Nữ chiến sĩ tình báo huyền thoại của cách mạng Việt Nam, từng một mình nhấn chìm hơn 200 quân địch cùng hàng trăm tấn vũ khí giữa biển
Ghi nhận sự hy sinh cao cả và đóng góp to lớn của nữ điệp báo Nguyễn Thị Lợi, Chính phủ truy tặng Huân chương Quân công hạng Ba. Đến năm 1995, Nhà nước truy tặng bà danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Bà Nguyễn Thị Lợi sinh năm 1911 tại tỉnh Châu Đốc (nay là thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang), được biết đến là người phụ nữ xinh đẹp, thông minh và đầy tài trí. Chồng bà là người miền Bắc vào Nam lập nghiệp, sau khi kết hôn, bà theo chồng ra Bắc sinh sống và sinh con. Khi kháng chiến toàn quốc bùng nổ, bà gửi con gái đầu lòng, khi đó mới 4 tuổi, cho mẹ ruột chăm sóc rồi bế theo đứa con thứ hai cùng chồng ra Bắc tham gia kháng chiến. Tuy nhiên, trong hành trình đó, chiến tranh khốc liệt đã cướp đi người chồng và đứa con nhỏ. Bi kịch mất chồng con trở thành động lực thôi thúc người phụ nữ phương Nam ấy dấn thân sâu hơn vào con đường cách mạng.
Mang trong mình nỗi đau riêng cùng ý chí sắt đá đấu tranh vì sự nghiệp chống giặc của đất nước, bà Nguyễn Thị Lợi lựa chọn dừng chân tại Thanh Hóa thay vì quay về quê nhà. Tại đây, bà bắt đầu tham gia hoạt động cách mạng. Năm 1949, bà được tuyển vào làm nhân viên phục vụ tại Ty Công an Thanh Hóa và có cơ hội tiếp xúc với đồng chí Hoàng Đạo – Tổ trưởng Tổ điệp báo A13. Qua thời gian, tổ chức nhận thấy bà là người kiên trung, gan dạ, nhanh trí và có đủ tố chất của một chiến sĩ điệp báo nên đã kết nạp bà vào Tổ điệp báo A13, gồm các đồng chí: Hoàng Đạo (bí danh A13), Nguyễn Kim Sơn (bí danh A14), Chu Duy Kính (bí danh A15) và Nguyễn Thị Lợi (bí danh A16).
Tượng đài Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Nguyễn Thị Lợi bên bờ biển Sầm Sơn.
Trong bối cảnh Cách mạng Tháng Támthành công nhưng đất nước đứng trước muôn vàn khó khăn, các thế lực thù địch từ bên ngoài lần lượt kéo vào Việt Nam, thực dân Pháp ở miền Nam được quân Anh hậu thuẫn, ráo riết tìm cách quay lại xâm lược. “Nắm được âm mưu đen tối của địch, Ty Điệp báo, Nha Công an Trung ương đã ‘tương kế tựu kế’ đưa người của ta vào hàng ngũ địch trong đó có điệp báo viên Hoàng Đạo và Kim Sơn.
Các đồng chí có nhiệm vụ đi sâu, leo cao trong nội bộ địch để nắm bắt thông tin. Thời điểm này, trong nước có nhiều đảng phái phản động nổi lên và đều muốn tranh thủ lôi kéo A13 với vai trò là ‘thủ lĩnh phe ly khai’ để giương thêm vây cánh. Với vai trò của mình, A13 đã tạo được ‘niềm tin’ với Bảo Đại và những kẻ chóp bu cầm đầu các đảng phái phản động” (sách Địa chí thành phố Sầm Sơn).
Theo các tài liệu lưu trữ, khu vực Sầm Sơn lúc bấy giờ thường xuyên xảy ra các cuộc càn quét tàn bạo do quân Pháp đổ bộ từ đường biển, đốt phá làng mạc, sát hại dân lành, khiến lòng dân phẫn nộ, phong trào du kích nổi dậy khắp nơi. Trước tình hình đó, “năm 1950, nhận thấy thực dân Pháp có mưu đồ đánh chiếm vùng tự do Khu 4, Trung ương Đảng chỉ đạo: ‘Không nên gây cho Pháp một ảo tưởng, ở vùng hậu phương của ta lại có một lực lượng ly khai chống lại kháng chiến không có lợi về chính trị, ảnh hưởng đoàn kết dân tộc... Do đó phải kết thúc sớm chuyên án này’.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Trung ương Đảng, ngày 26/9/1950, Ty Điệp báo, Nha Công an Trung ương chỉ đạo Tổ điệp báo A13 điều động được ba tên cầm đầu đảng phái phản động... ra vùng tự do Thanh Hóa để bắt giữ, khai thác thông tin” (sách Địa chí thành phố Sầm Sơn). Đồng thời, tổ chức quyết định phải đánh đắm Thông báo hạm Amyot D’Inville của Pháp con tàu đang vận chuyển vũ khí và trang bị tiếp viện cho chiến trường Bắc Bộ.
Sách Phụ nữ Công an Nhân dân những chặng đường lịch sử (NXB Công an Nhân dân) viết: “Theo kế hoạch, Tổ điệp báo A13 lừa địch điều Thông báo hạm của chúng vào vùng biển Sầm Sơn - Thanh Hóa đón ‘phu nhân Quốc vụ Khanh của Bảo Đại ra Hà Nội chữa bệnh (đồng chí Hoàng Đạo - A13 được Bảo Đại phong chức Quốc vụ Khanh)... Thực hiện kế hoạch này, Tổ điệp báo A13 sẽ đưa một khối thuốc nổ lên tàu để phá tàu địch, nhằm ngăn chặn ý đồ của chúng đánh chiếm vùng căn cứ kháng chiến Vinh - Nghệ - Tĩnh của ta. Theo kế hoạch, Tổ điệp báo A13 phải tìm một phụ nữ đóng vai ‘phu nhân Quốc vụ Khanh’ với yêu cầu người phụ nữ này phải có nhan sắc, mưu trí, dũng cảm, sẵn sàng hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ. Qua kiểm tra thử thách, Nguyễn Thị Lợi được chọn giao vai này”.
Trong vai người vợ của Quốc vụ khanh, rạng sáng ngày 27/9/1950, bà Nguyễn Thị Lợi cùng tổ điệp báo gồm các đồng chí Hoàng Đạo (trong vai Quốc vụ khanh), Kim Sơn (thông ngôn) và Lê Mai (cần vụ), lên đường thực hiện nhiệm vụ. Bốn chiến sĩ dân quân chèo thuyền hộ tống họ ra Thông báo hạm đang neo ngoài biển khơi. Sau khi đưa "phu nhân Quốc vụ khanh" cùng vali chứa hơn 30kg thuốc nổ lên tàu, cả đoàn nhanh chóng rút lui an toàn.
Khoảng nửa giờ sau, giữa biển khơi vang lên một tiếng nổ dữ dội. Thông báo hạm Amyot D’Inville của Pháp bị phá hủy hoàn toàn, hơn 200 sĩ quan và binh lính Pháp (trong đó có 1 trung tá, 2 đại úy, 8 trung úy) cùng hàng trăm tấn vũ khí, trang bị bị nhấn chìm. Trong trận đánh xuất sắc ấy, nữ chiến sĩ điệp báo Nguyễn Thị Lợi đã anh dũng hy sinh.
Ghi nhận sự hy sinh cao cả và đóng góp to lớn của nữ điệp báo Nguyễn Thị Lợi, Chính phủ truy tặng Huân chương Quân công hạng Ba. Đến năm 1995, Nhà nước truy tặng bà danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Bài viết sử dụng thông tin tham khảo từ:
- Đánh đắm Thông báo hạm A-mio-đanh-vin, chiến công chói ngời trang sử truyền thống của lực lượng An ninh nhân dân – CTTĐT Công an Thành phố Hà Nội
- Nữ tình báo huyền thoại mang theo 30kg thuốc nổ đánh chìm tàu chiến của địch – VTC News
- Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Nguyễn Thị Lợi: Người “tạc hồn” nơi sóng biển khơi – Báo Thanh Hóa
Ảnh: Sưu tầm
