Tổng Bí thư 'vạch mặt điểm tên' tội của ngành đấu thầu: Chất lượng kém, chậm tiến độ, mất cán bộ

Chiều 17/5, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định 'tội' của đấu thầu là chậm tiến độ phát triển, chậm công trình, chất lượng kém, tội hư hỏng, mất cán bộ và không tiết kiệm...

Thể chế là động lực cho sự phát triển của đất nước

Phát biểu tại thảo luận tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết khẳng định thể chế là một điểm nghẽn, kìm hãm sự phát triển, đồng thời cũng xác định rõ thể chế, pháp luật là động lực, nền tảng phát triển đất nước.

Theo Tổng Bí thư, quy định luật pháp phải huy động được sức mạnh, sự đồng tình, sự tham gia của người dân, bởi đây là nguồn lực rất lớn. Bộ Chính trị cũng nêu lên những quan điểm chính về xây dựng thể chế, xây dựng pháp luật được thể hiện trong Nghị quyết 66.

Tổng Bí thư nhấn mạnh Nghị quyết 66 ra đời với mục tiêu xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, minh bạch để tạo ra môi trường ổn định cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực hội nhập quốc tế, loại bỏ triệt để các rào cản do pháp luật chồng chéo, mâu thuẫn gây ra.

Với khối lượng công việc rất lớn trong sửa luật, xây dựng thể chế, Tổng Bí thư nhắc lại yêu cầu "vừa chạy vừa xếp hàng", dù "hàng lối chưa được thẳng, vẫn xộc xệch", bởi nếu chờ hàng ngũ chỉnh tề mới chạy thì các nước đã đi rất xa rồi.

"Xây dựng pháp luật phải đi trước một bước để đảm bảo tính dự phòng cao, phù hợp thực tiễn và yêu cầu phát triển nhanh chóng. Khi xây dựng luật, ta phải hình dung ra sự phát triển sẽ như thế nào, nếu không có được tư duy đó thì rất khó", Tổng Bí thư nêu quan điểm.

Ông cũng nhấn mạnh việc thi hành pháp luật nghiêm minh, công bằng và thực chất, gắn liền với công khai, minh bạch, thuận tiện cho người dân và xã hội. "Luật pháp không phục vụ cho lợi ích của nhóm nào cả mà phục vụ cho toàn dân", Tổng Bí thư nói.

Bên cạnh đó, Tổng Bí thư chỉ đạo tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với nâng cao trách nhiệm, xóa bỏ cơ chế xin - cho, triệt tiêu lợi ích cục bộ và đặc quyền đặc lợi.

Nhu cầu phát triển rất lớn

Liên quan đến các vấn đề về ngân sách, đầu tư công, đấu thầu, Tổng Bí thư cho rằng trên thực tế vẫn còn rất nhiều khó khăn, vướng mắc, cần phải tháo gỡ.

Theo Tổng Bí thư, nhu cầu phát triển đất nước rất lớn, phải đi vay vốn nước ngoài nhưng nhiều năm có tiền mà không tiêu được hết.

"Tại sao có tình trạng này, tại quy định hay tại đấu thầu?" Tổng Bí thư đặt câu hỏi và cho rằng riêng quy trình đấu thầu đã mất cả năm, trong đó mấy tháng chọn thầu, mấy tháng mở thầu, mấy tháng chấm thầu. Như vậy không còn thời gian triển khai trong khi tiền ngân sách chỉ cho trong năm, không được để tiền năm nay tiêu cho sang năm.

Tổng Bí thư Tô Lâm.

Tổng Bí thư cho rằng muốn sửa Luật Đấu thầu phải tổng kết lại xem "ông đấu thầu" có những tội gì.

"Tội nặng lắm. Tội chậm tiến độ phát triển, chậm công trình, chất lượng kém, tội hư hỏng, mất cán bộ và không tiết kiệm... Mục tiêu của đấu thầu để hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ và có những công trình tốt, nhưng không làm được. Vậy làm sao chữa được bệnh này?", Tổng Bí thư phân tích.

Tổng Bí thư cho biết khi làm việc với Bộ Y tế đã nêu về "đấu thầu thuốc như đấu giá" thì Việt Nam không có điều kiện tiếp cận với các tiến bộ thế giới. Sẽ nảy sinh ra "phải xách tay, ngoài luồng", tạo cơ hội cho buôn lậu, hàng giả. Trong khi bệnh viện vẫn cấp thuốc nhưng không ai uống, rất lãng phí.

"Những máy móc tiến bộ nhất, công nghệ hay nhất, người bệnh Việt Nam có được tiếp cận không. Với cơ cấu như thế thì không bao giờ tiếp cận được, thuốc tốt không có. Đây là tội của ai? Tội của các quy định, của việc thực thi các quy định này", Tổng Bí thư cho rằng phải chữa được vấn đề này.

"Nói đấu thầu để ngăn chặn tiêu cực nhưng thực chất có được không? hay thông thầu, bán thầu, che đậy cho nhau. Làm đường có máy nọ máy kia, nhưng thực tế bán đến F9, F10, công nhân vẫn ngồi gánh đá, có thấy máy móc nào đâu. Những trường hợp như thế tại sao không lên án, tố cáo", Tổng Bí thư nhận định.

Về đầu tư công, Tổng Bí thư cũng nhận định "rất khó khăn", nhiều vướng mắc khi không phát huy được cơ chế công tư. Ví dụ dự án Nhà nước chưa đủ vốn, địa phương muốn góp tiền làm dự án cho nhanh cũng không được. Chúng ta muốn huy động nguồn lực toàn dân, nhưng tư nhân đóng góp vào không được vì đây là công trình Nhà nước.

"Mình cứ nghĩ công phải ra công, tư phải quản lý theo kiểu tư, công - tư vào đây là không quản lý được vì có thể lại biến tài sản công của Nhà nước thành tài sản tư", Tổng Bí thư nói và cho rằng phải thay đổi tư duy quản lý này.

>>'Cao tốc' cho kinh tế tư nhân - bài 5: Báo chí làm gì để hỗ trợ doanh nghiệp?