Thanh tra Chính phủ nêu lý do tăng mức giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai

Theo báo cáo, tại phiên thảo luận tổ, nhiều đại biểu tán thành mở rộng phạm vi kê khai từ doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước sang doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn. Có ý kiến đề nghị giữ như hiện hành hoặc bổ sung nghĩa vụ kê khai với người đại diện phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp dưới 50% vốn. Một số ý kiến đề nghị làm rõ tính khả thi và đối tượng kê khai, đặc biệt trong trường hợp có người nước ngoài tham gia quản lý.

Thanh tra Chính phủ cho biết, để đáp ứng yêu cầu công tác phòng, chống tham nhũng trong điều kiện hiện nay và thống nhất với quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, thì việc quy định người được giao tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập là phù hợp.

Trên cơ sở quy định này, Chính phủ sẽ quy định các trường hợp phải kê khai tài sản, thu nhập tại doanh nghiệp Nhà nước là những người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, người đại diện phần vốn Nhà nước và một số chức danh, chức vụ tại doanh nghiệp Nhà nước mà không bao gồm người nước ngoài hoặc người thuộc khu vực ngoài Nhà nước.

Nhiều đại biểu Quốc hội tán thành bổ sung quy định việc kê khai, giải trình tài sản, thu nhập tăng thêm là tiêu chí đánh giá cán bộ, công chức, viên chức. Về vấn đề này, Thanh tra Chính phủ cho biết, dự thảo Luật đưa việc kê khai và giải trình tài sản, thu nhập thành tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, công chức, viên chức, là căn cứ để các cơ quan, tổ chức, đơn vị đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức. Các nội dung về trình tự, tiêu chí đánh giá cụ thể thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật chuyên ngành về cán bộ, công chức, viên chức và quy định của Đảng.

Liên quan quy định về người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập, đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ quy định về đối tượng tương đương phó trưởng phòng trong doanh nghiệp Nhà nước; bổ sung viên chức để thống nhất; và mở rộng đối tượng kê khai đối với người được cử tham gia HĐQT, ban tổng giám đốc hoặc các ban kiểm soát của doanh nghiệp Nhà nước. Thanh tra Chính phủ cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý theo hướng quy định rõ đối tượng kê khai tại đơn vị sự nghiệp công lập từ phó trưởng phòng và tương đương trở lên. Đối với chức danh trong doanh nghiệp Nhà nước và người đại diện phần vốn Nhà nước, việc kê khai sẽ thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Về giá trị tài sản, mức thu nhập phải kê khai và kê khai bổ sung, nhiều ý kiến đại biểu tán thành quy định về giá trị tài sản, mức thu nhập phải kê khai và kê khai bổ sung. Một số ý kiến đề nghị làm rõ căn cứ của việc quy định tăng giá trị kê khai từ 50 triệu lên 150 triệu và giá trị tài sản, thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng. Một số ý kiến cho rằng quy định giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai từ 150 triệu đồng tại Điều 35 chưa bảo đảm thống nhất với giá trị tài sản, thu nhập biến động phải kê khai bổ sung 1 tỷ đồng/năm tại Điều 40, 41. Có ý kiến đề nghị bổ sung “tài sản số” vào danh mục kê khai; làm rõ cách xác định “tổng thu nhập giữa hai lần kê khai” và đề nghị quy định rõ loại tài sản phải kê khai, bao gồm tài sản gắn liền với đất hoặc tài sản đứng tên chung.

Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc quy định tăng giá trị kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng và giá trị tài sản, thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng căn cứ vào 2 yếu tố: Từ năm 2018 đến nay có 3 lần tăng lương; do điều kiện kinh tế xã hội phát triển gấp gần 3 lần, nhất là giá cả trên thị trường có nhiều biến động tăng so với năm 2018.

Giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai từ 150 triệu đồng áp dụng cho 3 phương thức kê khai (lần đầu, hằng năm, phục vụ công tác cán bộ), trong khi giá trị tài sản, thu nhập biến động 1 tỷ đồng/năm chỉ áp dụng cho kê khai bổ sung, theo dõi biến động và làm căn cứ xác minh khi giải trình không hợp lý. Do đó, quy định tại các điều 35,40,41 là thống nhất và phù hợp với mục tiêu kiểm soát biến động tài sản, thu nhập có giá trị lớn.

Đối với “tài sản số”, theo Thanh tra Chính phủ, pháp luật hiện hành chưa có quy định đầy đủ, nên hiện nay chưa đưa vào dự thảo Luật, sẽ tiếp tục nghiên cứu khi có đủ cơ sở pháp lý. Khái niệm “tổng thu nhập giữa hai lần kê khai” được giữ như luật hiện hành và sẽ được hướng dẫn cụ thể tại nghị định. Các tài sản thuộc quyền sở hữu của người kê khai, vợ, chồng, con chưa thành niên (bao gồm quyền sử dụng đất, nhà và tài sản gắn liền với đất hoặc đứng tên chung) đều phải kê khai; danh mục tài sản và mẫu biểu sẽ được Chính phủ quy định chi tiết tại nghị định hướng dẫn thi hành luật.

Về đối tượng phải kê khai tài sản, thu nhập hằng năm, có ý kiến đại biểu quốc hội đề nghị bổ sung phó giám đốc sở và làm rõ tiêu chí xác định chức danh “tương đương giám đốc sở”, nhất là các chức danh lãnh đạo cấp xã; đồng thời đề nghị làm rõ cơ quan chịu trách nhiệm quy định và kiểm soát đối tượng tương đương.

Thanh tra Chính phủ giải trình rằng, đối tượng kê khai hằng năm tại địa phương chỉ áp dụng đối với giám đốc sở và tương đương là do kế thừa luật hiện hành, bảo đảm phù hợp với Quyết định 65-QĐ/TW. Các chức danh tương đương được xác định theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Các chức danh lãnh đạo cấp xã thực hiện kê khai theo các phương thức khác (lần đầu, bổ sung, phục vụ công tác cán bộ) và được kiểm soát theo quy định của Đảng và pháp luật, căn cứ theo vị trí chức danh của người kê khai.