Tồi tệ hơn cả kịch bản xấu nhất mà thị trường dự đoán: Cú sốc thuế đè nặng hàng loạt ngành chủ lực của Mỹ
Hàng loạt ngành chủ lực của Mỹ – từ công nghệ, ô tô đến bán lẻ – đang lao đao khi chuỗi cung ứng toàn cầu đối mặt nguy cơ đứt gãy nghiêm trọng trước chính sách thuế quan mới của Tổng thống Trump.
Cổ phiếu của các tập đoàn công nghệ và bán lẻ hàng đầu Mỹ đồng loạt giảm mạnh trong phiên giao dịch ngoài giờ ngày 2/4 (giờ Mỹ), sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế quan toàn diện, đe dọa gây rối loạn chuỗi cung ứng toàn cầu – đặc biệt là tại châu Á.
Apple, Amazon và Tesla nằm trong số những doanh nghiệp chịu tác động nặng nề nhất. Cổ phiếu Apple sụt 7%, Amazon giảm 6%, trong khi chỉ số Nasdaq tương lai mất 4%. Các mức thuế mới, đặc biệt nhắm vào hàng hóa từ Trung Quốc và các quốc gia châu Á khác, khiến giới đầu tư lo ngại về sự gián đoạn chuỗi cung ứng và sụt giảm nhu cầu tiêu dùng.
Không chỉ các hãng công nghệ, lĩnh vực bán lẻ cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Walmart mất 7%, Target giảm hơn 5% và Nike lao dốc 7% trong phiên giao dịch sau giờ làm việc.
Theo kế hoạch, mức thuế đồng loạt 10% đối với tất cả các quốc gia sẽ có hiệu lực từ nửa đêm ngày 5/4 (giờ miền Đông). Một mức thuế "có đi có lại" cao hơn – nhắm vào EU, Trung Quốc, Anh, Nhật Bản và Hàn Quốc – sẽ được áp dụng từ ngày 9/4.
Chuyên gia Daniel Ives, nhà phân tích tại Wedbush, nhận định đây là "tình huống tồi tệ hơn cả kịch bản xấu nhất mà thị trường từng dự đoán". Ông cảnh báo cổ phiếu công nghệ sẽ tiếp tục chịu áp lực lớn do lo ngại về nhu cầu suy giảm, chuỗi cung ứng đứt gãy và các mức thuế đặc biệt áp lên Trung Quốc và Đài Loan.
Một giám đốc điều hành trong ngành công nghệ cho biết làm việc dưới chính quyền hiện tại giống như “cố gắng bắn trúng một mục tiêu di động”. "Điều tôi lo ngại không chỉ là các mức thuế, mà là nguy cơ phá vỡ nền kinh tế Mỹ", người này nói.
Apple từ chối bình luận về khả năng được miễn trừ thuế quan, như đã từng đạt được trong nhiệm kỳ trước của ông Trump. Nhà Trắng xác nhận sẽ không có ngoại lệ nào dành cho Apple trong sắc lệnh lần này.
CEO Apple Tim Cook hiện đang phải “đi trên dây” trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng. Với chuỗi cung ứng phụ thuộc nặng nề vào Trung Quốc – nơi các nhà máy như Foxconn sản xuất hàng triệu iPhone mỗi năm. Apple từng công bố kế hoạch đầu tư 500 tỷ USD hồi tháng 2, được cho là động thái nhằm làm dịu lập trường của ông Trump.
Theo Financial Times, Apple hiện vận chuyển khoảng 50 triệu iPhone sang Mỹ mỗi năm, phần lớn lắp ráp tại Trung Quốc. Hiện nay, iPhone tiếp tục là sản phẩm chủ lực, đóng góp hơn 50% tổng doanh thu của tập đoàn, bên cạnh các dòng sản phẩm như Mac, iPad, thiết bị đeo và dịch vụ số.
Theo tuyên bố mới nhất, ông Trump sẽ áp mức thuế "có đi có lại" 34% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, ngoài mức thuế 20% đã áp dụng trước đó. Đồng thời, hàng hóa từ Ấn Độ sẽ chịu thuế 26% và từ Việt Nam – nơi Apple cũng đặt nhà máy sản xuất – sẽ bị áp thuế tới 46%.
Chính sách thuế quan đơn phương của ông Trump không chỉ đe dọa mối quan hệ sản xuất chiến lược giữa Apple và Trung Quốc, mà còn phủ bóng lên những nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng của tập đoàn này tại các quốc gia khác.
Trong khi đó, Amazon, tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ, cũng đang tìm cách duy trì quan hệ tích cực với tổng thống. Tỷ phú Jeff Bezos từng tham dự lễ nhậm chức của Trump và gần đây đã có một số cuộc gặp riêng với ông. Theo phân tích từ Morgan Stanley, khoảng 25% chi phí bán lẻ của Amazon có liên quan đến nguồn cung từ Trung Quốc – khiến tập đoàn có trụ sở tại Seattle trở thành bên dễ tổn thương trước lệnh áp thuế mới.
Cổ phiếu của Nvidia – nhà sản xuất chip hàng đầu – giảm hơn 5% sau giờ giao dịch, dù Nhà Trắng xác nhận chất bán dẫn sẽ tạm thời được miễn thuế. Nvidia phụ thuộc vào TSMC (Đài Loan) để sản xuất chip AI cao cấp – sản phẩm đã giúp công ty đạt mức định giá kỷ lục trong hai năm qua. Cả Nvidia và TSMC đều từ chối bình luận. Cổ phiếu TSMC cũng giảm 6% sau thông tin này, giữa lúc công ty vừa cam kết đầu tư thêm 100 tỷ USD vào sản xuất tại Mỹ.
Meta, công ty mẹ của Facebook, giảm 5% sau khi cảnh báo trước đó rằng doanh thu quảng cáo từ Trung Quốc có thể chịu ảnh hưởng nếu căng thẳng thương mại gia tăng.
Mặt khác, ô tô là ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp từ mức thuế mới. Tổng thống Trump xác nhận mức thuế 25% sẽ áp dụng cho tất cả xe hơi và linh kiện sản xuất ở nước ngoài bắt đầu từ nửa đêm. Cổ phiếu Tesla giảm 8% do lo ngại chuỗi cung ứng bị đứt gãy và nguy cơ bị các thị trường nước ngoài áp thuế trả đũa.
Tesla từng cảnh báo vào tháng trước rằng chi phí sản xuất sẽ tăng, khi “nhiều bộ phận khó hoặc không thể thay thế tại thị trường Mỹ”, khiến xe điện Mỹ kém cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Trong khi đó, một thông báo từ Nhà Trắng xác nhận ô tô và phụ tùng sẽ bị đánh thuế, nhưng một số khoáng sản chiến lược thì được miễn, dù không cung cấp thêm chi tiết.
Daniel Newman, CEO của The Futurum Group, ví chính sách thuế mới như “khoảnh khắc xé băng cá nhân” đối với giới đầu tư công nghệ, vốn đã lo ngại từ nhiều tuần nay. “Phản ứng của thị trường cho thấy: cả thế giới đều đang phụ thuộc vào một hệ sinh thái kinh tế toàn cầu dễ tiếp cận – và giờ nó đang bị đe dọa.”
Ngành bán lẻ của Mỹ cũng đang gặp khó dù đã “xoay trục” chuỗi cung ứng. Nhiều nhà bán lẻ lớn như Home Depot và Target đã chuyển dịch sản xuất khỏi Trung Quốc từ sau nhiệm kỳ đầu của Trump. Tuy vậy, các quốc gia thay thế như Mexico, Guatemala và Honduras giờ cũng nằm trong danh sách áp thuế. Home Depot chuyển một phần sản xuất sang Đông Nam Á và Mỹ, còn Target đẩy mạnh gia công tại Trung Mỹ. Tuy nhiên, cả Guatemala và Honduras đều bị áp thuế 10% từ ngày 3/4.
Michael Hanson, Phó chủ tịch cấp cao của Hiệp hội Lãnh đạo ngành bán lẻ – nơi Target là thành viên – cảnh báo rằng: “Các mức thuế mới và những biện pháp trả đũa dự kiến có thể gây bất ổn cho nền kinh tế, đi ngược lại mục tiêu phát triển sản xuất trong nước.”
Ngay sau thông báo từ Nhà Trắng, các doanh nghiệp Mỹ bắt đầu đẩy mạnh kêu gọi miễn thuế. Hiệp hội Thương hiệu Tiêu dùng – đại diện cho các tập đoàn như PepsiCo, Mondelez và Kraft Heinz – đã đệ trình kiến nghị yêu cầu loại trừ một số “thành phần thiết yếu” khỏi danh mục chịu thuế.
“Chúng tôi kêu gọi Tổng thống Trump và các cố vấn điều chỉnh chính sách, miễn thuế cho các nguyên liệu đầu vào quan trọng để bảo vệ việc làm trong ngành sản xuất và ngăn chặn lạm phát tại các siêu thị”, thông cáo của hiệp hội nêu rõ.
Tham khảo Financial Times (FT)
