Nhập khẩu vàng: 'Miếng bánh' siêu lợi nhuận dành cho ngân hàng?

Ngân hàng thêm lợi nhuận kinh doanh vàng

Năm 2024, nhóm ngân hàng quốc doanh gồm: Agribank, Vietcombank, BIDV, Vietinbank được phép bán vàng miếng SJC bình ổn thị trường theo chủ trương của Ngân hàng Nhà nước. Nhóm ngân hàng này chỉ bán ra và không mua vào được phép lãi 1 triệu đồng/lượng đã giúp các ngân hàng này thu về khoản lãi đáng kể.

Năm 2024, Ngân hàng Agribank có doanh thu mảng kinh doanh vàng và ngoại hối thu về khoản lãi 4.539 tỷ đồng, gấp đôi so với năm ngoái.

Vietcombank năm 2024 đạt lợi nhuận sau thuế hơn 33.850 tỷ đồng, tăng 2,2% so với năm 2023. Trong đó, riêng khoản thu từ giao dịch bán vàng đạt gần 48 tỷ đồng, trong khi năm 2023 chưa có danh mục này. Lãi đánh giá lại vàng đạt hơn 16,7 tỷ đồng. Tổng cộng chỉ khoản mục liên quan đến vàng đã giúp Vietcombank có thêm hơn 64 tỷ đồng đóng góp vào tổng lợi nhuận.

Tương tự, BIDV báo lợi nhuận sau thuế năm 2024 đạt hơn 25.600 tỷ đồng, tăng 16,5% so với năm 2023. Trong đó, thu từ kinh doanh vàng đạt hơn 46,7 tỷ đồng (năm 2023 không có khoản mục này).

Vietinbank đạt lợi nhuận sau thuế hơn 25.480 tỷ đồng trong năm 2024, tăng mạnh trên 27% so với năm 2023. Trong đó, khoản thu từ giao dịch vàng đóng góp hơn 860 tỷ đồng vào lợi nhuận của ngân hàng này, nhưng giảm so với mức thu gần 1.400 tỷ đồng của năm 2023.

Ngoài nhóm ngân hàng quốc doanh, năm 2024 có 2 ngân hàng tham gia đấu thầu vàng miếng SJC là MSB và Eximbank.

Báo cáo tài chính đã kiểm toán năm 2024 của MSB ghi nhận khoản thu nhập từ kinh doanh vàng và ngoại tệ giao ngay đạt 1.926 tỷ đồng, tăng 60% so với năm 2023. Sau khi trừ chi phí liên quan, ngân hàng ghi nhận hơn 1.700 tỷ đồng lãi thuần từ hoạt động này.

Riêng Eximbank năm 2024 ghi nhận khoản thu nhập từ kinh doanh vàng đạt 54 tỷ đồng, tăng 42% so với năm 2023. Chi phí cho hoạt động này cùng năm là 14 tỷ đồng, tương đương Eximbank đã thu về khoản lãi thuần hơn 30 tỷ đồng từ kinh doanh vàng.

Ngân hàng sẽ hưởng lợi CASA nhưng biên lợi nhuận thấp

Từ ngày 10/10, theo Nghị định 232 và Thông tư 34, các ngân hàng đủ điều kiện sẽ được tham gia nhập khẩu và kinh doanh vàng miếng.

Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) trong báo cáo mới nhất nhấn mạnh hai điều khoản có tác động tới hoạt động của các ngân hàng thương mại.

Theo đó, Nghị định 232 quy định chặt chẽ việc thanh toán mua bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên phải thực hiện qua tài khoản ngân hàng. Quy định này nhằm tăng tính minh bạch cho thị trường vàng, chống rửa tiền và đồng thời tích hợp chặt chẽ hoạt động kinh doanh vàng vào hệ thống tài chính ngân hàng khi chuyển dòng tiền mặt thanh toán các giao dịch vàng trước đây sang kênh ngân hàng.

Với giá trị giao dịch vàng miếng năm 2024 trên thị trường chính thức ước đạt 4 tỷ USD theo số liệu khối lượng của Hội đồng vàng thế giới, nhóm phân tích kỳ vọng quy định này có thể giúp bổ sung tiền gửi CASA (tiền gửi không kỳ hạn) với giá trị ước tính hàng tỷ đô cho hệ thống ngân hàng từ các giao dịch vàng, chưa kể doanh thu phí giao dịch liên quan.

Theo VDSC, các ngân hàng dẫn đầu về thị phần tiền gửi như nhóm ngân hàng quốc doanh (chiếm 54% thị phần năm 2024), 4 ngân hàng (MB, VPBank, Techcombank, ACB chiếm 22% thị phần 2024) sẽ được hưởng lợi từ việc gia tăng nguồn tiền CASA này.

Ngoài ra, nghị định cũng cho phép các ngân hàng thương mại có vốn điều lệ trên 50.000 tỷ đồng tham gia sản xuất vàng miếng. Tính đến 30/6/2025 có 8 ngân hàng thỏa mãn điều kiện này, bao gồm BIDV, VietinBank, Vietcombank, Agribank, MB, Techcombank, VPBank, ACB.

Tuy nhiên, nhóm chuyên gia VDSC đánh giá, hoạt động này có thể không thực sự hấp dẫn đối với các ngân hàng, chủ yếu vì biên lợi nhuận thấp (biên gộp bình quân dưới 5%), rủi ro thị trường cao và không phù hợp với mô hình kinh doanh cốt lõi của ngân hàng thương mại.