'Thiên tài' Toán học trẻ nhất Việt Nam giành Huy chương Vàng Olympic Toán quốc tế khi chưa tròn 15 tuổi, 45 tuổi được Pháp phong hàm giáo sư đặc biệt

Anh Nguyễn Tiến Dũng sinh năm 1970, là cựu sinh viên xuất sắc của lớp chuyên toán A0 tại Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội). Vào năm 1985, anh đã đại diện Việt Nam tham gia đội tuyển Olympic Toán quốc tế. Với điểm số 35/42, Nguyễn Tiến Dũng đã xuất sắc giành huy chương vàng tại kỳ thi IMO lần thứ 26 tổ chức ở Phần Lan. Thành tích này đã giúp anh trở thành thí sinh trẻ tuổi nhất Việt Nam đạt huy chương vàng tại cuộc thi Olympic Toán quốc tế cho đến thời điểm hiện tại.

Năm 1986, anh Dũng lựa chọn sang Liên Xô để tiếp tục con đường học tập của mình. Tại đây, anh theo học tại khoa Toán - Cơ của Đại học Tổng hợp Lomonosov. Vào cuối năm thứ hai và đầu năm thứ ba, anh đã chọn giáo sư A.T. Fomenko làm người hướng dẫn. Trong những năm cuối đại học, anh đã công bố 4 bài báo khoa học, trong đó có 2 bài viết hợp tác với thầy hướng dẫn, trên các tạp chí toán học danh tiếng của Liên Xô cũ như Russian Math. Surveys và Adv. Soviet Math.

Sau khi tốt nghiệp cử nhân, Nguyễn Tiến Dũng làm việc tại Trung tâm Quốc tế Vật lý lý thuyết ở Trieste, Italy. Năm 1994, ở tuổi 24, anh bảo vệ thành công luận án tiến sĩ toán học tại Đại học Strasbourg. Anh đã có thời gian làm việc tại Montpellier, Pháp trước khi chính thức đảm nhiệm vị trí giáo sư tại Đại học Toulouse, Pháp.

Năm 2007, Nguyễn Tiến Dũng được Ủy ban Quốc gia về Đại học của Pháp (CNU) vinh danh với hàm giáo sư hạng nhất ở tuổi 37. Đến năm 2015, anh tiếp tục được CNU phong hàm giáo sư hạng đặc biệt.

GS. Dũng là một nhà toán học toàn diện, hoạt động trong nhiều lĩnh vực như hình học vi phân, hình học symplectic, hình học Poisson, lý thuyết ergodic và hệ động lực, vật lý toán, phương pháp toán trong tài chính, và lý thuyết độ phức tạp. Với hơn 50 bài báo khoa học và một cuốn sách chuyên khảo dài trên 300 trang, viết cùng Jean-Paul Dufour, anh đã chứng tỏ sự xuất sắc trong nghiên cứu của mình.

Khả năng làm việc của GS. Dũng là một điều đáng nể. Anh có thể dịch xong một cuốn sách dài 200 trang hoặc hoàn thành bản thảo của một newsletter gần trăm trang chỉ trong một buổi tối. Trong đợt công tác 6 tháng tại Thượng Hải năm 2017, anh đã hoàn thành 5 bài báo khoa học, trong đó có những bài viết dài gần 50 trang, một kỳ tích đáng kinh ngạc khi so sánh với một nghiên cứu sinh thường mất đến 3 năm để hoàn thành 3 bài báo.

Ngoài việc đam mê toán học, GS. Dũng còn tích cực nghiên cứu trong các lĩnh vực tin học và khoa học máy tính. Ông cũng đảm nhận vai trò chuyên gia phân tích chứng khoán tại một công ty trong nước. Năm 2015, cùng với GS. Hà Huy Khoái, GS. Đỗ Đức Thái và một số cộng sự, GS. Dũng sáng lập “Tủ sách Sputnik” với mục tiêu mang đến những đầu sách chất lượng nhất, giàu tính sư phạm và giáo dục cho học sinh.

Tính đến nay, "Tủ sách Sputnik" đã xuất bản gần 40 tựa sách, bao gồm cả toán học và văn học. Những cuốn sách từ Sputnik được độc giả đánh giá cao về chất lượng, với một số cuốn lần đầu tiên được tái bản.

Dù đã sống gần 40 năm ở nước ngoài và nhập quốc tịch Pháp vào năm 2005, GS. Dũng vẫn giữ quốc tịch Việt Nam và tiếp tục có nhiều hoạt động hướng về quê hương. Ông viết giới thiệu và trực tiếp hướng dẫn nghiên cứu sinh Việt Nam, trong khi ngôi nhà của ông tại thành phố Toulouse trở thành điểm hội tụ văn hóa lý tưởng cho các lưu học sinh Việt Nam.

Mỗi năm, GS. Dũng đều dành thời gian về thăm người thân, tổ chức hội nghị, hội thảo và các buổi nói chuyện toán học dành cho đại chúng. Những buổi nói chuyện cùng với "Tủ sách Sputnik" góp phần không nhỏ trong việc nuôi dưỡng tình yêu toán học nói riêng, tình yêu khoa học nói chung, nâng cao văn hóa đọc trong giới trẻ.

>> Giáo sư Toán học duy nhất của Việt Nam mang hàm cấp Tướng Công an, sở hữu 3 bằng Kỹ sư, 2 bằng Tiến sĩ