Theo báo cáo Kiểm toán Nhà nước (KTNN) trình lên Quốc hội, trong năm 2021, KTNN đã thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2020 của NHNN và 9 tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm.
Kết quả kiểm toán cho thấy trong năm 2020, NHNN Việt Nam đã điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt góp phần kiểm soát lạm phát ở mức 3,23%, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối; nhiều lần điều chỉnh giảm lãi suất
Các tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm được kiểm toán đảm bảo các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động, kinh doanh có lãi tỷ lệ nợ xấu nội bảng dưới 2% (trừ PG Bank 2,49%).
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra một số vấn đề còn tồn đọng tại các ngân hàng. Cụ thể, theo KTNN mức giảm lãi suất cho vay bình quân chậm hơn mức giảm lãi suất tiền gửi bình quân, chênh lệch lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi duy trì ở mức cao (vào tháng 1/2020 là 4,12% và cuối năm là 4,61%).
Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam tăng trưởng tín dụng vượt mức tối đa cho phép của NHNN, hơn 3.318 tỷ đồng.
KTNN cũng chỉ ra một số đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp, chưa được xử lý dứt điểm một số khoản công nợ, chưa nộp NSNN khoản thu hồi được từ nợ ngoại bảng đã được loại trừ không tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa.
Theo đó, Chi nhánh VietinBank tại Đức lỗ luỹ kế 16,2 triệu euro (462 tỷ đồng).
Công ty mẹ của PVI phải trích lập dự phòng hơn 37 tỷ đồng đầu tư cổ phiếu của Ngân hàng TMCP Đông Á; 37,33 tỷ đồng/43,5 tỷ đồng khoản đầu tư góp vốn vào CTCP Kinh doanh Dịch vụ cao cấp dầu khí và 140,17 tỷ đồng/344,12 tỷ đồng đầu tư bất động sản tại Dự án The Costa Nha Trang.
Tổng công ty Bảo hiểm PVI đầu tư 200 tỷ đồng trái phiếu CTCP Sông Đà Thăng Long từ năm 2010 mới chỉ thu đc 32 tỷ tiền gốc, chưa thu được lãi, đã trihcs dự phòng rủi ro 167,97 tỷ đồng.
Còn hai khoản đầu tư góp vốn 20,90 tỷ đồng vào Tổng công ty Bảo dưỡng, sửa chữa công trình dầu khí và CTCP Điện Việt Lào không có lợi nhuận hay cổ tức được chia từ khi nhận bàn giao (năm 2011). Từ năm 2015 đến 31/12/2020 Tổng công ty Bảo hiểm PVI phải trả 1,97 tỷ đồng phí quản lý 02 khoản đầu tư này cho Công ty Quản lý quỹ PVI.
Bảo hiểm PJICO đã phải trích lập 58,1% dự phòng cho khoản đầu tư 23,8 tỷ đồng cổ phiếu Tổng công ty Dầu Việt Nam; 46,2% cho khoản đầu tư 7,97 tỷ đồng cổ phiếu CTCP Lọc hóa dầu Bình Sơn; 31,3% cho khoản đầu tư 3,34 tỷ đồng vào CTCP Đầu tư và Xuất nhập khẩu FOODINCO,…
Bên cạnh đó, việc quản lý và sử dụng đất tại một số tổ chức vẫn còn hạn chế. Ngân hàng HTX còn 3 thửa đất (diện tích 1.698,3m2) đang để trống chưa sử dụng; Ngân hàng Công thương chưa hoàn thành việc lập báo cáo kê khai đối với tất cả các cơ sở nhà, đất đang quản lý, sử dụng thuộc phạm vi phải sắp xếp lại, xử lý theo quy định.
Một số ngân hàng phân loại nợ chưa phù hợp, trích lập dự phòng rủi ro tín dụng chưa chính xác, còn sai sót về trình tự, thủ tục cho vay.
Ngoại trừ các trường hợp năm 2021 các ngân hàng đã phân loại vào nhóm nợ cao hơn hoặc đã tất toán nợ vay, KTNN chỉ ra một số ngân hàng đã phân loại nợ chưa phù hợp như PG Bank, VietinBank, Ngân hàng HTX. KTNN đã điều chỉnh giảm nợ nhóm 1 và tăng nợ các nhóm 2,3,4,5 và tăng chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tại các ngân hàng trên.
Ngân hàng Chính sách Xã hội (CSXH) có nhiều trường hợp cho vay vượt hạn mức (cho vay đối với 2 người có cùng một hộ khẩu) và cho vay đối tượng không phù hợp với mục tiêu của chương trình, dẫn đến xác định số tiền cấp bù chênh lệch lãi suất và phí quản lý từ NSNN tăng thêm 0,58 tỷ đồng.
Tại Ngân hàng HTX, hệ thống công nghệ thông tin (phân hệ tín dụng) chưa tự động chuyển nợ quá hạn đối với việc phân loại nợ theo định lượng, chưa có chốt tự động kiểm soát chặt chẽ đối với số liệu dự phòng rủi ro tín dụng.
