Phát hiện 'kho báu' dưới đáy đại dương: Mỹ cử siêu tàu 70m đến thăm dò, Trung Quốc lập tức tung 'cỗ máy' 4.000 tấn để giành thế thượng phong

Trung Quốc và Quần đảo Cook vừa hoàn tất chuyến thám hiểm khoa học chung đầu tiên tại Nam Thái Bình Dương – khu vực đang nổi lên như một "điểm nóng" trong cuộc cạnh tranh địa chính trị về khai thác đất hiếm.

Tàu nghiên cứu hải dương Da Yang Hao có trọng tải 4.000 tấn – một trong những tàu nghiên cứu hiện đại nhất của Trung Quốc – đã cập cảng Avatiu, gần thủ đô Avarua, vào ngày thứ Bảy (8/11) vừa qua. Sự kiện này diễn ra khoảng một tháng sau khi một tàu nghiên cứu của Mỹ hoàn thành chuyến khảo sát kéo dài ba tuần tại cùng khu vực.

Phát biểu tại lễ đón tàu, ông Sun Shuxian – Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Trung Quốc – cho biết chuyến đi là kết quả sau hàng loạt thỏa thuận hợp tác được ký kết giữa hai nước trong năm nay, trong đó có kế hoạch hành động 5 năm cho quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, được ký kết nhân chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Quần đảo Cook Mark Brown hồi tháng Hai.

Ông Sun, đồng thời là Cục trưởng Cục Hải dương Quốc gia Trung Quốc, khẳng định Bắc Kinh sẽ tiếp tục hỗ trợ công tác nghiên cứu và đào tạo về biển tại Quần đảo Cook.

“Trung Quốc sẽ duy trì học bổng nghiên cứu biển của Chính phủ Trung Quốc và nồng nhiệt chào đón các sinh viên, nhà khoa học trẻ xuất sắc từ Quần đảo Cook sang Trung Quốc học Thạc sĩ hoặc Tiến sĩ trong các ngành liên quan đến hải dương học”, ông nói, Cook Islands News đưa tin.

Được biết, trong chuyến hải trình kéo dài 9 ngày tới phía Đông Bắc đảo chính Rarotonga, các nhà khoa học cùng quan sát viên môi trường của 2 bên đã tiến hành lập bản đồ đáy biển, nghiên cứu vùng biển sâu và theo dõi sinh vật biển.

Theo thông tin đăng tải trên mạng xã hội của Cơ quan Khoáng sản Đáy biển Quần đảo Cook, cuộc khảo sát – bắt đầu từ ngày 31/10 – nhằm thúc đẩy hợp tác khoa học biển giữa hai nước, tập trung vào chia sẻ tri thức, phương pháp nghiên cứu cũng như nâng cao năng lực nghiên cứu hải dương học trong khu vực thuộc quyền tài phán của Quần đảo Cook.

Cơ quan này cho biết kết quả thu được sẽ được công bố công khai, phục vụ cho nghiên cứu khoa học mở và hỗ trợ các quyết định chính sách trong tương lai.

Trước đó, Cơ quan Khoáng sản Cook và Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Trung Quốc đã ký biên bản ghi nhớ về hợp tác khai thác khoáng sản dưới đáy biển – lĩnh vực đang trở thành tâm điểm chú ý khi đại dương được xem là “mặt trận mới” trong cuộc cạnh tranh khai thác tài nguyên toàn cầu.

15 đảo với vùng đặc quyền kinh tế rộng khoảng 2 triệu km2, Quần đảo Cook được đánh giá giàu trữ lượng hạt đa kim - loại đá nhỏ chứa các kim loại quý như cobalt, nickel, đồng, mangan, sắt và có thể cả đất hiếm. Những nguồn khoáng sản này đang được Mỹ đặc biệt quan tâm, trong bối cảnh Washington tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, quốc gia hiện chi phối phần lớn chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược toàn cầu.

Hồi tháng 8, Mỹ và Quần đảo Cook đã công bố kế hoạch đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và phát triển bền vững nguồn tài nguyên đáy biển.

Trong khuôn khổ hợp tác này, tàu nghiên cứu E/V Nautilus dài 68 mét của Ocean Exploration Trust, được Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) hỗ trợ, đã tiến hành khảo sát 21 ngày trong vùng đặc quyền kinh tế của Cook.

Trước việc Bắc Kinh siết chặt kiểm soát xuất khẩu các khoáng sản quan trọng giữa lúc căng thẳng thương mại leo thang, Washington đang gấp rút tìm kiếm các nguồn cung thay thế.

Trong chuyến công du châu Á tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã ký hai thỏa thuận hợp tác với Malaysia và Thái Lan nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược. Gần đây, ông cũng tiếp đón lãnh đạo năm quốc gia Trung Á – khu vực được cho là sở hữu trữ lượng đất hiếm lớn và đóng góp gần một nửa sản lượng uranium toàn cầu.