Nữ NSND đóng chính trong bộ phim kinh điển về Cách mạng tháng Tám, từng vinh dự nhận giải đặc biệt từ Ủy ban Phụ nữ toàn Liên bang Xô Viết
Nữ NSND này sở hữu một gia tài phim ảnh đồ sộ và ghi dấu ấn đậm nét trong lòng công chúng.
Nhắc đến những bộ phim cách mạng kinh điển của điện ảnh Việt Nam, Sao Tháng Tám luôn được xem là tác phẩm tiêu biểu, in đậm dấu ấn trong lòng nhiều thế hệ khán giả. Bộ phim được sản xuất trong giai đoạn 1974 - 1975 với độ dài hai tập, chính thức ra mắt công chúng vào năm 1976.
Dưới bàn tay tài hoa của cố đạo diễn, NSND Trần Đắc, Sao Tháng Tám đã tái hiện chân thực không khí sục sôi, khí thế vùng dậy mạnh mẽ của nhân dân Việt Nam trong những ngày lịch sử trọng đại. Ngay từ khi công chiếu, tác phẩm đã gây tiếng vang lớn và trở thành bộ phim đen trắng màn ảnh rộng đầu tiên, thành công nhất khai thác đề tài Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Năm 1977, bộ phim xuất sắc giành giải Bông sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 4. Cùng năm, nữ diễn viên Thanh Tú – người thủ vai chính Nhu được vinh danh Nữ diễn viên chính xuất sắc. Vai diễn này còn mang về cho bà giải thưởng đặc biệt của Ủy ban Phụ nữ toàn Liên bang Xô Viết tại Liên hoan phim Matxcơva.
NSND Thanh Tú sinh năm 1944 tại Hà Nội, trong một gia đình trí thức đông con với 8 anh chị em. Năm 9 tuổi, bà được gửi sang Trung Quốc du học trong chương trình dành cho con em cán bộ cấp cao. Sau khi trở về nước, bà theo học tại Trường THPT Chu Văn An, rồi tiếp tục học Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Con đường đến với nghệ thuật của bà bắt đầu khá sớm. Năm 17 tuổi, Thanh Tú đã có vai diễn đầu tiên, mở đầu cho hành trình hơn 60 năm gắn bó với sân khấu và điện ảnh.
Trong sự nghiệp, bà góp mặt trong nhiều tác phẩm điện ảnh nổi tiếng như Biển lửa, Tiền tuyến gọi, Em bé Hà Nội (1974), Vùng trời (1975)... Tuy nhiên, vai diễn người cán bộ Việt Minh kiên cường, xuất thân bần cố nông mang tên Nhu trong Sao Tháng Tám mới thật sự đưa tên tuổi Thanh Tú lên hàng ngôi sao của màn bạc thời bấy giờ.
Nhắc lại những tháng ngày hóa thân vào nhân vật này, nữ nghệ sĩ gạo cội từng không giấu được niềm xúc động. Với bà, Sao Tháng Tám không chỉ là một vai diễn mà còn là một phần ký ức không thể xóa nhòa.
Để thể hiện trọn vẹn hình tượng Nhu, bà đã trải qua quá trình nhập vai đầy công phu. Trong phim, bà hóa thân thành các nhân vật như nữ sinh Đồng Khánh thanh lịch, người công nhân lam lũ mang thai vẫn miệt mài làm việc, rồi trở thành người đàn bà quê mùa đánh giậm dưới ao, một người bán bánh cuốn nhanh nhẹn, dẻo miệng và cuối cùng là nữ lãnh đạo phong trào vùng ven đô kiên nghị.
Tất cả những lớp hóa thân đó đòi hỏi kỹ thuật diễn xuất để truyền tải hết những ý đồ của đạo diễn, cho thấy rõ cách mà các chiến sĩ của ta che mắt mật thám, gây dựng cơ sở cách mạng, bảo vệ đồng đội. Đặc biệt, khi đóng cảnh chị Nhu thâm nhập vào Phật giáo để truyền bá tư tưởng cách mạng, bà đã đến chùa tìm hiểu, nghe giảng pháp, học tụng kinh và am hiểu sâu hơn về Phật pháp để diễn xuất chân thực.
Vai diễn này đã mang về cho bà giải Bông sen Vàng cho Nữ diễn viên xuất sắc nhất năm 1977 – một cột mốc rực rỡ trong sự nghiệp. Sau đó, bà tiếp tục tham gia nhiều bộ phim nổi bật như Tình yêu và khoảng cách, Truyện cổ tích cho tuổi 17, Thời hiện tại, Gánh hàng hoa, Mối tình sau song sắt…
Năm 2011, sau một thời gian dài vắng bóng, Thanh Tú bất ngờ trở lại màn ảnh nhỏ với hai bộ phim truyền hình Bà nội không ăn bánh Pizza và Lời thú tội của Eva. Những vai diễn mới này mang màu sắc hoàn toàn khác, phá vỡ hình ảnh mà bà thường thể hiện trước đây.
Về đời sống riêng, NSND Thanh Tú từng trải qua hai cuộc hôn nhân và có hai người con, trong đó con trai cả hiện định cư tại Pháp. Bà đang sống cùng con gái thứ hai tại một căn nhà gần hồ Tây, Hà Nội. Không chỉ dừng lại ở điện ảnh, năm 2022, bà trở lại sân khấu kịch với vở Giác và hiện thực hóa giấc mơ xây dựng sân khấu thử nghiệm hàn lâm mang tên Sao Xanh.
Những năm gần đây, dù đã cao tuổi nhưng bà vẫn miệt mài hoạt động nghệ thuật, tham gia các bộ phim truyền hình ăn khách của VTV như Gặp em ngày nắng, Mình yêu nhau bình yên thôi, Vui lên nào anh em ơi…Được biết, ngoài diễn xuất, bà còn tham gia công tác giảng dạy, đào tạo các diễn viên truyền hình, phát thanh viên và MC.
Sự bền bỉ với nghề và những cống hiến không ngừng nghỉ khiến NSND Thanh Tú trở thành một tượng đài trong lòng khán giả yêu điện ảnh Việt Nam.
