Tỉnh sắp ‘về một nhà’ với tỉnh sở hữu đường bờ biển dài nhất Việt Nam lên kế hoạch sáp nhập vườn quốc gia hiếm có ở Đông Nam Á

Bước đi chiến lược hướng đến tương lai xanh

Ngày 23/5, ông Hoàng Lộc – Giám đốc Ban quản lý Vườn Quốc gia Phước Bình cho biết đang trong quá trình hoàn thiện đề án tổ chức lại hai ban quản lý, tiến tới hình thành Ban quản lý Vườn Quốc gia Núi Chúa – Phước Bình, một đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND tỉnh Ninh Thuận.

Mục tiêu của đề án là tạo ra một bộ máy tinh gọn, đồng bộ và hiệu quả, phù hợp với yêu cầu quản lý tài nguyên thiên nhiên ngày càng phức tạp, đồng thời khẳng định vai trò của Ninh Thuận trong bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển du lịch sinh thái bền vững.

Điều đáng chú ý là, sự hợp nhất này không chỉ là bước đi mang tính hành chính đơn thuần, mà còn mở ra một chương mới trong quá trình kết nối không gian sinh thái liên tỉnh, khi Vườn Quốc gia Núi Chúa vốn giáp ranh Khánh Hòa – địa phương sắp hợp nhất với Ninh Thuận thành một tỉnh mới giàu tiềm năng biển – rừng – bán sa mạc.

“Ba trong một”: Rừng – Biển – Bán sa mạc

Vườn Quốc gia Núi Chúa được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới vào năm 2021 với diện tích hơn 106.000ha. Nơi đây là một trong số ít địa điểm trên thế giới hội tụ đủ ba không gian sinh thái đặc trưng: rừng khô hạn, biển và bán sa mạc.

Vườn Quốc Gia Núi Chúa ở Ninh Thuận là khu rừng khô hạn duy nhất ở Việt Nam và hiếm thấy ở Đông Nam Á. Nơi đây luôn thu hút và quyến rũ mọi người bởi biển xanh cát trắng, rạn san hô đầy màu sắc, công viên đá muôn hình và nhiều thảm rừng hoang dã.

Địa hình phức tạp, khí hậu khô hạn khắc nghiệt cùng thảm thực vật thích nghi cao như xương rồng, lô hội, cây bụi gai… khiến Núi Chúa được mệnh danh là “thảo nguyên cây gai” độc nhất vô nhị của Việt Nam. Đây cũng là khu vực có lượng mưa thấp nhất cả nước, dưới 800mm/năm.

Núi Chúa là “ngôi nhà” của hơn 1.500 loài thực vật và 765 loài động vật, trong đó hàng chục loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam và Danh lục đỏ thế giới. Bên cạnh đó, hệ sinh thái biển của khu vực này còn đặc biệt quý giá với ba hệ sinh thái điển hình: rạn san hô, thảm cỏ biển và vùng triều ngập nước. Đây cũng là nơi hiếm hoi có ba loài rùa biển thường xuyên lên bờ đẻ trứng: rùa xanh, đồi mồi và đồi mồi dứa.

Phước Bình – viên ngọc ẩn giữa đại ngàn

Nếu Núi Chúa gây ấn tượng bởi cảnh quan bán sa mạc và biển xanh cát trắng, thì Vườn Quốc gia Phước Bình – nằm ở huyện Bác Ái, vùng giáp ranh ba tỉnh Ninh Thuận, Lâm Đồng và Khánh Hòa – lại là biểu tượng của sự hùng vĩ và nguyên sơ của rừng xanh.

Với diện tích gần 25.000ha, Phước Bình là nơi lưu giữ hệ sinh thái đa dạng từ rừng thường xanh đến rừng khô hạn nhiệt đới. Vườn có 1.338 loài thực vật và 347 loài động vật, trong đó có nhiều loài quý hiếm như bò tót – loài linh vật của rừng nhiệt đới Đông Dương. Đây là nơi nghiên cứu lý tưởng cho giới khoa học và là tiềm năng lớn cho phát triển du lịch sinh thái kết hợp giáo dục môi trường.

> > Từ bây giờ, sổ đỏ bị ố, rách, nhòe chữ, hư hỏng sẽ phải xử lý thế nào?

Tích hợp để phát triển bền vững

Theo dự thảo đề án, sau khi sáp nhập, Ban quản lý Vườn Quốc gia Núi Chúa – Phước Bình sẽ có bộ máy tinh gọn với 1 giám đốc và không quá 3 phó giám đốc. Các phòng chuyên môn được cơ cấu lại, hợp nhất hai trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ môi trường thành Trung tâm Du lịch và Giáo dục môi trường, đồng thời thành lập thêm Trung tâm Bảo vệ rừng và Di sản thiên nhiên.

Việc tổ chức lại không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước, mà còn giúp nâng cao hiệu quả quản lý, bảo tồn và khai thác giá trị của hai vùng sinh thái đặc biệt quý hiếm này. Đặc biệt, đề án cũng đặt trọng tâm vào việc không làm ảnh hưởng đến các cam kết quốc tế hiện có, đảm bảo tính kế thừa và phát triển trong quan hệ với các tổ chức như UNESCO, IUCN…

Không chỉ có ý nghĩa bảo tồn, đề án hợp nhất hai vườn quốc gia cũng mở ra cơ hội lớn cho ngành du lịch – bất động sản sinh thái của khu vực Nam Trung Bộ. Việc sáp nhập sẽ giúp hình thành một quần thể sinh thái rộng lớn liền mạch, thuận lợi cho việc quy hoạch, đầu tư các khu nghỉ dưỡng, trải nghiệm thiên nhiên, du lịch cộng đồng và phát triển dịch vụ chất lượng cao.

Trong bối cảnh tỉnh Ninh Thuận có thể hợp nhất với Khánh Hòa – nơi sở hữu đường bờ biển dài nhất Việt Nam (385km) và “hòn ngọc của biển Đông” là vịnh Nha Trang – khu vực ven biển Ninh Hải, Phước Dinh, Bác Ái được kỳ vọng sẽ trở thành “điểm nóng” mới cho giới đầu tư bất động sản sinh thái và du lịch nghỉ dưỡng.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp đã quan tâm tới các vùng đệm quanh Núi Chúa như vịnh Vĩnh Hy, Hang Rái, bãi biển Bình Tiên, Công viên đá, hay suối Lồ Ồ – những địa điểm đã trở nên quen thuộc với du khách yêu thiên nhiên.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để biến tiềm năng thành hiện thực, cần có chiến lược rõ ràng về quy hoạch không gian sinh thái – du lịch – dân cư, đảm bảo phát triển hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên và tăng trưởng kinh tế địa phương.

Đặc biệt, cần ưu tiên những mô hình đầu tư du lịch sinh thái bền vững, có kiểm soát chặt chẽ về tác động môi trường, bảo vệ cảnh quan và sinh kế người dân bản địa – như các cộng đồng người Raglai sinh sống quanh vườn quốc gia.

Nếu đề án sáp nhập hai vườn quốc gia được thông qua, cùng với việc hợp nhất hành chính giữa 2 tỉnh Ninh Thuận – Khánh Hòa, thì vùng đất sở hữu “rừng – biển – bán sa mạc” này sẽ trở thành một “di sản xanh” tầm khu vực, hội tụ các giá trị đặc sắc về tự nhiên, văn hóa, sinh học và phát triển bền vững.

Nơi đây sẽ không chỉ là viên ngọc quý trong bản đồ sinh thái Việt Nam, mà còn là điểm đến lý tưởng cho những nhà đầu tư đang tìm kiếm cơ hội song hành giữa sinh lợi và trách nhiệm môi trường – xã hội.

> > Tỉnh có đường bờ biển đẹp nhất cả nước chuẩn bị mời thầu dự án bến siêu du thuyền 5.200ha