Trải qua 600 năm, khu rừng này vẫn gần như nguyên trạng, bao bọc, che phủ một di tích quốc gia đặc biệt, hòa quyện tạo nên giá trị văn hóa, lịch sử, tâm linh hiếm thấy.
Bày thế trận giúp Lê Lợi thắng lợi, lấy yếu thắng mạnh
Ông Vũ Đình Sỹ, Trưởng ban Quản lý Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh, Thanh Hóa, kể theo sách Đại Việt thông sử của Lê Quý Đôn, tằng tổ của vua Lê Lợi là cụ Lê Hối ngao du thiên hạ, khi đến Lam Sơn, thấy đàn chim bay lượn dưới chân núi như đám người đang tụ hội, biết đây là đất lành nên dời nhà về ở, sau 3 năm thì thành sản nghiệp.
Sách có đoạn: “Từ đấy, đời đời là hùng trưởng cả một phương. Vua (Lê Lợi) về sau dựng cờ mở nước, thực cũng bắt đầu từ nền tảng này”. Sau khi cụ Lê Hối dọn nhà về Lam Sơn ở thì con cháu ngày một đông, tôi tớ ngày một nhiều. Có những thời điểm trong nhà Lê Lợi có hàng ngàn gia nhân.
Chính tại nơi đây, Lê Lợi đã xưng “Lam Sơn động chủ”. Và cũng chính tại mảnh đất này mới đủ điều kiện để chiêu hiền đãi sĩ, thu phục nhân tài, mở hội thề Lũng Nhai cùng nhau đồng lòng khởi binh giải phóng dân tộc. Ngọn Lam Sơn còn đó, như vẫn nghe âm vang lời Bình Ngô đại cáo: “Ta đây: Núi Lam Sơn dấy nghĩa/Chốn hoang dã nương mình…”.
Di tích Lam Kinh là di tích xanh
Có thể nói, di tích Lam Kinh là di tích xanh. Toàn bộ khu di tích hơn 200ha, trong đó các di tích đều được ôm trọn, bao bọc bởi rừng. Diện tích rừng cổ Lam Kinh còn giữ được khoảng gần 100ha. Rừng Lam Kinh có ý nghĩa đặc biệt, bởi nơi đây chính là phát tích, là nơi Lê Lợi cùng nghĩa quân dựng cờ dấy nghĩa.
Rừng đã bày nên thế trận giúp Lê Lợi thực hiện chiến thuật lấy ít địch nhiều, lấy yếu thắng mạnh.
Có nhiều chuyện đã được sử sách ghi lại và lưu truyền về sự bao bọc của rừng. Sách Lam Sơn thực lục chép, một lần Lê Lợi và Lê Liễu bị giặc Minh truy đuổi bèn trốn vào một gốc cây đa. Giặc đến, chọc mũi giáo vào gốc cây và trúng vào đùi trái Lê Liễu.
Lê Liễu liền lấy một nắm cát vuốt sạch máu ở mũi giáo. Đúng lúc đó, bỗng có một con chồn trắng từ trong hốc cây lao ra, chó ngao liền lao theo đuổi chồn. Nhờ thế mà giặc không còn ngờ có người trong hốc cây và bỏ đi. Về sau, khi lên làm vua, Lê Lợi phong cho cây đa làm Hộ Quốc Đại vương.
Những người am hiểu đều thấy rằng, đất Lam Kinh là đất có long mạch, nơi tụ khí thiêng sông núi. Nơi đây có ngọn Lam Sơn, núi Chúa, núi Hương, hồ Tây, hồ Như Áng, sông Ngọc, sông Chu...
Rừng cây tuyệt đẹp khiến lòng thanh thản, nhẹ nhàng
Đường vào Khu lăng mộ Vua Lê Lợi
Theo khảo sát, rừng Lam Kinh có khoảng 300-400 loài thực vật, trong đó có 70 loài gỗ quý như lim, lát, dổi, de, vù hương…; các loại cây cổ như đa, sanh, sui, duối, xoài đất… và nhiều loài dược liệu. Trong số này có nhiều cây gắn với giá trị di tích, tâm linh.
Cây Đa Thị tại khu rừng Lam Kinh
Du khách tản bộ dưới hàng sấu già trong khu rừng
Cây gỗ Sui trường tồn hàng trăm năm trong khu rừng, theo các cán bộ của Khu Di tích Lam Kinh, cho biết: cây cổ thụ này có từ thời cụ Lê Hối (cụ tổ 3 đời của Bình định vương Lê Lợi)
Ven dòng sông Ngọc uốn quanh khu lăng tẩm, những cây gỗ khổng lồ thân phủ đầy rêu phong đã tạo ấn tượng cho du khách về đây
Những cây cổ thụ bên Khu vực bia Vĩnh Lăng
Những cây gỗ Lim, đặc trưng của rừng Lam Kinh
Rừng Lam Kinh còn bảo tồn nhiều cây gỗ rất quý, như: sui, dổi, sến, táu, vàng tâm..
Không những vậy, rừng Lam Kinh rất đa dạng hệ sinh thái...
Nơi đây hệ có thực vật rất phong phú
Ngoài những cây gỗ quý, rừng lam kinh còn những quần thể cây le, nứa...
Hiện rừng có 18 cây được công nhận là cây di sản Việt Nam. Ông Vũ Đình Sỹ cho hay: “Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam khẳng định, rừng Lam Kinh đủ điều kiện là rừng di sản chứ không phải là công nhận chỉ mình cây. Hội công nhận cây là chỉ mang tính chất đại diện loài thôi”, theo Dân Việt.
*Ảnh: Báo Thanh Hóa
