Không phải mở rộng đầu tư hay tăng lao động, đây mới là cải cách quan trọng bậc nhất giúp Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số
Các chuyên gia nhìn nhận, tăng trưởng GDP bình quân đầu người tại Việt Nam liên tục tiệm cận nhóm thị trường mới nổi, dần thu hẹp khoảng cách với các nền kinh tế phát triển.
Việt Nam có sự tăng trưởng ấn tượng trong nhiều thập kỷ. Tại Hội thảo Hội thảo Quốc tế lần thứ 8 về Các vấn đề đương đại trong Kinh tế, Quản trị và Kinh doanh - CIEMB 2025 vừa diễn ra, các chuyên gia nhìn nhận, GDP bình quân đầu người tại Việt Nam liên tục tiệm cận nhóm thị trường mới nổi, dần thu hẹp khoảng cách với các nền kinh tế phát triển.
Chia sẻ về bức tranh kinh tế Việt Nam năm nay, Trưởng đại diện Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Việt Nam, Campuchia và Lào, TS. Jochen M. Schmittmann đánh giá, Việt Nam có sự tăng trưởng ấn tượng trong nhiều thập kỷ. Ông nhấn mạnh, thành công này nhờ hội nhập sâu vào kinh tế toàn cầu, thương mại mở rộng và dòng vốn FDI mạnh, giúp cơ cấu xuất khẩu chuyển từ hàng thô, nông sản và dầu khí sang điện tử - máy móc.
Theo TS. Jochen M. Schmittmann, đà tăng trưởng gần đây còn được hỗ trợ bởi môi trường chính sách vĩ mô nới lỏng: Lãi suất duy trì ở mức thấp so với nhiều nước trong khu vực… Dù vậy, theo ông, Việt Nam còn một số rào cản để hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số.
Bên cạnh đó, lao động Việt Nam tuy có nền tảng cơ bản tốt nhưng thiếu kỹ năng kỹ thuật chuyên sâu, trong khi hệ thống đào tạo chưa đáp ứng kịp nhu cầu của nền kinh tế đang chuyển đổi nhanh.
Cũng tại Hội thảo, PGS.TS Bùi Đức Thọ - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, nhấn mạnh rằng nền kinh tế Việt Nam năm 2025 đi kèm hàng loạt biến động khó lường: mô hình thương mại quốc tế điều chỉnh mạnh, chuỗi cung ứng toàn cầu chịu sức ép từ căng thẳng địa chính trị, trí tuệ nhân tạo lan rộng vào hầu hết các lĩnh vực, hay tình trạng lạm phát kéo dài ở nhiều nền kinh tế chủ chốt.
Những thay đổi này diễn ra nhanh nhưng tác động sâu rộng đến đời sống và phúc lợi con người. Theo PGS.TS Bùi Đức Thọ, trong bối cảnh đó, Việt Nam đối diện đồng thời cả cơ hội lớn lẫn thách thức đáng kể.
Từ những phân tích này, TS. Jochen M. Schmittmann nhấn mạnh rằng Việt Nam không thể chỉ dựa vào mở rộng đầu tư và tăng lao động để đạt tăng trưởng hai con số. Trong ngắn hạn, chính sách tiền tệ phải thận trọng vì tín dụng đang ở mức cao; ưu tiên đặt vào củng cố an toàn hệ thống ngân hàng, xử lý nợ xấu và tăng vốn.
Ngược lại, chính sách tài khóa vẫn còn nhiều dư địa nhờ nợ công thấp, có thể tập trung vào đầu tư hạ tầng - đặc biệt là hạ tầng số, logistics và năng lượng - nhưng cần bảo đảm lựa chọn dự án đúng, tránh đầu tư dàn trải.
Ông cũng nêu ra hai định hướng cải cách mang tính nền tảng. Thứ nhất, cải tổ hệ thống tài chính và khu vực doanh nghiệp nhằm phân bổ vốn theo tín hiệu thị trường, thu hẹp đặc quyền của doanh nghiệp nhà nước, tạo sân chơi bình đẳng cho doanh nghiệp tư nhân trong nước.
Thứ hai, nâng cấp mạnh mẽ chất lượng nguồn nhân lực: Cải tổ giáo dục nghề nghiệp, đại học, gắn đào tạo với nhu cầu doanh nghiệp, khuyến khích kỹ năng số, kỹ thuật và quản trị hiện đại.
"Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu thuận lợi, đây sẽ là nền tảng quan trọng bậc nhất giúp Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong thời gian tới, chứ không chỉ là tham vọng trên giấy" - TS. Jochen M. Schmittmann nhấn mạnh.
Cùng với cải cách thể chế, đổi mới công nghệ cũng được xem là động lực tăng trưởng mới của Việt Nam. GS. Arman Eshraghi từ Đại học Cardiff, Vương quốc Anh nhận định rằng, sự lan tỏa của trí tuệ nhân tạo và các công nghệ tài chính đang mở ra cơ hội lớn cho nền kinh tế, nhưng lợi ích thực chỉ xuất hiện khi doanh nghiệp và người lao động có đủ kỹ năng để thích ứng. Nhưng nếu không đi kèm năng lực quản trị và đào tạo nhân lực, thì hiệu quả sẽ không như kỳ vọng.
Theo các chuyên gia, động lực tăng trưởng lan tỏa rộng, cho thấy nền kinh tế đã lấy lại nhịp phục hồi sau giai đoạn khó khăn kéo dài bởi đại dịch và xu hướng thắt chặt tài chính toàn cầu. Đây cũng là cơ sở quan trọng để Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng cao từ 10% trở lên trong năm 2026 và hai con số trong những năm tiếp theo.
Hơn nữa, Việt Nam đã chuyển đổi cơ cấu xuất khẩu mạnh mẽ, từ chủ yếu là hàng dệt may và hàng hóa cơ bản vào năm 2000, sang máy móc và thiết bị điện tử là mặt hàng xuất khẩu chính trong những năm gần đây. Chính sách tài khóa và tiền tệ vẫn được duy trì để hỗ trợ tăng trưởng, đặc biệt là những cải cách về chính quyền, sắp xếp đơn vị hành chính đã mang lại hiệu quả.
