Sở hữu mỏ Ruby lớn nhưng ‘đắp chiếu’ suốt thập kỷ, công ty Đá quý và Vàng Hà Nội bị phanh phui loạt sai phạm

Hàng loạt vi phạm trong khai thác khoáng sản

Công ty Cổ phần Đá quý và Vàng Hà Nội – đơn vị sở hữu mỏ Ruby – Saphia quy mô lớn tại huyện Quỳ Châu (Nghệ An) vừa bị UBND tỉnh Nghệ An ra quyết định xử phạt hành chính do vi phạm hàng loạt quy định trong hoạt động khai thác khoáng sản.

Ngày 16/6/2025, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 54/QĐ-XPHC, xử phạt Công ty Cổ phần Đá quý và Vàng Hà Nội tổng cộng 782,8 triệu đồng vì thực hiện 13 hành vi vi phạm hành chính. Ngoài ra, công ty này còn bị buộc nộp lại 137,7 triệu đồng tiền thu lợi bất hợp pháp và bị đình chỉ hoạt động sử dụng vật liệu nổ công nghiệp trong vòng 2 tháng.

Theo nội dung quyết định, Công ty Cổ phần Đá quý và Vàng Hà Nội đã thực hiện hàng loạt vi phạm trong quá trình khai thác khoáng sản tại khu vực Đồi Tỷ – Khe Mét, xã Châu Bình, huyện Quỳ Châu – nơi được biết đến với trữ lượng đá quý Ruby – Saphia lớn hàng đầu tại Việt Nam.

Vi phạm nghiêm trọng đầu tiên là chiếm dụng 1,28 ha đất nông nghiệp để làm khu chế biến, bãi thải và khu phụ trợ khi chưa được cấp phép sử dụng đất. Hành vi này bị xử phạt 250 triệu đồng, đồng thời buộc công ty phải nộp lại 137,748 triệu đồng tiền thu lợi bất hợp pháp.

Công ty cũng không tuân thủ nội dung trong báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đã được phê duyệt, cụ thể là chưa xây dựng hệ thống mương gom nước mưa chảy tràn và bể cải tiến xử lý nước thải sinh hoạt. Hành vi này bị phạt 90 triệu đồng.

Ngoài ra, khu vực lưu trữ chất thải nguy hại của doanh nghiệp không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, thiếu ngăn chứa, không dán mã chất thải theo quy định. Hành vi này cũng bị xử phạt 90 triệu đồng và yêu cầu khắc phục trong 90 ngày.

Công ty còn không lập báo cáo bảo vệ môi trường định kỳ trong các năm 2023 và 2024 để gửi đến các cơ quan có thẩm quyền, vi phạm rõ ràng Luật Bảo vệ môi trường hiện hành.

Trong hoạt động khai thác, công ty cắm mốc sai quy cách tại khu vực khai thác – cụ thể, mốc cắm có kích thước 10cm trong khi quy định là 30cm. Đồng thời, công ty không lắp đặt trạm cân tại nơi vận chuyển khoáng sản nguyên khai ra khỏi mỏ – một yêu cầu bắt buộc nhằm kiểm soát sản lượng thực tế.

Công ty cũng bị phát hiện lập sổ sách và chứng từ không đầy đủ để xác định sản lượng khai thác hằng năm, không lập các biểu mẫu thống kê sản lượng theo quy định.

Nghiêm trọng hơn, doanh nghiệp này đã khai thác vượt ra ngoài ranh giới được cấp phép khoảng 626m² so với giới hạn của giấy phép được cấp bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Thêm vào đó, công ty không nộp thiết kế mỏ đã được phê duyệt cho các cơ quan chuyên ngành như Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng và Sở Công Thương.

Liên quan đến an toàn sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, Công ty Cổ phần Đá quý và Vàng Hà Nội đã bị phát hiện không lập đầy đủ hộ chiếu nổ mìn, thiếu thông tin về căn cứ pháp lý và biện pháp an toàn kỹ thuật.

Ngoài ra, công ty không thực hiện thủ tục xuất nhập kho vật liệu nổ, không kiểm tra định kỳ hệ thống chống sét, và không xây dựng biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất tại kho vật liệu nổ công nghiệp. Những vi phạm này bị đánh giá có nguy cơ cao ảnh hưởng đến an toàn lao động và môi trường.

Công ty Cổ phần Đá quý và Vàng Hà Nội bị xử phạt tổng cộng 782,8 triệu đồng vì thực hiện 13 hành vi vi phạm hành chính.

Doanh nghiệp nhiều lần thay đổi lãnh đạo, chậm triển khai mỏ Ruby

Công ty Cổ phần Đá quý và Vàng Hà Nội được thành lập tháng 12/2005, có trụ sở đăng ký tại số 91 Đinh Tiên Hoàng, phường Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ngành nghề kinh doanh chính là sản xuất kim loại màu và kim loại quý.

Hiện tại, ông Nguyễn Quốc Tuấn (sinh năm 1991, hộ khẩu thường trú tại quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) là Giám đốc kiêm người đại diện pháp luật. Tuy nhiên, trong quá khứ, doanh nghiệp này đã trải qua nhiều lần thay đổi lãnh đạo chỉ trong vòng vài năm.

Cụ thể, từ năm 2021 đến 2024, công ty đã 3 lần thay đổi giám đốc và người đại diện pháp luật: từ bà Nguyễn Thị Hưng sang bà Nguyễn Thị Thúy Huyền, sau đó là bà Trần Thị Thanh Bình và đến cuối năm 2024 mới chính thức do ông Nguyễn Quốc Tuấn đảm nhiệm.

Công ty Cổ phần Đá quý và Vàng Hà Nội được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép khai thác mỏ đá quý Ruby – Saphia tại khu vực Đồi Tỷ – Khe Mét từ năm 2010. Khu vực này từng được đánh giá là một trong những điểm có trữ lượng đá quý lớn, với tổng trữ lượng được cấp phép khai thác là 229kg, công suất 50kg/năm trong thời gian 5 năm 7 tháng.

Tuy nhiên, doanh nghiệp không triển khai khai thác dù đã được cấp phép. Sau đó, đến năm 2020, công ty mới được cấp phép lại và tiếp tục chậm trễ do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Phải đến năm 2023, doanh nghiệp mới chính thức đưa máy móc vào hiện trường khai thác trên diện tích được cấp phép 4,72 ha.

Dự án khai thác Ruby này có tổng vốn đầu tư 24,44 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu chiếm 56,45%. Mặc dù được đầu tư lớn và có trữ lượng tài nguyên quý, song thực tế triển khai lại kéo dài và kèm theo nhiều sai phạm.

>> Giá vàng tuần này sẽ ra sao?