đất hiếm

Trung Quốc đang từng bước hạn chế dòng chảy khoáng sản chiến lược ra nước ngoài, đặc biệt nhắm vào ngành công nghiệp quốc phòng của phương Tây. Động thái này không chỉ làm gián đoạn sản xuất mà còn buộc các công ty phải tìm kiếm nguồn cung thay thế trên toàn cầu để duy trì chuỗi cung ứng các vật liệu thiết yếu – từ đạn dược đến động cơ máy bay chiến đấu.

Câu hỏi đặt ra là quan hệ thương mại Mỹ – Trung sẽ cải thiện hay tiếp tục xấu đi, trong khi người tiêu dùng ở cả hai nước và toàn cầu đang gánh chịu hậu quả. Tổng kim ngạch thương mại Mỹ-Trung đạt đỉnh vào năm 2022, nhưng vẫn đạt gần 700 tỷ USD vào năm 2024.

Apple đã mạnh tay đầu tư 500 triệu USD vào nam châm đất hiếm, một nguyên liệu ít được nhắc đến nhưng đóng vai trò sống còn trong ngành công nghiệp công nghệ cao.

Mỏ Brook sở hữu 6 trong số 17 nguyên tố đất hiếm – loại vật liệu tuy không “hiếm” về trữ lượng, nhưng cực kỳ khó tách chiết trong tự nhiên.

Liệu nam châm không dùng đất hiếm nặng có mở ra lối đi mới cho ngành xe điện toàn cầu?

Xuất khẩu nam châm đất hiếm từ Trung Quốc sang Mỹ đã tăng vọt hơn 660% trong tháng 6 so với tháng trước đó, giữa bối cảnh các doanh nghiệp Mỹ ráo riết tìm kiếm nguồn cung nguyên liệu quan trọng sau một thỏa thuận thương mại sơ bộ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Trung Quốc lặng lẽ cấp hạn ngạch đất hiếm năm 2025, cho thấy động thái siết chặt kiểm soát nguồn tài nguyên chiến lược.

Căng thẳng xung quanh đất hiếm tiếp tục đẩy chuỗi cung ứng toàn cầu vào thế giằng co, trong bối cảnh Trung Quốc và Mỹ đang nối lại các cuộc đàm phán thương mại nhạy cảm.

Khoáng vật mới được phát hiện có tên chính thức là Huanghoite-(Nd), còn được gọi là Neodymium Yellow River ore. Đây là một loại khoáng cacbonat đất hiếm, chứa hàm lượng neodymi cao – một nguyên tố quan trọng trong ngành công nghiệp hiện đại.

Một thỏa thuận quy mô hàng tỷ USD giữa Chính phủ Mỹ và MP Materials – công ty vận hành mỏ đất hiếm duy nhất tại Mỹ – đang làm chấn động chuỗi cung ứng khoáng sản toàn cầu và thắp sáng triển vọng cho các nhà khai khoáng ngoài Trung Quốc.

Dù Trung Quốc đã chính thức cấm xuất khẩu antimon sang Mỹ từ tháng 12 năm ngoái, nhưng dòng hàng này vẫn đang ồ ạt tràn vào Mỹ từ Thái Lan và Mexico với khối lượng bất thường. Hồ sơ hải quan và vận chuyển cho thấy ít nhất một công ty Trung Quốc đứng sau chuỗi giao dịch này.

Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, xe điện và các công nghệ mới đang làm gia tăng nhu cầu đất hiếm, tạo tiềm năng khai thác cho các quốc gia có trữ lượng lớn như Việt Nam.

Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đang bước vào giai đoạn mới, khi những nguyên liệu hóa dầu chiến lược – vốn là “huyết mạch” cho ngành công nghiệp Trung Quốc – trở thành tâm điểm đối đầu.

Các nhà khoa học tại Czech phát triển công nghệ tách đất hiếm từ nam châm cũ chỉ bằng nước, mở ra hướng đi thân thiện với môi trường.

EU cho rằng, các hạn chế về xuất khẩu đất hiếm đe dọa nghiêm trọng tới doanh nghiệp trong khối và gây bất ổn cho chuỗi cung ứng toàn cầu.

Mối đe dọa áp thuế 35% từ Tổng thống Mỹ Donald Trump không chỉ khiến thị trường tài chính Nhật Bản chao đảo mà còn đẩy Tokyo vào thế khó trong các cuộc đàm phán thương mại, khi thời hạn then chốt đang đến gần.

KĐT nằm trên quỹ đất ven sông có vị trí chiến lược hiếm hoi còn sót lại của TP. HCM sắp được "lột xác" thành KĐT sinh thái kết hợp không gian xanh và hệ sinh thái tự nhiên.

Đây là dự án thí điểm đầu tiên trên thế giới, nhằm khai thác đất hiếm từ đáy đại dương, với kỳ vọng mở ra hướng đi mới trong chiến lược tự chủ tài nguyên.

Trong bối cảnh Bắc Kinh siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm nhằm bảo vệ chuỗi giá trị trong nước và gia tăng ảnh hưởng chiến lược, một nghịch lý ngày càng bộc lộ: chính Trung Quốc cũng đang phụ thuộc nặng nề vào nguồn cung đất hiếm từ Myanmar – một quốc gia nhỏ đang chìm trong nội chiến.

Hiện nay, Trung Quốc kiểm soát khoảng 70% nguồn khai thác đất hiếm toàn cầu. Tuy nhiên, quyền lực thực sự của nước này nằm ở khâu chế biến: Trung Quốc chiếm tới 90% công suất chế biến toàn cầu và độc quyền tuyệt đối trong xử lý đất hiếm nặng.

Tình trạng gián đoạn xuất phát từ quy định mới của Trung Quốc về kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, cho thấy sự phụ thuộc lớn của ngành công nghiệp Mỹ vào nguồn cung từ Bắc Kinh giữa lúc căng thẳng thương mại hai nước chưa hạ nhiệt.

Theo ông Lutnick, thỏa thuận này đã cụ thể hóa các điều khoản được hai bên thảo luận trong khuôn khổ các cuộc đàm phán giữa Bắc Kinh và Washington tại Geneva hồi đầu tháng.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang, xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 5/2025 giảm tới 80% so với cùng kỳ, dù hai bên đã ký thỏa thuận cắt giảm thuế tại Thụy Sĩ.

Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), Trung Quốc sở hữu 44 triệu tấn trữ lượng đất hiếm – gấp đôi Brazil và gấp hơn 20 lần Mỹ.

Dù Ấn Độ muốn giữ lại nguồn cung trong nước, việc dừng xuất khẩu đất hiếm không thể thực hiện ngay lập tức do vướng ràng buộc từ thỏa thuận song phương giữa Chính phủ hai nước.

Với trữ lượng lớn và định hướng chính sách rõ ràng, nước này được kỳ vọng sẽ trở thành đối tác chiến lược của Mỹ và nhiều nền kinh tế phát triển.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu đối với đất hiếm ngày càng tăng, trong khi phương Tây nỗ lực giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc.

Ngoài ra, Trung Quốc sẽ cung cấp đất hiếm cho Mỹ như một phần của thỏa thuận thương mại giữa hai quốc gia.

Nhà sản xuất ô tô cho biết họ có đủ lượng đất hiếm để dùng trong 1 năm.

“Thị trường quá nhạy cảm. Nhiều người đang suy đoán rằng đàm phán không tiến triển tốt. Đà tăng của giá vàng và cổ phiếu đất hiếm dường như củng cố cho giả thiết đó”, ông Fu Shifeng, Giám đốc đầu tư tại Cheng Zhou Investment nhận định.

Các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc dự kiến ​​sẽ kéo dài sang ngày thứ hai tại London (Anh), khi các quan chức kinh tế hàng đầu từ hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tìm cách xoa dịu căng thẳng. Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra lạc quan, nói rằng ông đang nhận được tin tốt từ London.

Mỹ đang phụ thuộc nghiêm trọng vào các loại khoáng sản chiến lược để chế tạo hệ thống vũ khí hiện đại – từ tên lửa, radar đến tàu chiến và máy bay tàng hình. Nhưng điều trớ trêu là phần lớn nguồn cung những vật liệu tối quan trọng này lại nằm trong tay Trung Quốc.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhất trí làm dịu căng thẳng xoay quanh nguồn cung khoáng sản chiến lược.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đồng ý cho phép xuất khẩu khoáng sản đất hiếm và nam châm sang Mỹ, một động thái có thể làm giảm căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Kể từ đầu tháng 4, Trung Quốc đã gần như dừng hoàn toàn việc xuất khẩu các khoáng sản thiết yếu – những nguyên liệu đầu vào quan trọng cho sản xuất ô tô, robot, tuabin gió, máy bay chiến đấu và nhiều công nghệ khác.

Nỗi lo về sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược ngày càng lan rộng, khi hàng loạt hãng ô tô toàn cầu cùng lên tiếng cảnh báo rằng các hạn chế xuất khẩu đất hiếm và nam châm của Bắc Kinh có thể gây gián đoạn hoặc thậm chí ngừng sản xuất nếu không sớm được giải quyết.