Nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á ‘còng lưng’ trả lãi vay Trung Quốc gần 2.000 tỷ đồng mỗi năm vì đường sắt cao tốc: Tổng thống nhận trách nhiệm

Nhật báo Jakarta Globe đưa tin Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto hôm thứ Ba (4/11) cho biết ông sẽ chịu trách nhiệm về khoản nợ Trung Quốc ngày càng gia tăng, vốn đã làm chệch hướng dự án đường sắt cao tốc Jakarta–Bandung.

Theo ước tính của ông Prabowo, Indonesia – nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á phải trả cho Bắc Kinh khoảng 1,2 nghìn tỷ rupiah (71,8 triệu USD, tức gần 1.888 tỷ đồng) mỗi năm cho khoản vay hàng tỷ USD mà nước này đã vay để xây dựng tuyến đường sắt được biết đến với tên gọi Whoosh.

Vị tướng về hưu này thậm chí còn trấn an Tổng công ty Đường sắt Indonesia (KAI) - đơn vị gánh phần lớn khoản nợ khổng lồ đó rằng họ “không cần phải lo lắng”.

“Tôi đã nghiên cứu vấn đề này và không có gì phải lo cả. Tôi sẽ chịu trách nhiệm cho Whoosh và tất cả mọi thứ liên quan đến nó”, ông Prabowo nói trong một phát biểu hiếm hoi về cuộc khủng hoảng nợ đang thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế.

Tổng thống Prabowo khẳng định rằng Indonesia có đủ nguồn lực tài chính để trả nợ, chủ yếu nhờ chính sách thắt chặt ngân sách và phòng chống tham nhũng.

“Đó là lý do tại sao chúng ta không được tạo điều kiện cho những kẻ tham nhũng. Bằng cách này, chúng ta sẽ có nguồn tiền dồi dào”, vị nguyên thủ quốc gia này giải thích.

Tổng thống Indonesia Prabowo tự hào rằng dự án Whoosh đã giúp giảm đáng kể tình trạng tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm và thời gian di chuyển. Ông nói rằng tuyến tàu điện cao tốc này không chỉ là “biểu tượng” của quan hệ Indonesia - Trung Quốc mà còn có thể thúc đẩy một số sự chuyển giao công nghệ.

Video Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto phát biểu ngày 4/11/2025 chịu trách nhiệm về món nợ khổng lồ của nước này với Trung Quốc từ dự án đường sắt cao tốc Whoosh - Nguồn clip: Kompas.com

Quỹ đầu tư quốc gia Indonesia Danantara đã đưa ra hai phương án để xử lý vấn đề nợ của dự án đường sắt Whoosh kết nối thủ đô Jakarta với Bandung – thành phố lớn thứ 3 “xứ sở vạn đảo”, trong đó có khả năng bơm thêm vốn cổ phần. Cơ quan đầu tư này cũng đang xem xét việc chuyển giao cơ sở hạ tầng đường sắt cao tốc cho Chính phủ.

Danantara nhiều lần khẳng định quỹ này vẫn đang cân nhắc phương án tối ưu nhất. Giám đốc điều hành (CEO) Rosan Roeslani đặt mục tiêu đưa ra quyết định cuối cùng trước thời điểm cuối năm nay. Danantara cũng đã bắt đầu đàm phán với Trung Quốc về việc tái cơ cấu nợ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Indonesia Purbaya Yudhi Sadewa đã loại trừ khả năng sử dụng ngân sách Nhà nước để trả nợ, với lý do Danantara có đủ nguồn cổ tức để thanh toán.

Ngân hàng Phát triển Trung Quốc do Chính phủ điều hành đã cho vay khoảng 75% trong tổng số 7,3 tỷ USD (hơn 192.143 tỷ đồng) chi phí của dự án Whoosh. Công ty Đường sắt Cao tốc Indonesia – Trung Quốc (PT Kereta Cepat Indonesia China - KCIC), liên doanh Trung Quốc – Indonesia phụ trách siêu dự án này, đảm nhận việc chi trả 25% chi phí còn lại.

Tuy nhiên, các vấn đề giải phóng mặt bằng và trì hoãn do đại dịch Covid-19 đã khiến tổng chi phí ban đầu của tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên của Indonesia, Đông Nam Á và Nam bán cầu tăng thêm 1,2 tỷ USD (hơn 31.585 tỷ đồng) và Whoosh cũng chậm tiến độ khánh thành 4 năm (bắt đầu hoạt động thương mại vào ngày 17/10/2023).

Trung Quốc đã áp mức lãi suất 2% mỗi năm cho phần vốn gốc và 3,4% mỗi năm cho phần chi phí phát sinh.

Tổng công ty Đường sắt Indonesia (PT Kereta Api Indonesia, viết tắt là KAI) đang chịu gánh nặng tài chính lớn nhất vì là cổ đông chính trong công ty Pilar Sinergi BUMN Indonesia (PSBI) - một liên danh gồm 4 doanh nghiệp Nhà nước Indonesia nắm giữ 60% cổ phần của KCIC. Giống như các doanh nghiệp Nhà nước khác, KAI hiện nằm dưới sự quản lý của quỹ đầu tư quốc gia Danantara.

Theo Jakarta Globe