Lo 'tắc' gần nửa triệu tấn gạo Việt vì hành động của Indonesia, Philippines
Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, việc thị trường Indonesia giảm nhập khẩu và Philippines dừng nhập trong 2 tháng đã gây ách tắc cho xuất khẩu gạo của Việt Nam. Đây là dịp để chúng ta rút ra bài học quan trọng, phải đa dạng hóa thị trường, tránh phụ thuộc vào một số ít đối tác, "tránh bỏ trứng vào một giỏ".
Chiều 10/9, Bộ Công Thương tổ chức hội nghị thúc đẩy xuất khẩu gạo 4 tháng cuối năm và những năm tới.
Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Anh Sơn - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương - cho biết, trong 8 tháng năm nay, xuất khẩu gạo cả nước đạt gần 6,3 triệu tấn gạo với trị giá hơn 3,2 tỷ USD, tăng 3,7% về lượng nhưng giảm 15,4% về kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái.
Về thị trường, Philippines tiếp tục là nước nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với gần 2,9 triệu tấn, tăng 4,2% so với cùng kỳ. Tiếp đến là thị trường Bờ Biển Ngà đạt hơn 750.000 tấn, tăng gấp 1,5 lần. Thị trường Ghana tăng gần 94,8% so với cùng kỳ, lượng xuất đạt hơn 660.000 tấn.
Ngược lại, thị trường Indonesia giảm mạnh gần 97,2%, chỉ đạt hơn 25.000 tấn trong 8 tháng sau khi Chính phủ nước này tuyên bố ngừng nhập khẩu gạo trong năm nay. Thị trường Malaysia cũng sụt giảm 45% so với cùng kỳ.
Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sản lượng gạo năm 2025 ước đạt 43,1 triệu tấn, giảm hơn 320.000 tấn so với cùng kỳ năm ngoái. Lúa dành cho xuất khẩu ước khoảng hơn 15 triệu tấn, tương đương 7,5 triệu tấn gạo.
Theo đánh giá của Bộ Công Thương, trong những tháng cuối năm, nhu cầu nhập khẩu gạo của các thị trường Trung Quốc, Bangladesh, các nước châu Phi… dự báo sẽ được duy trì. Trong khi đó, việc Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo 100% tấm sẽ tiếp tục gây áp lực lên giá gạo toàn cầu. Đặc biệt, mới đây Tổng thống Philippines ban hành Sắc lệnh số 93 thông báo tạm ngừng nhập khẩu trong vòng 60 ngày kể từ ngày 1/9 năm nay, được xem là yếu tố gây ảnh hưởng đến tâm lý thị trường trong thời gian tới.
Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đánh giá, cùng với thị trường Indonesia giảm nhập khẩu, việc thị trường Philippines chiếm khoảng 38-40% tổng lượng gạo xuất khẩu của nước ta bất ngờ dừng nhập khẩu trong hai tháng, đồng nghĩa với việc khoảng 500.000 tấn gạo bị “ách lại”, đang gây khó khăn lớn cho ngành gạo nước ta, vừa giảm về sản lượng, vừa chịu áp lực giảm giá.
“Đây cũng là dịp để chúng ta rút ra bài học quan trọng, phải đa dạng hóa thị trường, tránh phụ thuộc vào một số ít đối tác, tránh bỏ trứng vào một giỏ. Chỉ khi thị trường được mở rộng và cân bằng thì mới giảm thiểu rủi ro, ứng phó hiệu quả trước biến động”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên lưu ý.
Để gỡ khó cho thị trường lúa gạo, lãnh đạo Bộ Công Thương cho biết, trong thời gian tới sẽ trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định 107 về Kinh doanh xuất khẩu gạo và Nghị định 01/2025 (sửa đổi bổ sung một số điều Nghị định 107) nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, vừa tạo môi trường cạnh tranh công bằng cho các thương nhân tham gia hoạt động xuất khẩu gạo, vừa kiểm soát chặt chẽ; tiếp tục nâng cao hiệu quả của công tác dự báo, cân đối cung - cầu thông qua tăng cường các hoạt động; đồng thời đánh giá sát tình hình sản xuất mùa vụ, chủng loại, dự kiến kế hoạch thóc, gạo hàng hóa phục vụ xuất khẩu.
"Bộ Công Thương sẽ chỉ đạo thương nhân thực hiện nghiêm việc báo cáo định kỳ, đột xuất, thu mua tạm trữ; tiếp tục tăng cường công tác tìm kiếm, mở rộng, phát triển thị trường thông qua việc đàm phán ký kết các hợp đồng thương mại gạo với các thị trường có nhu cầu nhập khẩu, tổ chức triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu sản phẩm gạo Việt Nam theo Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam đến năm 2030", lãnh đạo Bộ Công Thương cho hay.
