Thực hư kịch bản Mỹ ôm nợ 250% GDP mà lãi suất vẫn ‘bất động’

Nhóm tác giả gồm Adrien Auclert (Đại học Stanford), Hannes Malmberg (Đại học Minnesota), Matthew Rognlie (Đại học Northwestern) và Ludwig Straub (Đại học Harvard) cho rằng chừng nào chưa có sự điều chỉnh tài khóa thì vẫn sẽ tồn tại một cuộc chạy đua giữa nhu cầu tài sản ngày càng tăng của dân số già và việc phát hành nợ để tài trợ cho chi tiêu công ngày một lớn.

Họ cũng cảnh báo nếu không có sự điều chỉnh đáng kể, nguồn cung nợ sẽ vượt quá nhu cầu, buộc lãi suất phải tăng. Tuy nhiên, theo kịch bản cơ sở, nợ công dài hạn có thể lên tới 250% GDP mà vẫn giữ được mặt bằng lãi suất như hiện nay.

Báo cáo được công bố trong bối cảnh Quốc hội Mỹ, dưới sự kiểm soát của phe Cộng hòa, đã thông qua đạo luật “One Big Beautiful Bill Act” hồi tháng 7. Đạo luật này ngay lập tức làm dấy lên những tranh luận về việc nợ công ngày càng tăng sẽ ảnh hưởng thế nào đến chi phí vay mượn của Chính phủ. Thực tế, đến cuối năm 2024, nợ công do công chúng nắm giữ đã ở mức tương đương 97% GDP.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) trong báo cáo tháng 1 dự báo tỷ lệ nợ công/GDP sẽ đạt 117% vào năm 2034. Sau khi đạo luật mới được thông qua, CBO điều chỉnh ước tính, cho rằng con số này sẽ tăng thêm khoảng 9,5 điểm phần trăm.

Tại Hội nghị thường niên của Cục Dự trữ Liên bang ở Jackson Hole (Wyoming), Giáo sư Ludwig Straub trình bày nghiên cứu và nhấn mạnh rằng nhóm tác giả đã mở rộng phân tích sang triển vọng dài hạn.

Theo nhóm nghiên cứu, các mô hình tính toán cho thấy đến năm 2100, Mỹ vẫn có thể duy trì tỷ lệ nợ công ở mức 250% GDP mà không làm thay đổi lãi suất. Tuy nhiên, để đạt được kịch bản này, Chính phủ sẽ phải thực hiện điều chỉnh tài khóa tương đương ít nhất 10% GDP. Nếu việc điều chỉnh bị trì hoãn, lượng trái phiếu phát hành sẽ vượt xa nhu cầu thị trường, khiến nợ công dần trở nên không bền vững.