷ Euro và thương mại Mỹ

TES – công ty Hà Lan – đã nhìn thấy cơ hội tăng cường an ninh năng lượng nên đã đồng ý hỗ trợ chính phủ Đức xây dựng cảng LNG. Tương tự như các cơ sở khác mới được xây, cảng tại Wilhelmshaven sử dụng một tàu nổi thuê có tên Excelsior, đóng vai trò làm ấm khí hóa lỏng để đưa nó trở lại trạng thái khí. Các ống dẫn từ cảng kết nối trực tiếp vào mạng lưới khí quốc gia trên khu đất rộng 360 mẫu mà công ty có kế hoạch phát triển thành tổ hợp năng lượng lâu dài.

Trong kế hoạch của ông Alverà, cảng hiện tại sẽ được thay thế bằng một khu phức hợp trị giá hàng tỷ euro, kết nối với bến cảng 600 triệu euro có sức chứa sáu tàu cùng lúc. Tổ hợp này – ông kỳ vọng sẽ bán lại dần cho các nhà đầu tư – có khả năng xử lý lượng LNG gấp nhiều lần so với tàu nổi và giảm chi phí xử lý khí theo thời gian.

Các lô hàng LNG lớn từ Mỹ nhập vào Wilhelmshaven còn có tiềm năng mang lại hàng tỷ USD doanh thu, đồng thời giúp thu hẹp thâm hụt thương mại giữa EU và chính quyền Tổng thống Trump – người đã nhiều lần kêu gọi châu Âu mua thêm năng lượng từ Mỹ.

“Nếu châu Âu nghiêm túc muốn ký thỏa thuận thương mại LNG với ông Trump, thì Wilhelmshaven – nơi có cảng nước sâu tốt nhất nước Đức – là nơi duy nhất tại châu Âu có thể mở rộng quy mô đáng kể”, ông Alverà nhấn mạnh. Với kinh nghiệm từ thời làm CEO của Snam – công ty khí đốt lớn ở Ý – ông từng thực hiện nhiều dự án cảng LNG.

Chiến lược và tác động khu vực

Trong tương lai, ông có thể sẽ phải xây dựng thêm hệ thống xử lý nhiên liệu sạch như hydro, nhưng các nhiên liệu này hiện vẫn chưa được sản xuất thương mại rộng rãi. Chính phủ mới của Đức dưới thời Thủ tướng Friedrich Merz dường như đang có cách tiếp cận thực tế hơn về nguồn cung năng lượng.

Bộ trưởng Năng lượng mới nhậm chức – bà Katherina Reiche, cựu CEO của công ty năng lượng khu vực Westenergie – đã kêu gọi xây dựng ít nhất 20 gigawatt nhà máy điện khí, đủ cung cấp điện cho khoảng 60 triệu hộ gia đình, nhằm đảm bảo lưới điện không bị thiếu tải khi không đủ gió hoặc nắng để vận hành các trang trại điện tái tạo khổng lồ.

Bà Reiche phát biểu trong một hội nghị kinh tế gần đây: “Chúng ta phải thừa nhận rằng chỉ dựa vào năng lượng tái tạo sẽ không đủ để đảm bảo giá điện thấp, đặc biệt là với các doanh nghiệp tiêu thụ nhiều điện. Chúng ta cần các nhà máy điện khí mới”.

Chiến tranh Ukraine đã thay đổi hoàn toàn góc nhìn của Đức và châu Âu về năng lượng. Wilhelmshaven – từng là khu vực ít được chú ý dù có cảng biển sâu duy nhất ở Đức và là nơi đặt căn cứ hải quân – nay trở thành trung tâm được các nhà phát triển năng lượng đặc biệt quan tâm.

Ngay khi chiến tranh nổ ra, Uniper – công ty tiện ích của Đức sau này được chính phủ quốc hữu hóa vào năm 2022 – đã lập tức tái khởi động kế hoạch xây cảng LNG ở Wilhelmshaven vốn bị bỏ ngỏ từ lâu.

Theo ông Carsten Poppinga – giám đốc thương mại của Uniper – trong email gửi báo giới, “Các cảng LNG là nhân tố tăng cường sức chống chịu, giúp củng cố độc lập trước rủi ro địa chính trị”.

Hai cơ sở LNG khác cũng đã được xây dựng tại Brunsbüttel và Stade, cách Wilhelmshaven khoảng 130 km về phía đông. Tuy nhiên, việc có hai cảng tại Wilhelmshaven đã giúp khu vực ven biển này bật dậy, thoát khỏi vị thế lép vế trước cảng Hamburg – cảng biển lớn nhất nước Đức.

Khoảng 1.600 việc làm mới đã được tạo ra, biến khu vực này thành một trong những vùng tăng trưởng nhanh nhất bang Hạ Sachsen, với kỳ vọng tăng trưởng tiếp tục trong tương lai.

Theo The New York Times

>> Ông trùm ngân hàng Jamie Dimon gióng hồi chuông cảnh báo kinh tế Mỹ sẽ sớm xấu đi