Mặt hàng là xương sống của kinh tế thế giới có giá tăng vọt: Nguyên nhân từ quốc gia láng giềng Việt Nam

Tập đoàn Freeport-McMoRan (Mỹ) cho biết doanh thu đồng quý III/2025 sẽ giảm mạnh sau vụ tai nạn nghiêm trọng ngày 8/9 tại mỏ Grasberg (Indonesia) - một trong những mỏ đồng lớn nhất thế giới. Sự cố khiến 800.000 tấn bùn đá đổ sập xuống tầng hầm mỏ, làm 2 công nhân thiệt mạng và 5 người mất tích, đồng thời buộc hoạt động khai thác phải tạm ngừng đến ít nhất nửa đầu năm 2026. Sản lượng đồng hợp nhất dự kiến thấp hơn 4% so với dự báo, còn doanh thu vàng giảm 6%.

Tai nạn xảy ra đúng thời điểm nhu cầu đồng toàn cầu tăng cao do chuyển đổi năng lượng sạch và bùng nổ AI, làm trầm trọng thêm lo ngại thiếu hụt nguồn cung. Ngay sau thông báo, giá đồng kỳ hạn tăng 3,8% lên 4,82 USD/pound, và có thể vượt 5 USD/pound trong thời gian tới. Mặc dù đây là tin xấu với Freeport, giới phân tích nhận định sự thiếu hụt có thể thúc đẩy hoạt động khai thác của tập đoàn tại các mỏ ở châu Mỹ.

Mỗi năm, Grasberg sản xuất khoảng 680.000 tấn đồng, tương đương 3,2% sản lượng toàn cầu và chiếm hơn 25% trữ lượng đồng thế giới. Đây cũng là mỏ vàng hàng đầu, đóng góp lớn cho kinh tế Indonesia. Tuy nhiên, địa hình hiểm trở và nguy cơ thiên tai cao khiến Grasberg từng nhiều lần xảy ra sạt lở và tai nạn lao động.

Đồng được coi là “xương sống” của hạ tầng năng lượng toàn cầu, từ dây cáp điện, bo mạch điện tử, xe điện cho đến năng lượng tái tạo. Xe điện cần lượng đồng gấp 3 - 4 lần xe xăng, trong khi nhu cầu từ điện gió và mặt trời cũng ngày càng lớn. Vì vậy, giá đồng thường phản ánh “sức khỏe” kinh tế thế giới - tăng khi kinh tế mở rộng và giảm khi suy thoái.

Các chuyên gia dự báo nhu cầu đồng có thể tăng gấp đôi vào năm 2040, nhưng nguồn cung sẽ đối mặt với thách thức lớn do mỏ cạn kiệt và bất ổn địa chính trị. Điều này cho thấy đồng không chỉ là một kim loại chiến lược mà còn là yếu tố định hình tương lai của nền kinh tế xanh toàn cầu.