Đại biểu Hoàng Văn Cường: Không thể cứ tài sản tăng 1 tỷ là nghi ngờ cán bộ tham nhũng

Sáng 5/11, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, cùng nhiều nội dung quan trọng khác. Nhiều ý kiến của đại biểu xoáy sâu vào vấn đề kê khai, xác minh tài sản và thu hồi tài sản tham nhũng.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nêu thực tế: Quy định hiện hành yêu cầu cán bộ, công chức kê khai tài sản hằng năm và kê khai bổ sung nếu tài sản tăng thêm từ 1 tỷ đồng trở lên, đồng thời phải xác minh khi vượt ngưỡng này.

Theo ông, quy định này quá cứng nhắc và dễ dẫn tới hiểu lầm rằng chỉ cần tài sản tăng là có dấu hiệu bất minh.

“Có nhất thiết cứ tăng lên 1 tỷ đồng thì phải xác minh hay không? Quan trọng là kê khai như thế nào, có giải trình rõ ràng tài sản phát sinh hay không. Nếu có minh chứng, có bằng chứng hợp lý thì không việc gì phải xác minh”, ông Hoàng Văn Cường nói.

Ông dẫn chứng, nếu người kê khai có thể chứng minh tài sản mới là do bán nhà, chuyển nhượng đất, hoặc nguồn thu hợp pháp khác, thì không thể xem đó là dấu hiệu bất thường.

“Không thể cứ tài sản tăng 1 tỷ là nghi ngờ tham nhũng. Cần xác minh khi có dấu hiệu gian dối hoặc có tố cáo, chứ không thể coi mọi biến động tài sản đều là đáng ngờ”, ông Cường nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, việc xác minh tài sản hiện nay ở một số nơi được thực hiện theo hình thức “bốc thăm ngẫu nhiên”, khiến công tác phòng chống tham nhũng trở nên “may rủi”.

“Có nơi nói rằng xác minh theo kiểu bốc thăm, vậy chống tham nhũng là dựa vào may rủi sao? Nên có cơ chế rõ ràng, chẳng hạn mỗi năm xác minh khoảng 20% cán bộ, 5 năm quay vòng thì ai cũng được kiểm tra. Đó mới là cách làm minh bạch và công bằng”, ông đề xuất.

Đại biểu cũng khẳng định, việc xác minh không nên bị coi là tiêu cực hay bất thường: “Xác minh tài sản là việc bình thường, không phải cái gì xấu. Nếu vừa xác minh xong mà phát hiện dấu hiệu bất thường thì vẫn phải làm lại, dù là lần thứ hai hay thứ ba.”

Một nội dung khác được đại biểu Hoàng Văn Cường đặc biệt lưu ý là thu hồi tài sản tham nhũng, khâu được coi là “điểm yếu” lâu nay của công tác phòng, chống tham nhũng. Theo ông, người phạm tội tham nhũng thường tìm cách tẩu tán, chuyển nhượng hoặc phân tán tài sản cho người thân, khiến việc thu hồi gặp khó khăn.

“Luật cần quy định rõ: khi đã bị truy tố tội tham nhũng, trong quá trình điều tra, phải rà soát cả tài sản của những người có liên quan như vợ, con, người thân, để ngăn chặn tẩu tán. Chỉ như vậy mới đủ sức răn đe”, ông nhấn mạnh.

Thảo luận cùng nội dung này, Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cho rằng dự thảo Luật cần làm rõ hơn vấn đề tài sản không giải trình được nguồn gốc, một “điểm nghẽn” mà nhiều nhiệm kỳ Quốc hội vẫn chưa xử lý dứt khoát.

Theo ông Cường, đến nay chưa có phương án nào được đa số đồng thuận. Một số ý kiến cho rằng, với khối tài sản bất minh, có thể đánh thuế đặc biệt thay vì tịch thu, song đây mới chỉ là một hướng gợi mở, chưa có cơ sở thống nhất.

Dự thảo luật sửa đổi lần này cũng mở rộng phạm vi đối tượng phải kê khai tài sản, từ “doanh nghiệp 100% vốn nhà nước” sang “doanh nghiệp mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc cổ phần có quyền biểu quyết”.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường nhận định, quy định mới này phù hợp với thực tiễn cổ phần hóa và quá trình thu hẹp tỷ lệ vốn nhà nước trong doanh nghiệp.

“Hiện nay, trong bốn ngân hàng lớn là Agribank, Vietcombank, Vietinbank và BIDV, chỉ còn Agribank là 100% vốn Nhà nước. Tiến tới ngân hàng này cũng sẽ cổ phần hóa. Nếu không mở rộng phạm vi kê khai, sẽ rất ít người trong khu vực doanh nghiệp nhà nước phải kê khai tài sản”, ông nói.