'Người uống không mua, người mua không uống': Bí ẩn đằng sau thứ 'nước lửa' là Quốc tửu ngàn tỷ của Trung Quốc

Rượu Mao Đài, sản phẩm của Quý Châu Mao Đài - nhà sản xuất rượu lớn nhất thế giới, là biểu tượng của quyền lực và giới tinh hoa tại Trung Quốc. Đây là loại rượu mạnh với nồng độ cồn lên đến 53%, được mệnh danh là "nước lửa". Loại rượu này thường xuất hiện trong các buổi chiêu đãi quan trọng và là quà tặng chính thức từ các đại sứ quán Trung Quốc trên khắp thế giới.

Ngày nay, rượu Mao Đài trở thành biểu tượng quốc gia, được xem là một trong ba loại rượu mạnh danh giá nhất thế giới, cùng với whisky và cognac. Điều đó khiến loại rượu này trở thành món quà xa xỉ và thường gắn liền với những giao dịch quan trọng.

Rượu Mao Đài có nguồn gốc từ triều đại nhà Thanh (1644–1911), được xem là loại rượu đầu tiên của Trung Quốc được sản xuất với quy mô lớn, đạt sản lượng hàng năm khoảng 170 tấn. Tên gọi của thương hiệu này bắt nguồn từ một thị trấn nhỏ thuộc tỉnh Quý Châu, nằm ở khu vực tây nam Trung Quốc. Sự phát triển mạnh mẽ của công ty rượu Quý Châu Mao Đài đã góp phần thay đổi diện mạo của Quý Châu – một trong những vùng nghèo nhất tại Trung Quốc. Tính đến năm 2019, thị trấn Mao Đài đã trở thành địa phương có mức thu nhập cao nhất tại khu vực miền tây Trung Quốc.

Biểu tượng rượu Mao Đài đặt trước lối vào trấn Mao Đài

Đặc biệt, vào năm 1915, Mao Đài giành huy chương vàng tại Triển lãm Panama-Thái Bình Dương tại San Francisco, mở đường cho danh tiếng quốc tế của loại rượu này.

Năm 1951, hai năm sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập, Mao Đài được công nhận là "rượu quốc gia". Cựu Chủ tịch Mao Trạch Đông đã chọn Mao Đài làm rượu đãi khách trong các sự kiện quan trọng, trong đó có buổi tiếp đãi Tổng thống Mỹ Richard Nixon năm 1972. Kể từ đó, Mao Đài trở thành "rượu ngoại giao" của Trung Quốc.

Vào tháng 2/2018, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã có chuyến thăm Trung Quốc. Đến cuối tháng 3 cùng năm, truyền hình nhà nước Triều Tiên phát sóng một phóng sự về sự kiện này. Trong đoạn phim, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tặng ông Kim Jong-un một số món quà, trong đó đáng chú ý nhất là 11 chai rượu Mao Đài. Theo các nguồn tin, trong số 11 chai này, có 5 chai màu nâu được sản xuất trước năm 1980, trong khi 6 chai còn lại có niên đại từ những năm 1990. Tờ Apple Daily nhận định rằng những chai rượu màu nâu từ giai đoạn trước rất hiếm và có giá trị sưu tầm cao. Ước tính, 5 chai rượu này có giá trị lên đến 1,25 triệu nhân dân tệ (khoảng 192.000 USD).

Rượu Mao Đài được chế biến từ cao lương đỏ, lúa mì và nước sạch hoàn toàn không chứa phụ gia

>> Na Tra 2: Từ phim hoạt hình tỷ đô đến 'cỗ máy in tiền' của Trung Quốc

Rượu Mao Đài được chế biến từ cao lương đỏ, lúa mì và nước sạch, hoàn toàn không chứa phụ gia nhân tạo. Quá trình sản xuất kéo dài đến 5 năm, qua 30 quy trình và 165 công đoạn khác nhau.

Với quy trình chế biến nghiêm ngặt, giá rượu Mao Đài luôn thuộc hàng cao nhất. Theo South China Morning Post, giá thấp nhất cho một chai Mao Đài là 1.800 NDT (gần 6 triệu VND), trong khi có những chai từng được bán với giá 8 triệu NDT (hơn 26 tỷ VND) tại các cuộc đấu giá.

Mao Đài từng đối mặt với không ít thách thức. Năm 2012, khi chính quyền Trung Quốc phát động chiến dịch chống tham nhũng, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi lối sống tiết kiệm, đồng thời lên án tình trạng chi tiêu xa hoa trong giới quan chức Nhà nước, doanh số và lợi nhuận của Quý Châu Mao Đài sụt giảm mạnh. Năm 2019, cựu Chủ tịch Quý Châu Mao Đài Viên Nhân Quốc bị truy tố vì tội nhận hối lộ, buộc công ty phải siết chặt kiểm soát nội bộ. Đến năm 2020, chính quyền Bắc Kinh đưa ra cảnh báo về giá bán quá cao của rượu Mao Đài. Đặc biệt, dòng rượu Phi Thiên cao cấp từng bị lợi dụng làm quà biếu trong các vụ tham nhũng. Câu nói "Người uống Mao Đài không mua, người mua Mao Đài không uống" trở thành lời nhắc nhở đến những giao dịch không minh bạch liên quan đến sản phẩm này. Đây cũng là một trong những lý do khiến khiến thương hiệu này mất điểm trong mắt nhiều nhà đầu tư.

Tuy nhiên, trên sàn chứng khoán, cổ phiếu của Mao Đài Quý Châu luôn nằm trong top những cổ phiếu hàng đầu tại Trung Quốc. Năm 2017, công ty này vượt qua Diageo (DEO) để trở thành nhà sản xuất đồ uống có cồn lớn nhất thế giới theo giá trị vốn hóa.

Giá cổ phiếu Mao Đài Quý Châu trên sàn chứng khoán Trung Quốc Nguồn: TradingView

Năm 2020, cổ phiếu Mao Đài đạt mức cao kỷ lục khi tăng gần 70%, giúp công ty trở thành doanh nghiệp ngoài ngành công nghệ có giá trị vốn hóa lớn nhất Trung Quốc, vượt qua cả bốn ngân hàng lớn nhất nước này. Đến tháng 9/2022, Quý Châu Mao Đài tiếp tục vượt qua gã khổng lồ công nghệ Tencent để trở thành công ty có vốn hóa lớn nhất Trung Quốc với hơn 300 tỷ USD.

Bước ngoặt xảy ra vào năm 2022 khi chính phủ Trung Quốc siết chặt quy định đối với các tập đoàn công nghệ lớn như Alibaba và Tencent. Đồng thời, ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19 khiến nhiều doanh nghiệp chuyển hướng tập trung mạnh hơn vào thị trường nội địa. Nhằm mở rộng danh mục sản phẩm, Mao Đài đã giới thiệu thêm các sản phẩm như kem và socola có chứa rượu, bên cạnh dòng rượu mạnh truyền thống. Ngoài những sản phẩm cao cấp có giá trị đầu tư dành cho giới thượng lưu, thương hiệu này cũng cung cấp các dòng rượu phù hợp với phân khúc khách hàng bình dân.

Báo cáo tài chính năm 2023 của China Fortunes Securities cho thấy doanh thu của Quý Châu Mao Đài đạt 163,9 tỷ nhân dân tệ, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, riêng mảng rượu mang về 150 tỷ nhân dân tệ, tăng gần 18% so với năm 2022. Lợi nhuận cả năm cũng lần đầu tiên vượt mốc 100 tỷ nhân dân tệ.

Tại ngày 21/2/2025, cổ phiếu Quý Châu Mao Đài đạt 1.488,21 CNY, với vốn hóa thị trường 1,85 nghìn tỷ CNY. Doanh thu của Quý Châu Mao Đài trong năm 2023 đạt 150,56 tỷ CNY với hơn 33.300 nhân viên và là doanh nghiệp có vốn hóa lớn thứ hai trên thị trường chứng khoán Trung Quốc.

>> Hành trình phi thường: Người phụ nữ không biết chữ nhưng chinh phục thế giới với tương ớt