NASA cảnh báo tương lai Trái Đất đối mặt với viễn cảnh cạn kiệt oxy

Theo chuyên san Leravi ngày 28/9, các nhà khoa học thuộc Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) cảnh báo rằng bầu khí quyển Trái Đất không tồn tại vĩnh viễn, và quá trình suy thoái của nó đã bắt đầu. Trong một tương lai rất xa, hành tinh xanh sẽ phải đối mặt với nguy cơ cạn kiệt oxy.

Nghiên cứu nằm trong khuôn khổ dự án Nexus for Exoplanet System Science của NASA, phối hợp với Đại học Toho (Nhật Bản), cho thấy Trái Đất chỉ còn khoảng một tỷ năm trước khi khí quyển mất khả năng duy trì sự sống như hiện tại.

Mặc dù mốc thời gian này vượt xa vòng đời của nhân loại, phát hiện vẫn làm thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về sự tiến hóa của hành tinh. Nguyên nhân chính được cho là từ sự biến đổi của Mặt trời. Khi Trái Đất nóng dần lên, các phân tử CO₂ trong khí quyển sẽ bị phân rã, kéo theo phản ứng dây chuyền: thực vật không còn nguyên liệu để quang hợp, dẫn đến việc ngừng sản sinh oxy.

Hệ quả là bầu khí quyển mất dần nguồn oxy, biến Trái Đất thành một vùng sa mạc khô cằn và cuối cùng quay trở lại trạng thái của một khối đá vô sinh như hàng tỷ năm trước. Đây là lời nhắc nhở rõ ràng rằng ngay cả những cơ chế cơ bản nhất duy trì sự sống cũng mong manh và phụ thuộc lẫn nhau.

Một khi CO₂ suy giảm, thực vật sẽ tuyệt diệt, oxy biến mất, kéo theo sự diệt vong của động vật và con người. Tầng ozone cũng sẽ tan rã, khiến hành tinh phải hứng chịu trực tiếp mức bức xạ chết người từ Mặt Trời. Trong kịch bản này, chỉ còn những vi sinh vật kỵ khí, vốn không cần oxy để tồn tại, mới có cơ hội sống sót.

Dù viễn cảnh trên dự kiến sẽ diễn ra trong khoảng một tỷ năm, các nhà khoa học cảnh báo rằng dấu hiệu suy thoái của khí quyển có thể xuất hiện sớm hơn nhiều, thậm chí chỉ trong vài nghìn năm tới.

Hai nhà khoa học Kazumi Ozaki và Christopher Reinhard đã thực hiện các mô phỏng quy mô lớn để xác định thời điểm mà lượng oxy trên Trái đất không còn đủ duy trì sự sống. Kết quả cho thấy, ngay cả một hành tinh vốn được xem là hoàn hảo cho sự sống như Trái Đất cũng chỉ tồn tại tạm thời nếu đặt trong thước đo của vũ trụ.

Đáng lo ngại hơn, sự sụt giảm oxy lại diễn ra đồng thời với việc nồng độ khí mê tan tăng cao, khiến khí quyển ngày càng độc hại và đẩy nhanh sự tuyệt chủng hàng loạt.

Sự mong manh của khí quyển Trái Đất nhấn mạnh một thực tế: Không có hành tinh nào vĩnh viễn hiếu khách với sự sống. Điều này đặt ra câu hỏi then chốt về điều kiện nào khiến một hành tinh có thể trở thành nơi cư trú và trong thời gian bao lâu.

Tổng hợp