Mua 'niềm tin' với giá rẻ, những cô gái này phải lọc thận suốt đời
Những viên thuốc tưởng chừng vô hại lại có thể âm thầm phá hủy sức khỏe nếu dùng sai cách.
Những viên thuốc âm thầm tàn phá thận
Vân, 27 tuổi, sống tại Hà Nội, đã trải qua một cú sốc lớn về sức khỏe sau khi sử dụng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc. Trong vòng một tháng, cô uống tới 250 viên thuốc mua từ người quen với giá chỉ 500.000 đồng. Mặc dù giảm được 6kg, nhưng cái giá phải trả lại quá đắt: cô nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, mất ngủ, phù nề mắt và chân tay. Bác sĩ chẩn đoán cô bị suy gan, suy thận và rối loạn điện giải nặng. Dù được cứu sống, thận của cô đã tổn thương vĩnh viễn, buộc phải lọc máu ba lần mỗi tuần.
 |
| Viên uống giảm cân được một cô gái mua qua mạng, sau khi uống bị suy nhược cơ thể, mất nước. (Ảnh: Nhân vật cung cấp) |
Một trường hợp khác là Nhung, 30 tuổi, nhân viên truyền thông. Với mong muốn “tăng cường sức khỏe”, cô tự ý sử dụng nhiều loại kháng sinh, thuốc giảm đau và thảo dược gia truyền. Không lâu sau, Nhung được chẩn đoán suy thận độ 5, tức là chức năng thận chỉ còn khoảng 8%. Những trường hợp như Nhung và Vân ngày càng phổ biến, đặc biệt ở người trẻ, do thói quen dùng thuốc bừa bãi, thiếu kiến thức y khoa.
Theo Bộ Y tế, hiện cả nước có khoảng 6 triệu người mắc bệnh thận mạn tính. Đáng lo ngại, nhóm bệnh nhân dưới 30 tuổi đang gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Nguyên nhân chủ yếu là do sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, không theo chỉ định. So với một thập kỷ trước, tỷ lệ người trẻ bị tổn thương thận do thuốc đã tăng gấp 3-4 lần.
Các loại thuốc tưởng chừng quen thuộc như kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng và các loại giảm cân, làm trắng da, nếu dùng sai cách, đều có thể hủy hoại thận một cách âm thầm nhưng nghiêm trọng.
Kháng sinh có thể kết tủa trong ống thận, gây tắc nghẽn và làm tổn thương tế bào thận. NSAIDs làm giảm lượng máu chảy qua thận, nếu dùng dài ngày sẽ dẫn đến suy thận cấp. Trong khi đó, thuốc lợi tiểu khiến cơ thể mất nước, rối loạn điện giải, dễ hình thành sỏi thận. Đặc biệt, thuốc giảm cân và làm trắng da không rõ nguồn gốc thường chứa các chất cấm như sibutramine hay phenolphthalein, có thể gây độc cho gan, thận, dẫn đến tổn thương cấp tính và nguy hiểm đến tính mạng.
Cơ chế “tàn phá” của thuốc giảm cân và thực phẩm chức năng
Thuốc giảm cân không rõ thành phần khiến cơ thể bị mất nước, tụt đường huyết, sinh ra tình trạng nhiễm toan ceton, một biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng. Tình trạng mất nước và rối loạn chuyển hóa gây tổn thương gan, tim, và đặc biệt là thận. Các tổn thương này thường diễn tiến nhanh và khó hồi phục.
Một số loại thảo dược làm trắng da có chứa glutathione, nếu dùng liều cao và kéo dài có thể gây suy thận cấp, đặc biệt với người có bệnh nền về thận mà không được phát hiện sớm.
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Thanh (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội), các loại thuốc như NSAIDs nếu dùng liên tục có thể làm tăng đến 50% nguy cơ suy thận cấp. Ngoài ra, thuốc nhuận tràng, thuốc ức chế bơm proton (như omeprazole), nếu lạm dụng cũng có thể gây tổn thương thận mạn.
Thực tế cho thấy, nhiều người trẻ chỉ phát hiện ra tình trạng suy thận khi bệnh đã ở giai đoạn cuối. Đến lúc đó, họ buộc phải lọc máu định kỳ hoặc ghép thận nếu có điều kiện. Những trường hợp như vậy thường xuất phát từ thói quen tự ý dùng thuốc, mua thực phẩm chức năng theo quảng cáo mà không có chỉ định của bác sĩ.
Làm gì để bảo vệ thận?
Để tránh tổn thương thận do thuốc, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân không nên tự ý dùng bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào khi chưa được bác sĩ chỉ định. Việc chia sẻ đơn thuốc hoặc dùng thuốc theo “mẹo dân gian”, lời giới thiệu trên mạng xã hội là cực kỳ nguy hiểm.
Ngoài ra, người có nguy cơ cao hoặc từng dùng thuốc kéo dài nên đi khám sàng lọc chức năng thận định kỳ. Khi sử dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh, thuốc lợi tiểu…, cần tuân thủ đúng liều, đúng thời gian, đúng chỉ định.
