Nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới lung lay: Người dân hạn chế chi tiêu, GDP lao dốc với tốc độ không tưởng
“Chi phí sinh hoạt tăng cao đang gây áp lực lớn lên người tiêu dùng. Giá các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm tăng mạnh khiến các hộ gia đình do dự hơn trong việc chi tiêu cho những thứ không bắt buộc”, Takeshi Minami, Kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Norinchukin, nhận định.
Chi tiêu hộ gia đình tại Nhật Bản bất ngờ giảm trong tháng 4, giữa lúc lạm phát tăng cao đang bóp nghẹt nhu cầu tiêu dùng không thiết yếu. Đây là một tín hiệu đáng lo ngại cho các nhà hoạch định chính sách trong bối cảnh nền kinh tế nước này đã bắt đầu suy giảm trước khi các biện pháp thuế quan từ Mỹ chính thức có hiệu lực toàn diện.
Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông công bố mới đây, tổng chi tiêu hộ gia đình, sau khi đã điều chỉnh theo lạm phát, đã giảm 0,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Mức giảm này trái ngược hoàn toàn với dự báo trung bình của giới phân tích là tăng 1,5%. Sự sụt giảm chủ yếu đến từ chi tiêu cho y tế và các khoản mục khác, trong khi chi tiêu cho nhà ở lại tăng mạnh 10,9%.
Trong bối cảnh chiến dịch áp thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gây thiệt hại cho hoạt động sản xuất và xuất khẩu, vai trò của tiêu dùng nội địa ngày càng trở nên quan trọng trong việc giữ ổn định đà tăng trưởng.
Các loại thuế bổ sung với thép và nhôm đã được áp dụng từ tháng 3, trong khi thuế đối với ô tô và hàng loạt sản phẩm khác bắt đầu có hiệu lực từ tháng 4. Nhu cầu trong nước được kỳ vọng sẽ là yếu tố quyết định việc Nhật Bản có tránh được suy thoái kỹ thuật hay không, sau khi GDP giảm trong quý đầu năm.
“Chi phí sinh hoạt tăng cao đang gây áp lực lớn lên người tiêu dùng. Giá các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm tăng mạnh khiến các hộ gia đình do dự hơn trong việc chi tiêu cho những thứ không bắt buộc”, Takeshi Minami, Kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Norinchukin, nhận định.
Trước đó, dữ liệu công bố hồi tháng trước cho thấy chỉ số lạm phát chính của Nhật Bản trong tháng 4 đã tăng với tốc độ nhanh nhất trong hơn hai năm, đánh dấu thời gian kéo dài hơn ba năm liên tiếp lạm phát duy trì ở mức mục tiêu 2% hoặc trên mức mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ).
Dù chỉ số niềm tin tiêu dùng trong tháng 5 đã phục hồi sau 5 tháng liên tiếp sụt giảm, nhưng vẫn ở gần mức thấp nhất trong vòng hai năm – cho thấy sự thận trọng vẫn bao trùm người tiêu dùng.
Thủ tướng Shigeru Ishiba hiện đang theo dõi sát sao những tác động tiêu cực từ các chính sách thuế của Mỹ trong bối cảnh cuộc bầu cử Thượng viện được dự đoán sẽ diễn ra vào tháng 7. Đối mặt với tỷ lệ ủng hộ thấp, Chính phủ của ông đã triển khai biện pháp bình ổn giá gạo – mặt hàng đang tăng vọt – bằng cách xả kho dự trữ khẩn cấp ra thị trường. Song song đó, Tokyo cũng đang thúc đẩy một thỏa thuận thương mại mới với Washington nhằm giảm nhẹ tác động từ các rào cản thương mại.
Theo khảo sát, nền kinh tế Nhật Bản được dự báo sẽ tăng trưởng khiêm tốn 0,2% trong quý hiện tại, sau khi suy giảm 0,7% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 3.
Thống đốc BOJ Kazuo Ueda tuyên bố sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ xu hướng chi tiêu cá nhân, đồng thời ám chỉ khả năng tạm hoãn chu kỳ tăng lãi suất trong bối cảnh những bất ổn kinh tế đang ở mức “cực kỳ cao”. BOJ được dự đoán sẽ giữ nguyên chính sách tiền tệ tại kỳ họp sắp tới vào ngày 17/6.
“Tiêu dùng cá nhân khó có thể đóng vai trò thúc đẩy tăng trưởng trong lúc các biện pháp thuế dự kiến tiếp tục ảnh hưởng đến nhu cầu bên ngoài. Số liệu mới đây cho thấy BOJ chưa cần vội vàng tăng lãi suất. Hiện tại chưa hình thành vòng xoay tích cực giữa tiền lương và lạm phát. Tôi dự đoán lần tăng tiếp theo có thể diễn ra vào khoảng tháng 10”, ông Minami nhận xét.
