Ngân hàng yếu kém bị phá sản, liệu người gửi tiền có mất trắng?

Mới đây, sau vụ án của bà Trương Mỹ Lan - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát liên quan đến Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), nhiều người dân không khỏi bày tỏ sự lo lắng đối với khoản tiền gửi ngân hàng trong trường hợp ngân hàng xảy ra sự cố.

Ngân hàng yếu kém bị phá sản, người gửi tiền có mất trắng?

Bàn về vấn đề này, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết, về trường hợp khi một Ngân hàng TMCP yếu kém bị phá sản, trong trường hợp Ngân hàng Nhà nước không “cứu”, thì trước hết khách hàng gửi tiền trông cậy vào cơ quan bảo hiểm tiền gửi quốc gia, nhưng chỉ có giới hạn.

Số tiền của người gửi trên giới hạn đó thì người gửi phải đợi xem ngân hàng có tiếp tục hoạt động hay không hay sẽ làm thủ tục phá sản. Trường hợp Ngân hàng TMCP làm thủ tục phá sản, sẽ phải có người quản lý chịu trách nhiệm quản lý tài sản của ngân hàng để trả nợ cho khách hàng.

Điều này phải qua thủ tục phá sản để có thể nhận được tiền về. Việc chi trả sẽ theo thứ tự ưu tiên như trong Luật Phá sản: Chính phủ, người lao động, chủ nợ thế chấp, chủ nợ tín chấp… và cuối cùng số tiền còn lại cổ đông mới được chi trả.

Ảnh minh họa

Cũng theo TS. Hiếu, một trong những nội dung của Luật Tổ chức tín dụng (sửa đổi) có nói đến vấn đề chuyển giao bắt buộc nhưng cho phép ngân hàng mẹ không hạch toán lỗ - lãi của ngân hàng bị chuyển giao. Tức là trong bản báo cáo hợp nhất không hợp nhất tài sản nợ - có vào bản kế toán hợp nhất của ngân hàng mẹ.

“Nếu làm như thế thì trách nhiệm của ngân hàng lớn mua lại đối với ngân hàng bị thua lỗ sẽ như thế nào, hoạt động dưới hình thức gì”, TS. Hiếu đặt vấn đề. Có thể trên giấy tờ sở hữu 100% vốn của ngân hàng bị thua lỗ, nhưng thực tế theo Luật Tổ chức Tín dụng (sửa đổi) này thì bỏ ngân hàng yếu kém ra một bên. Không hạch toán tài sản của ngân hàng yếu kém, không hạch toán lỗ - lãi vào công ty mẹ.

“Theo thông lệ, khi đã sáp nhập ngân hàng yếu kém và ngân hàng mẹ nhận chuyển giao thì phải theo nguyên tắc kế toán quốc tế, vì sở hữu 100% thì tất cả tài sản, nợ, cũng như trách nhiệm trả nợ cho công ty con mang vào báo cáo hợp nhất”, TS. Hiếu nhấn mạnh.

Bảo vệ quyền lợi cho người gửi tiền tại Ngân hàng SCB

Trao đổi với BCT, luật sư Hoàng Trọng Giáp - Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các cơ quan chức năng đã và đang thực hiện nhiều biện pháp, chính sách để đảm bảo an toàn cho cả hệ thống các tổ chức tín dụng.

Thời gian tới Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục có những biện pháp cụ thể quyết liệt để đảm bảo an toàn hoạt động chung cũng như của Ngân hàng SCB; đồng thời có những biện pháp theo quy định của pháp luật để đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền tại ngân hàng.

Do đó, cá nhân, tổ chức có tiền gửi tiết kiệm tại Ngân hàng SCB cần thận trọng trước khi quyết định rút tiền gửi, trong đó có những khoản tiền gửi rút trước hạn vì khi đó sẽ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của mình đáng ra được hưởng về lãi suất có thời hạn tại Ngân hàng SCB.

Đối với trường hợp dẫn đến ngân hàng phá sản, người gửi tiền có thể sẽ không rút lại được toàn bộ số tiền mình đã gửi mà chỉ nhận lại được một khoản tiền bảo hiểm đền bù. Theo quy định tại Điều 6 Luật Bảo hiểm tiền gửi năm 2012 thì các ngân hàng nhận tiền gửi của cá nhân phải tham gia bảo hiểm tiền gửi, trừ ngân hàng chính sách.

Bên cạnh đó, theo Điều 3 Quyết định 32/2021/QĐ-TTg ngày 20/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về hạn mức trả tiền bảo hiểm thì số tiền tối đa tổ chức bảo hiểm tiền gửi trả cho tất cả các khoản tiền gửi được bảo hiểm theo quy định của Luật Bảo hiểm tiền gửi (bao gồm cả gốc và lãi) của một người tại một tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm là 125 triệu đồng.

Như vậy, đối với trường hợp ngân hàng dẫn đến phá sản thì người gửi tiền vào ngân hàng đó sẽ được bảo hiểm chi trả tối đa 125 triệu đồng. Bên cạnh việc nhận tiền bảo hiểm thì người gửi còn có thể được nhận tiền đền bù từ hoạt động thanh lý tài sản của ngân hàng phá sản theo quy định.